ΕΚΘΕΣΗ με θέμα «Περισσότερα ψάρια στις θάλασσες; Μέτρα για την προώθηση της αποκατάστασης των αποθεμάτων πέραν της Μέγιστης Βιώσιμης Απόδοσης (ΜΒΑ), συμπεριλαμβανομένων των περιοχών αποκατάστασης ιχθυαποθεμάτων και των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών»

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

με θέμα «Περισσότερα ψάρια στις θάλασσες; Μέτρα για την προώθηση της αποκατάστασης των αποθεμάτων πέραν της Μέγιστης Βιώσιμης Απόδοσης (ΜΒΑ), συμπεριλαμβανομένων των περιοχών αποκατάστασης ιχθυαποθεμάτων και των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών»

(2019/2162(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη το άρθρο 3 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και τα άρθρα 11, 39 και 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1380/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με την Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑΠ)[1],

– έχοντας υπόψη την οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Ιουνίου 2008, περί πλαισίου κοινοτικής δράσης στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον (οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική)[2],

– έχοντας υπόψη το άρθρο 13 της Συνθήκης της Λισαβόνας, σύμφωνα με το οποίο κατά τη διαμόρφωση της πολιτικής της Ένωσης στον τομέα της αλιείας, μεταξύ άλλων τομέων, η Ένωση και τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ότι τα ζώα είναι ευαίσθητα όντα και, ως εκ τούτου, να δίνουν ύψιστη σημασία στις σχετικές απαιτήσεις καλής διαβίωσης των ζώων,

– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2019/1241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, σχετικά με τη διατήρηση αλιευτικών πόρων και την προστασία θαλάσσιων οικοσυστημάτων μέσω τεχνικών μέτρων[3],

– έχοντας υπόψη την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας[4] και την οδηγία 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Νοεμβρίου 2009, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών[5],

– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1099/2009 του Συμβουλίου, της 24ης Σεπτεμβρίου 2009, για την προστασία των ζώων κατά τη θανάτωσή τους[6], και ιδίως το άρθρο 3, του οποίου η βασική αρχή ότι τα ζώα «προφυλάσσονται από κάθε είδους πόνο, αγωνία ή ταλαιπωρία που μπορεί να αποφευχθεί, κατά τη θανάτωση και τις σχετικές εργασίες» ισχύει και για τα ψάρια,

– έχοντας υπόψη την οδηγία 2014/89/ΕΕ, της 23ης Ιουλίου 2014, περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (οδηγία για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό)[7],

– έχοντας υπόψη την οδηγία 91/676/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 1991, για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης[8], ιδίως όσον αφορά την απορροή λιπασμάτων,

– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2001, για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής[9], και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1367/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Σεπτεμβρίου 2006, για την εφαρμογή στα όργανα και τους οργανισμούς της Κοινότητας των διατάξεων της σύμβασης του Århus σχετικά με την πρόσβαση στις πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα[10],

– έχοντας υπόψη τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030, η οποία καθορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής, της 20ής Μαΐου 2020, με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 – Επαναφορά της φύσης στη ζωή μας» (COM(2020)0380),

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 16ης Ιανουαρίου 2018, σχετικά με τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών: ένα θεματολόγιο για το μέλλον των ωκεανών μας στο πλαίσιο των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης για το 2030[11],

– έχοντας υπόψη την έκδοση του 2020 της έκθεσης του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) σχετικά με την κατάσταση της παγκόσμιας αλιείας και υδατοκαλλιέργειας (SOFIA 2020),

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 20ής Μαΐου 2020, με τίτλο «Από το αγρόκτημα στο πιάτο – Μια στρατηγική για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων» (COM(2020)0381),

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 16ης Ιουνίου 2020, με τίτλο «Προς μια πιο βιώσιμη αλιεία στην ΕΕ: τρέχουσα κατάσταση και κατευθύνσεις για το 2021»,  (COM(2020)0248),

– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Γιοχάνεσμπουργκ του 2002 για την αειφόρο ανάπτυξη, το σχέδιο εφαρμογής του Γιοχάνεσμπουργκ και το έγγραφο συμπερασμάτων της Διάσκεψης Ρίο+20 του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του Ιουνίου 2012 με τίτλο «Το μέλλον που θέλουμε»,

– έχοντας υπόψη την έκθεση του 2020 της Επιστημονικής, Τεχνικής και Οικονομικής Επιτροπής Αλιείας (ΕΤΟΕΑ) σχετικά με την παρακολούθηση των επιδόσεων της κοινής αλιευτικής πολιτικής (STECF-Adhoc-20-01),

– έχοντας υπόψη τη σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα (ΣΒΠ), και ιδίως τον στόχο 11 από τους στόχους του Aichi για τη βιοποικιλότητα, οι οποίοι αποτελούν στοιχείο του στρατηγικού σχεδίου της ΣΒΠ για τη βιοποικιλότητα για την περίοδο 2011-2020,

– έχοντας υπόψη την έκθεση συνολικής αξιολόγησης σχετικά με τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων του 2019 της διακυβερνητικής πλατφόρμας επιστήμης-πολιτικής για τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων (IPBES)·

– έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση του 2019 της Διακυβερνητικής επιτροπής για την κλιματική αλλαγή (IPCC) σχετικά με τους ωκεανούς και την κρυόσφαιρα σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα,

– έχοντας υπόψη το ψήφισμα του 2016 της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) σχετικά με την αύξηση της κάλυψης των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών με στόχο την αποτελεσματική διατήρηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας,

– έχοντας υπόψη τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) 14 των Ηνωμένων Εθνών στο πλαίσιο του θεματολογίου για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030, σχετικά με τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση των ωκεανών, των θαλασσών και των θαλάσσιων πόρων,

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 25ης Ιουνίου 2020, σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική (COM(2020)0259),

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 16ης Ιανουαρίου 2020, σχετικά με τη 15η σύνοδο της Διάσκεψης των μερών (COP15) της Σύμβασης για τη βιολογική ποικιλότητα[12],

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας του 2017 με τίτλο «The sunken billions revisited: Progress and Challenges in Global Marine Fisheries» (Επανεξέταση ενός ναυαγίου δισεκατομμυρίων: πρόοδος και προκλήσεις στην παγκόσμια θαλάσσια αλιεία),

– έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση αριθ. 1/2017 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, της 21ης Φεβρουαρίου 2017, με τίτλο «Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την εφαρμογή του δικτύου Natura 2000 κατά τρόπο που να εγγυάται την πλήρη αξιοποίησή του»,

– έχοντας υπόψη την έκθεση αριθ. 17/2019 του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), της 25ης Ιουνίου 2020, με τίτλο «Marine messages II» (Θαλάσσια μηνύματα ΙΙ),

– έχοντας υπόψη την απόφαση της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας στην υπόθεση 640/2019/FP σχετικά με τη διαφάνεια της διαδικασίας λήψης αποφάσεων του Συμβουλίου της ΕΕ που οδηγεί στην έγκριση ετήσιων κανονισμών για τον καθορισμό αλιευτικών ποσοστώσεων (συνολικά επιτρεπόμενα αλιεύματα),

– έχοντας υπόψη την έκθεση αριθ. 3/2015 του ΕΟΠ με τίτλο «Marine protected areas in Europe’s seas: An overview and perspective for the future» (Προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές στις θάλασσες της Ευρώπης: Επισκόπηση και προοπτικές για το μέλλον),

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 1ης Οκτωβρίου 2015, σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά τη θέσπιση προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών (σύμφωνα με το άρθρο 21 της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική 2008/56/ΕΚ) (COM(2015)0481),

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 31ης Ιουλίου 2018, για την αξιολόγηση των προγραμμάτων μέτρων των κρατών μελών δυνάμει της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική (COM(2018)562),

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 16ης Ιουνίου 2020, με τίτλο «Προς μια πιο βιώσιμη αλιεία στην ΕΕ: τρέχουσα κατάσταση και κατευθύνσεις για το 2021»,  (COM(2020)0248),

– έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του,

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Αλιείας (A9-0264/2020),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κοινή αλιευτική πολιτική (ΚΑΠ) έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι οι δραστηριότητες αλιείας και υδατοκαλλιέργειας είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμες από περιβαλλοντική άποψη και ότι υπόκεινται σε διαχείριση με τρόπο που είναι συμβατός με τους στόχους της επίτευξης οικονομικών και κοινωνικών οφελών και οφελών για την απασχόληση, και της συμβολής στη διαθεσιμότητα του επισιτιστικού εφοδιασμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της προοδευτικής αποκατάστασης και διατήρησης των πληθυσμών των αποθεμάτων ιχθύων πάνω από τα επίπεδα βιομάζας που μπορούν να παραγάγουν τη μέγιστη βιώσιμη απόδοση, ο ρυθμός εκμετάλλευσης της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης έπρεπε να έχει επιτευχθεί έως το 2015, όπου θα ήταν δυνατόν, και, σε προοδευτική βάση, με βαθμιαίες αυξήσεις μέχρι το 2020 το αργότερο για όλα τα αποθέματα·

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΣΒΑ 14 ζητεί τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση των ωκεανών, των θαλασσών και των θαλάσσιων πόρων·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο στόχος της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική (ΟΠΘΣ) είναι η προστασία και η διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η πρόληψη της υποβάθμισής του και η αποκατάσταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, καθώς και η επίτευξη καλής περιβαλλοντικής κατάστασης για τα θαλάσσια ύδατα της ΕΕ έως το 2020·

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την ΟΠΘΣ, η καλή περιβαλλοντική κατάσταση βασίζεται σε 11 χαρακτηριστικά ποιοτικής περιγραφής· λαμβάνοντας υπόψη ότι το χαρακτηριστικό 3 ισχύει για τους πληθυσμούς όλων των εμπορικά εκμεταλλεύσιμων ιχθύων, των μαλακίων και των οστρακοδέρμων που βρίσκονται σε ασφαλή όρια από βιολογική άποψη και παρουσιάζουν μια κατανομή του πληθυσμού ανά ηλικία και ανά μέγεθος που δείχνει την καλή κατάσταση του αποθέματος·

Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν τρία πρωτεύοντα κριτήρια αξιολόγησης βάσει του χαρακτηριστικού 3 —(I.) βιωσιμότητα της εκμετάλλευσης, (II.) αναπαραγωγική ικανότητα και (III.) διατήρηση του ποσοστού μεγαλύτερων σε ηλικία και σε μέγεθος ιχθύων— αλλά μόνον το 10,5% των αποθεμάτων μπορεί να αξιολογηθεί υπό το φως των κριτηρίων (I.) και (II.) και ότι δεν υπάρχει ικανοποιητική κοινή μέθοδος αξιολόγησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο για το κριτήριο (III.)·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη βελτίωσης της συλλογής δεδομένων σχετικά με ορισμένα ιχθυαποθέματα, ιδίως στη Μαύρη Θάλασσα, στη Μεσόγειο και στη Μακαρονησία, προκειμένου να πραγματοποιηθεί επιστημονική αξιολόγηση που είναι απαραίτητη για τη βιώσιμη διαχείριση των αποθεμάτων·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέτρα διαχείρισης της αλιείας που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο της ΚΑΠ αποδίδουν καρπούς, δεδομένου ότι αυξάνεται το πλήθος των ιχθυαποθεμάτων που αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης σε βιώσιμα επίπεδα, γεγονός που καθιστά δυνατή την αύξηση των αποδόσεων για τα αποθέματα που υφίσταντο υπερεκμετάλλευση·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι, ακόμη, περίπου το 38 % των αποθεμάτων στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό και περίπου το 92 % των αποθεμάτων που αξιολογούνται επιστημονικά στη Μεσόγειο και στη Μαύρη Θάλασσα αποτελούν αντικείμενο υπερεκμετάλλευσης, δηλ. εκμετάλλευσης σε επίπεδα άνω της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης (ΜΒΑ), σύμφωνα με την Επιστημονική, Τεχνική και Οικονομική Επιτροπή Αλιείας (ΕΤΟΕΑ), παρά τη νομική απαίτηση για παύση της υπεραλίευσης έως το 2020· σημειώνει ότι το 62,5 % των αποθεμάτων στη Μεσόγειο και στη Μαύρη Θάλασσα υπέστη υπερεκμετάλλευση το 2017, σύμφωνα με την έκθεση SOFIA του FAO για το 2020·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συνολικά επιτρεπόμενα αλιεύματα (TAC) στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό, που προτάθηκαν από την Επιτροπή, ήταν σύμφωνα με τη ΜΒΑ και για τα 78 αποθέματα για τα οποία υπήρχαν διαθέσιμες επιστημονικές γνωμοδοτήσεις·

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι, το 2019, το Συμβούλιο όρισε τα συνολικά επιτρεπόμενα αλιεύματα (TAC) για 62 από τα 78 είδη σύμφωνα με τη ΜΒΑ· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, αναμένεται ότι το 2020 πάνω από το 99 % των εκφορτώσεων στη Βαλτική, στη Βόρεια Θάλασσα και στον Ατλαντικό που τελούν υπό την αποκλειστική διαχείριση της ΕΕ θα προέρχονται από τύπους αλιείας που αποτελούν αντικείμενο βιώσιμης διαχείρισης·

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό η βιομάζα συνέχισε να αυξάνεται από το 2007, και το 2018 ήταν κατά 48 % περισσότερη σε σύγκριση με το 2003 όσον αφορά τα αποθέματα που αξιολογήθηκαν πλήρως· λαμβάνοντας υπόψη ότι στη Μεσόγειο και στη Μαύρη Θάλασσα η κατάσταση παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητη από την έναρξη των σειρών δεδομένων το 2003, παρότι από το 2012 ενδέχεται να υπήρξε ελαφρά αύξηση της βιομάζας·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αλιεία στο επίπεδο της μέγιστης οικονομικής απόδοσης αναφέρεται στο επίπεδο αλίευσης στο οποίο αφενός μεγιστοποιούνται τα οικονομικά οφέλη για τους στόλους αλιείας, γεγονός που βελτιώνει την ανθεκτικότητα του τομέα, και αφετέρου διατηρείται το επίπεδο των αποθεμάτων πάνω από τη ΜΒΑ·

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, για την πολυειδική αλιεία, η διαχείριση ειδών βάσει του μοντέλου ΜΒΑ είναι αδύνατον να εφαρμοστεί, ακόμη και στην επιστημονικά οικεία και τεκμηριωμένη αλιεία·

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΚΑΠ δεν έχει εφαρμοστεί πλήρως ακόμη και ορισμένα από τα μέτρα που προβλέπει, όπως η καθιέρωση ζωνών αποκατάστασης ιχθυαποθεμάτων, δεν έχουν χρησιμοποιηθεί·

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη διακυβερνητική πλατφόρμα επιστήμης-πολιτικής για τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων (IPBES), το 66 % του θαλάσσιου περιβάλλοντος παγκοσμίως έχει αλλοιωθεί από ανθρωπογενείς πιέσεις και, σύμφωνα με τον FAO, το 34,2 % των ιχθυαποθεμάτων αλιεύεται σε μη βιώσιμα από βιολογική άποψη επίπεδα·

ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) ζητεί, μεταξύ άλλων αποτελεσματικών μέτρων διατήρησης βάσει περιοχής, τη μετατροπή τουλάχιστον του 30 % όλων των θαλάσσιων οικοτόπων σε ένα δίκτυο άκρως προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών, προκειμένου να μην διεξάγονται εξορυκτικές δραστηριότητες σε ποσοστό τουλάχιστον 30 % του ωκεανού, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις·

ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην έκθεση SOFIA του FAO για το 2020 υπενθυμίζεται ότι η διαχείριση αποτελεί το καλύτερο εργαλείο διατήρησης και μονόδρομο για τη βιωσιμότητα, και ότι τα αποθέματα που τελούν υπό αποτελεσματική διαχείριση είναι ολοένα και περισσότερο βιώσιμα, με το 78,7% των παγκόσμιων εκφορτώσεων θαλάσσιων ιχθύων αυτήν τη στιγμή να προέρχονται από βιολογικά βιώσιμα αποθέματα·

ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι δυνάμει της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 ζητείται ένας νομικά δεσμευτικός στόχος για την προστασία του 30 % τουλάχιστον της θαλάσσιας ζώνης της ΕΕ και για την αυστηρή προστασία του 10 % της θαλάσσιας ζώνης της ΕΕ·

ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξ αποστάσεως ηλεκτρονική παρακολούθηση, για παράδειγμα μέσω της διαβίβασης του στίγματος του σκάφους σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, και η ενίσχυση των επιτόπιων ελέγχων διαδραματίζουν θετικό ρόλο στην υλοποίηση των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών·

Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η απώλεια της θαλάσσιας βιοποικιλότητας έχει κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις στον αλιευτικό τομέα, στις παράκτιες κοινότητες, στις υπερπόντιες περιφέρειες και στην κοινωνία στο σύνολό της και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να αποτραπεί· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η ανασύσταση των ιχθυοπληθυσμών θα αποφέρει μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη σε σύγκριση με την τρέχουσα κατάσταση των θαλάσσιων ιχθυοπληθυσμών·

ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υγιείς οικότοποι, μεταξύ των οποίων οι αμμοσύρτεις, οι υποθαλάσσιοι λειμώνες και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, είναι ουσιώδους σημασίας για την αποκατάσταση της λειτουργίας του θαλάσσιου οικοσυστήματος και για την αναπλήρωση των ιχθυαποθεμάτων, καθώς και για την παροχή καταβοθρών άνθρακα για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής·

ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ορθώς διαχειριζόμενες προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές είναι ουσιώδους σημασίας για την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων άλλων ειδών, όπως π.χ. των πτηνών·

ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ισχυρή επιστημονική συναίνεση σχετικά με το ότι οι προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές μπορούν να είναι επωφελείς για την αλιεία λόγω των δευτερογενών επιπτώσεων και των θετικών τους επιπτώσεων στο ποσοστό των νεοεισερχομένων ατόμων σε έναν ιχθυοπληθυσμό, παραδείγματος χάρη μέσω της προστασίας των τόπων αναπαραγωγής, της προστασίας των ιχθυδίων και των μεγάλων θηλυκών ψαριών με υψηλή αναπαραγωγική ικανότητα·

ΚΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ρύπανση που προέρχεται από τη γη, ιδίως στις μερικώς κλειστές θαλάσσιες λεκάνες, και από άλλες θαλάσσιες δραστηριότητες έχει επίσης αντίκτυπο στην αποκατάσταση των ιχθυαποθεμάτων·

ΚΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνολική βιομάζα των ειδών που υπόκεινται σε ποσοστώσεις μεταξύ των αποθεμάτων που διαχειρίζεται η ΕΕ ήταν κατά 48 % περισσότερη το 2018 σε σύγκριση με το 2003·

ΚΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα άγρια ψάρια είναι μακράν η πιο υγιεινή και η πλέον φιλική προς το περιβάλλον πηγή πρωτεΐνης στη Γη χάρη στο χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα του αλιευτικού κλάδου· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, τα ιχθυηρά αποτελούν την καλύτερη επιλογή για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής·

ΚΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύσταση της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας να δημοσιοποιούνται προορατικά τα έγγραφα που σχετίζονται με την έκδοση του κανονισμού για τα TAC δεν έχει τηρηθεί μέχρι στιγμής από το Συμβούλιο της ΕΕ·

ΚΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αλιεία σε επίπεδο ΜΒΑ εξακολουθεί να έχει θετικά αποτελέσματα στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό·

Βελτίωση της διαχείρισης της αλιείας για την εξάλειψη της υπεραλίευσης

1. επαναλαμβάνει την έκκλησή του για πλήρη εφαρμογή της ΚΑΠ με στόχο την αποκατάσταση και διατήρηση των πληθυσμών των ιχθυαποθεμάτων πάνω από τα επίπεδα βιομάζας που είναι ικανά να εξασφαλίσουν τη μέγιστη βιώσιμη απόδοση (ΜΒΑ)·

2. τονίζει ότι η φύση, τα ψάρια και άλλοι ζωντανοί οργανισμοί έχουν εγγενή αξία, ακόμη κι αν παραμένουν ανεκμετάλλευτα από ανθρώπινες δραστηριότητες·

3. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την επιστημονική κάλυψη, με στόχο να αξιολογηθεί το αργότερο έως το 2025 το 100 % των ιχθυαποθεμάτων που αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης σε ευρωπαϊκά ύδατα και να υπολογιστεί η ΜΒΑ για όλα αυτά τα αποθέματα, όπου είναι επιστημονικά δυνατό·

4. υπενθυμίζει ότι τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για τη συλλογή δεδομένων και ότι τα δεδομένα είναι απαραίτητα για την αξιολόγηση της υγείας των ιχθυαποθεμάτων· υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με το άρθρο 23 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1004 σχετικά με τη θέσπιση ενωσιακού πλαισίου για τη συλλογή, διαχείριση και χρήση δεδομένων στον τομέα της αλιείας[13], η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έκθεση σχετικά με την εφαρμογή και τη λειτουργία του εν λόγω κανονισμού·

5.  καλεί την Επιτροπή να υποβάλει τις προτάσεις της για τα TAC και το Συμβούλιο να ορίσει TAC σε επίπεδο ΜΒΑ, όπως προβλέπεται στον κανονισμό για την ΚΑΠ·

6. καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και την επιστημονική κοινότητα να αναπτύξουν ένα επιστημονικό μοντέλο για τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης και της εκμετάλλευσης της πολυειδικής αλιείας· σημειώνει ότι το εν λόγω μοντέλο θα πρέπει να καθιστά δυνατή την εφαρμογή παρόμοιων στόχων διαχείρισης στη χρήση της ΜΒΑ στο σύνολο της ΚΑΠ και να δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης της εξέλιξης των κανόνων διαχείρισης που εφαρμόζονται·

7. παροτρύνει την Επιτροπή να ενισχύσει την εφαρμογή της οικοσυστημικής προσέγγισης στη διαχείριση της αλιείας, μεταξύ άλλων εφαρμόζοντας ολοένα και περισσότερο προσεγγίσεις που καλύπτουν πολλά είδη, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές επιπτώσεις των αλιευτικών δραστηριοτήτων και άλλων παραγόντων όπως η κλιματική αλλαγή στα θαλάσσια οικοσυστήματα, στους ιχθυοπληθυσμούς και στην κοινωνία και να διασφαλιστεί η ανθεκτικότητα των ωκεανών στην αλλαγή του κλίματος· επαναλαμβάνει ότι τα πλήρως τεκμηριωμένα δεδομένα όσον αφορά την αλιεία και την ποιότητα είναι καίριας σημασίας για τη διαχείριση της αλιείας· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να βελτιωθεί η συλλογή δεδομένων για την ερασιτεχνική αλιεία, λαμβάνοντας υπόψη τον περιβαλλοντικό της αντίκτυπο και την κοινωνικοοικονομική της αξία·

8. καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να υποστηρίζει σχέδια για τη βελτίωση της επιλεκτικότητας και, στο πλαίσιο της εφαρμογής μιας οικοσυστημικής προσέγγισης στη διαχείριση της αλιείας, να διαπιστώσει ποιες πρακτικές βλάπτουν τα αποθέματα, τη βιοποικιλότητα των ωκεανών και το θαλάσσιο περιβάλλον και να λάβει μέτρα για τον περιορισμό και την αλλαγή τους·

9. καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να στηρίζει σχέδια για τη βελτίωση της επιλεκτικότητας και της επιβίωσης των μη στοχευόμενων ειδών, και να λάβει υπόψη τα αποτελέσματα μελετών που καταδεικνύουν τις δυσμενείς επιπτώσεις αλιευτικών τεχνικών όπως τα αλιευτικά εργαλεία βυθού ή οι διατάξεις συγκέντρωσης ιχθύων (FAD) και να περιορίσει σημαντικά τη χρήση τους·

10. θεωρεί ότι η ΕΕ, μετά την αξιολόγηση της ΚΑΠ έως το 2022, θα πρέπει, όπου απαιτείται, να προσαρμόσει τις τρέχουσες πρακτικές διαχείρισης της αλιείας και να επιταχύνει τη μετάβαση προς την αλιεία χαμηλού αντικτύπου, προκειμένου όχι μόνο να διατηρηθούν τα ιχθυαποθέματα στα τρέχοντα επίπεδα αλλά και, κυρίως, να ανασυσταθούν τα ιχθυαποθέματα και να αποκατασταθούν τα θαλάσσια οικοσυστήματα, σε διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς, ιδίως με τον τομέα της αλιείας, και να στηριχθούν τα μέτρα αυτά μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας·

11. θεωρεί ότι η προσοχή και η στήριξη θα πρέπει να επικεντρωθούν ιδιαίτερα στην αλιεία μικρής κλίμακας, η οποία είναι δυνητικά λιγότερο επιθετική και πιο βιώσιμη, όχι μόνον όσον αφορά τη διαχείριση των βιολογικών πόρων αλλά και από κοινωνικοοικονομικής πλευράς·

12. καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει την εναρμόνιση των δεικτών του κριτηρίου (III.) για την καλή περιβαλλοντική κατάσταση δυνάμει της ΟΠΘΣ, προκειμένου να καθοριστούν κοινά σημεία αναφοράς και μια κοινή μεθοδολογία αξιολόγησης για όλα τα κράτη μέλη·

13. καλεί την Επιτροπή να μελετήσει τη σκοπιμότητα της χρήσης άλλων δεικτών εκτός της ΜΒΑ στη διαχείριση της αλιείας, οι οποίοι θα λαμβάνουν υπόψη τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ειδών και τους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, καθώς και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της ρύπανσης· σημειώνει ότι άλλοι δείκτες, όπως η μέγιστη οικονομική απόδοση, μελετώνται και εφαρμόζονται από ορισμένες χώρες·

14. επισημαίνει ότι ο περιορισμός της πίεσης στα ιχθυαποθέματα λόγω ανθρώπινων δραστηριοτήτων απαιτεί περισσότερη έρευνα και καινοτομία στον τομέα της αλιείας προκειμένου να αναπτυχθούν ορθές πρακτικές που συνδέονται με την κυκλική οικονομία, τη βιωσιμότητα και την επιλεκτικότητα των αλιευτικών εργαλείων·

15. υπογραμμίζει τη σημασία της παράκτιας αλιείας μικρής κλίμακας και πιστεύει ότι ο εν λόγω τομέας μπορεί να διευκολύνει σημαντικά τη μετάβαση προς τη βιώσιμη διαχείριση των ιχθυαποθεμάτων· καλεί συνεπώς τα κράτη μέλη να αυξήσουν το μερίδιο των εθνικών ποσοστώσεων που αποδίδονται στον τομέα αυτόν·

16. καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη θα εγκρίνουν προγράμματα για τη συλλογή δεδομένων που καλύπτουν τον αντίκτυπο των αλιευτικών δραστηριοτήτων στο ευρύτερο περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων του αντικτύπου στα παρεμπίπτοντα αλιεύματα ευαίσθητων ειδών και του αντικτύπου στον πυθμένα της θάλασσας·

17. ζητεί από το Συμβούλιο να δημοσιοποιεί προορατικά όλα τα έγγραφα που σχετίζονται με την έκδοση των κανονισμών για τα TAC, σύμφωνα με τη σύσταση της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας, και να συμμορφωθεί με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1367/2006·

Επέκταση του δικτύου προστατευόμενων περιοχών και βελτίωση της διαχείρισής του

18. τονίζει ότι, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σημειώσει πρόοδο και έχει επιτύχει τον στόχο του ορισμού του 10 % των υδάτων της Ευρώπης ως προστατευόμενων ζωνών, το δίκτυο των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών απέχει παρασάγγας από το να είναι πλήρως αποτελεσματικό, και ότι μόνο σε ένα πολύ μικρό ποσοστό οι υφιστάμενες προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές διαθέτουν σχέδια διαχείρισης και μέτρα προστασίας·

19.  επισημαίνει ότι, όταν είναι επιτυχείς, οι προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές προσφέρουν μεγάλα κοινωνικοοικονομικά οφέλη, ιδίως για τις παράκτιες κοινότητες και τους τομείς αλιείας και τουρισμού, και ότι οι προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές μπορούν να επιτελούν βασικές οικολογικές λειτουργίες για την αναπαραγωγή των ιχθυαποθεμάτων (παρέχοντας τόπους αναπαραγωγής, εκκόλαψης και εκτροφής) και να βελτιώνουν την ανθεκτικότητά τους·

20. εκφράζει ικανοποίηση για την πρόταση της Επιτροπής, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030, να προστατεύεται τουλάχιστον το 30 % των θαλάσσιων περιοχών στην ΕΕ·

21. καλεί την Επιτροπή να διενεργήσει εκτίμηση επιπτώσεων της εν λόγω πρότασης·

22. προτρέπει την Επιτροπή να εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές ούτως ώστε οι στόχοι για τις προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές να εφαρμοστούν σε κάθε θαλάσσια περιφέρεια της ΕΕ, προκειμένου να διασφαλιστεί ισορροπημένη γεωγραφική κατανομή και οικολογική αντιπροσωπευτικότητα·

23. παροτρύνει τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να ορίζουν τις προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές στο πλαίσιο των οδηγιών για τα πτηνά[14] και για τους οικοτόπους[15] και της ΟΠΘΣ, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί·

24. ζητεί τον καθορισμό προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών στο πλαίσιο ενός συνεκτικού δικτύου συνδεδεμένων περιοχών, συμπεριλαμβανομένων υπεράκτιων περιοχών και περιοχών βαθέων υδάτων· υπενθυμίζει την απαίτηση για παύση της αλιείας με εργαλεία βυθού σε βάθος μεγαλύτερο των 400 m σε περιοχές όπου υπάρχουν ή είναι πιθανόν να υπάρχουν ευπαθή θαλάσσια οικοσυστήματα (ΕΘΟ)·

25. παροτρύνει την Επιτροπή να καθορίσει αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές για τα κράτη μέλη σχετικά με τη διαχείριση των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών, σε επιστημονική βάση, και να θεσπίσει μια ταξινόμηση των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών, λαμβάνοντας υπόψη το στάδιο εδραίωσής τους, τα σχέδια διαχείρισης και τα οικοσυστημικά οφέλη, με βάση υφιστάμενες κατευθυντήριες γραμμές όπως τα παγκόσμια πρότυπα της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN)·

26. επιμένει ότι η Επιτροπή πρέπει, σε συνέχεια των αλιευτικών συμφωνιών που συνάπτονται με τρίτες χώρες, να λάβει μέτρα διαχείρισης και διακυβέρνησης, όπως ο καθορισμός προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών, και να καταστήσει έτσι δυνατή τη βελτίωση της διαχείρισης των ιχθυαποθεμάτων και την αντιμετώπιση των πολλών σωρευτικών επιπτώσεων των εν λόγω συμφωνιών, όπως είναι για παράδειγμα η ρύπανση, η παράνομη, λαθραία και άναρχη (ΠΛΑ) αλιεία ή η ανάπτυξη ορισμένων πρακτικών, όπως η βιομηχανική αλιεία, που απειλούν τη βιωσιμότητα ορισμένων αποθεμάτων·

27. παροτρύνει τα κράτη μέλη να καθορίσουν ισχυρά και αποτελεσματικά σχέδια διαχείρισης για τις υφιστάμενες και μελλοντικές προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές και να θεσπίσουν αυστηρότερα μέτρα ελέγχου, παρακολούθησης και εποπτείας για να διασφαλιστεί ο σεβασμός των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών·

28. ζητεί τόσο η εμπορική όσο και η ερασιτεχνική αλιεία, καθώς και οι σχετικές οργανώσεις που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση των ανθρώπινων και οικονομικών δραστηριοτήτων στη θάλασσα (π.χ. περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας (ΠΟΔΑ) ή ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός) να συμμετέχουν στον έλεγχο, την παρακολούθηση και την επιτήρηση των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών·

29. τονίζει ότι απαιτείται μεγαλύτερος έλεγχος των μέτρων διαχείρισης της αλιείας στις τοποθεσίες του δικτύου Natura 2000 που υποβάλλουν τα κράτη μέλη της ΕΕ, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι επιτυγχάνονται οι στόχοι διατήρησης σύμφωνα με το άρθρο 11 της ΚΑΠ·

30. υπογραμμίζει ότι ο καθορισμός των περιοχών και η ανάπτυξη μέτρων διαχείρισης θα πρέπει να βασίζονται στις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές γνωμοδοτήσεις·

31. αναγνωρίζει ότι η επιτυχία των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών και άλλων προστατευόμενων περιοχών εξαρτάται από την ύπαρξη σταθερής επιστημονικής βάσης και από την αποδοχή τους από τους επαγγελματίες και τους ερασιτέχνες αλιείς, τις παράκτιες κοινότητες και άλλους συμφεροντούχους, καθώς και από τη σαφή ενημέρωση σχετικά με το τι προστατεύεται, πώς και γιατί· ζητεί, ως εκ τούτου, να συμμετέχουν στον σχεδιασμό, τη διακυβέρνηση και την παρακολούθηση των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών ο αλιευτικός τομέας, μεταξύ άλλων η βιοτεχνική συνιστώσα του, καθώς και επιστημονικοί φορείς υπεύθυνοι για τη διαχείριση της αλιείας, και άλλα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη· ζητεί να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών μέσω της δημιουργίας περιοχών θαλάσσιας εκπαίδευσης·

32. τονίζει ότι είναι σημαντικό να υπάρχει μια ολοκληρωμένη και συνεκτική προσέγγιση κατά τον καθορισμό των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών, όχι μόνο μέσω του περιορισμού των εμπορικών αλιευτικών δραστηριοτήτων, αλλά και μέσω της αντιμετώπισης άλλων δραστηριοτήτων, όπως η έρευνα για την εξόρυξη και η εκμετάλλευση ορυκτών καυσίμων, η εξορυκτική δραστηριότητα, η μεγάλης κλίμακας υδατοκαλλιέργεια, η βυθοκόρηση, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, οι μεταφορές και η ερασιτεχνική αλιεία και άλλες ψυχαγωγικές δραστηριότητες·

33. καλεί τα κράτη μέλη να επεκτείνουν το δίκτυο των περιοχών αποκατάστασης ιχθυαποθεμάτων στο πλαίσιο της ΚΑΠ, ιδίως όπου αποδεικνύεται σαφώς ότι υπάρχουν υψηλές συγκεντρώσεις ιχθύων κάτω του ελάχιστου μεγέθους αναφοράς διατήρησης ή περιοχές αναπαραγωγής· τονίζει ότι πρέπει να συμπεριληφθεί η αξιολόγηση του χαρακτηρισμού και της επιτυχίας των εν λόγω περιοχών στην επικείμενη έκθεση σχετικά με τη λειτουργία της ΚΑΠ·

34. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο διεθνών διαπραγματεύσεων σχετικά με τη σύναψη συνθήκης για τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας σε περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας και στο πλαίσιο των ΠΟΔΑ, να προωθήσουν έναν φιλόδοξο παγκόσμιο μηχανισμό για τη θέσπιση προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών στην ανοικτή θάλασσα ή σε περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας, και να αναλάβουν ενεργό ρόλο, μετά την επίτευξη συμφωνίας για τη θαλάσσια βιολογική ποικιλότητα πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας, στη δημιουργία νέων εργαλείων διαχείρισης βάσει αποτελεσματικά διαχειριζόμενων περιοχών, συμπεριλαμβανομένων των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών στην ανοικτή θάλασσα· υπενθυμίζει ότι η θέσπιση προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών σε ζώνες πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας πρέπει να υποστηρίζεται από εκτιμήσεις κοινωνικοοικονομικών και οικολογικών επιπτώσεων με βάση τις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές γνωμοδοτήσεις·

35. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν την ιδέα ότι ο ωκεανός στο σύνολό του παρέχει στην ανθρωπότητα υπηρεσίες οικοσυστήματος και ότι, ως εκ τούτου, ο ωκεανός πρέπει να αναγνωρίζεται ως παγκόσμιο κοινό αγαθό στις διεθνείς διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ·

Αντιμετώπιση άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων που απειλούν την αποκατάσταση των ιχθυαποθεμάτων

36. τονίζει ότι η ταχεία και αποφασιστική δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διατήρηση υγιών πληθυσμών και οικοτόπων θαλάσσιων οργανισμών και, ως εκ τούτου, για τη συνέχιση της βιώσιμης αλιευτικής δραστηριότητας και για την επισιτιστική ασφάλεια μακροπρόθεσμα· υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 2 της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, τα μέρη πρέπει να αποσκοπούν στην αύξηση της ικανότητας προσαρμογής στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις κλιματικές μεταβολές και της ανάπτυξης με χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, με τρόπο που δεν απειλεί την παραγωγή τροφίμων·

37. υπογραμμίζει τη θετική συμβολή των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των οικοσυστημάτων· παροτρύνει τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τον ρόλο των δικτύων προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών στις εθνικές τους στρατηγικές για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή·

38. τονίζει ότι η ανασύσταση των ιχθυαποθεμάτων, καθώς και η διατήρησή τους σε βιώσιμο επίπεδο, απαιτεί επίσης την αντιμετώπιση ορισμένων ανθρωπογενών επιπτώσεων που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, όπως η εξάντληση του οξυγόνου και η οξίνιση, καθώς και διαφόρων —κυρίως χερσαίων αλλά και θαλάσσιων— πηγών ρύπανσης που έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ανασύσταση των ιχθυαποθεμάτων ή συμβάλλουν στην ευπάθειά τους, όπως είναι τα νιτρικά, τα λύματα, τα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα, οι τοξικές χημικές ουσίες, η ρύπανση από τη βιομηχανική δραστηριότητα και τον μαζικό τουρισμό, τα κατάλοιπα από υδατοκαλλιέργειες, τα πλαστικά και μικροπλαστικά απορρίμματα, οι αντηλιακές κρέμες, οι ορμόνες, η ηχορύπανση, οι διαρροές πετρελαίου και η απώλεια ή η απόρριψη αλιευτικών εργαλείων·

39. καλεί την Επιτροπή να δημοσιεύσει μελέτη σχετικά με τον αντίκτυπο των διαφόρων πηγών ρύπανσης στην ανασύσταση των ιχθυαποθεμάτων και στα θαλάσσια οικοσυστήματα·

40. τονίζει την ανάγκη συμμετοχής των αλιέων στην καταπολέμηση της ρύπανσης των θαλασσών και των ωκεανών· καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να παροτρύνει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νομοθεσία που θα επιτρέπει στους αλιείς να μεταφέρουν στην ξηρά απόβλητα που αλιεύονται στη θάλασσα· θεωρεί ότι οι διατάξεις αυτές θα πρέπει να θεσπίζουν κίνητρα για τους αλιείς και για τη χρήση κατάλληλων  συστημάτων συλλογής·

41. τονίζει τη σημασία της αύξησης του ποσοστού επιβίωσης των μη στοχευόμενων ειδών μέσω της μείωσης των τραυματισμών και του στρες που προκαλείται κατά την αλίευση και την απελευθέρωση·

42. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τα εν λόγω αιτήματα και να απαντήσει σε αυτά στο νέο σχέδιο δράσης της για τη διατήρηση των αλιευτικών πόρων και την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, το οποίο προτίθεται να υποβάλει έως το 2021, και κατά την αναθεώρηση της ΚΑΠ, καθώς και σε όλες τις επικείμενες νομοθετικές προτάσεις·

°

° °

43. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Το 2020 επρόκειτο να είναι το έτος κατά το οποίο θα έπρεπε να έχει επιτευχθεί καλή περιβαλλοντική κατάσταση για το θαλάσσιο περιβάλλον και να αξιοποιούνται όλα τα ιχθυαποθέματα σε βιώσιμο επίπεδο. Τα μέτρα που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΑΠ) αρχίζουν να αποδίδουν καρπούς και το πλήθος των ιχθυαποθεμάτων που αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης σε βιώσιμα επίπεδα μεγαλώνει, γεγονός που επιτρέπει την αύξηση των αποδόσεων για ορισμένα είδη τα οποία μέχρι πρόσφατα απειλούνταν. Ωστόσο, οι στόχοι που τέθηκαν από την οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (ΟΠΘΣ) και από την ΚΑΠ δεν έχουν επιτευχθεί. Με δεδομένα την κλίμακα του προβλήματος και τους νέους κινδύνους που συνεπάγεται η αλλαγή του κλίματος, η προσέγγιση της διατήρησης των πόρων και της διατήρησης του περιβάλλοντος δεν αρκεί πλέον από μόνη της και είναι αναγκαίο να κινηθούμε προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης και της επανόρθωσης.

 

Ένας από τους κύριους στόχους της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής από το 2013 είναι η εξάλειψη της υπεραλίευσης για όλα τα ευρωπαϊκά αποθέματα και η υλοποίηση του στόχου της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης (ΜΒΑ) για τα ποσοστά εκμετάλλευσης αποθεμάτων έως το 2020. Σύμφωνα με την Επιστημονική, Τεχνική και Οικονομική Επιτροπή Αλιείας (ΕΤΟΕΑ), το 38 % των αποθεμάτων του Βορειοανατολικού Ατλαντικού και το 92 % των αποθεμάτων της Μεσογείου εξακολουθούν να υπεραλιεύονται. Απαιτείται πλήρης εφαρμογή της ΚΑΠ και πρέπει να ληφθούν συμπληρωματικά μέτρα.

 

Δεν επωφελούνται όλα τα αποθέματα από την επιστημονική αξιολόγηση που απαιτείται για τον υπολογισμό της ΜΒΑ, παρά τις σημαντικές προσπάθειες του Διεθνούς Συμβουλίου για την Εξερεύνηση των Θαλασσών (ΔΣΕΘ). Η έλλειψη επαρκών επιστημονικών δεδομένων και η έλλειψη πόρων για την ανάλυση αυτών των δεδομένων χρησιμοποιούνται πολύ συχνά σαν επιχείρημα για να δικαιολογηθεί η απουσία TAC και ποσοστώσεων για ορισμένα είδη, ιδίως στη Μεσόγειο. Είναι αναγκαίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την επιστημονική κάλυψη, με στόχο να αξιολογηθεί το 100 % των αποθεμάτων των ευρωπαϊκών υδάτων το αργότερο έως το 2025 και να καταστεί δυνατός ο υπολογισμός της ΜΒΑ για όλα αυτά τα αποθέματα. Είναι απαράδεκτο να συνεχίσουμε να αλιεύουμε είδη για τα οποία δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα και να θέτουμε αυτά τα είδη σε κίνδυνο.

 

Επιπλέον, η μέγιστη βιώσιμη απόδοση μπορεί να επιτρέπει τη σταθεροποίηση των ιχθυαποθεμάτων, αλλά η συγκεκριμένη προσέγγιση δεν αρκεί από μόνη της για την αποκατάσταση των ιχθυαποθεμάτων σε βιώσιμο επίπεδο. Οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει έναν άλλο δείκτη: τη μέγιστη οικονομική απόδοση. Ενώ η ΜΒΑ έχει ως στόχο να επιτύχει τα περισσότερα δυνατά βιώσιμα αλιεύματα, η μέγιστη οικονομική απόδοση αποσκοπεί στη διατήρηση της αλιείας κάτω από αυτό το επίπεδο, σε μια προσπάθεια να βελτιωθεί η ανθεκτικότητα των ιχθυαποθεμάτων. Η ειδική έκθεση της Διακυβερνητικής επιτροπής για την κλιματική αλλαγή (IPCC) σχετικά με τους ωκεανούς και την κρυόσφαιρα κατέστησε σαφείς τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις θάλασσες και τα ψάρια. Στο πλαίσιο αυτό και προκειμένου να εξασφαλιστεί μακροπρόθεσμα η επισιτιστική ασφάλεια, είναι σημαντικό να διατηρηθεί ένα ορισμένο περιθώριο που θα επιτρέπει στα είδη να αντέχουν στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ενώ θα μειώνεται παράλληλα η κατανάλωση καυσίμων. Η αλιεία στο πλαίσιο της μέγιστης οικονομικής απόδοσης, δηλ. στο επίπεδο με το μεγαλύτερο οικονομικό όφελος για τον αλιέα, βελτιώνει επίσης την οικονομική ανθεκτικότητα του τομέα. Η μέγιστη οικονομική απόδοση, η οποία εφαρμόζεται ήδη για τα αποθέματα που διαχειρίζεται αποκλειστικά η Ισλανδία, ενισχύει τα εισοδήματα των αλιέων και θα μπορούσε να συμβάλει στην αποκατάσταση των πλέον απειλούμενων αποθεμάτων. Η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει αίτημα για επιστημονική γνωμοδότηση για τη μέγιστη οικονομική απόδοση και να ορίσει TAC στο εν λόγω επίπεδο.

 

Η βελτίωση της επιλεκτικότητας θα μπορούσε επίσης να έχει σημαντικά αποτελέσματα. Η έρευνα για την ανάπτυξη αλιευτικών τεχνικών με μικρότερο αντίκτυπο στο θαλάσσιο περιβάλλον πρέπει να συνεχιστεί και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να την στηρίξει. Πολλές μελέτες έχουν αναδείξει την καταστροφική επίδραση ορισμένων τεχνικών, όπως για παράδειγμα της χρήσης αλιευτικών εργαλείων που έρχονται σε επαφή με τον βυθό και των διατάξεων συγκέντρωσης ιχθύων (FAD). Η χρήση τους πρέπει να είναι αυστηρά περιορισμένη. Η καθιέρωση των λεγόμενων «οικολογικών» ή «βιοδιασπώμενων» FAD μπορεί να αποτελέσει λύση για το πρόβλημα της ρύπανσης που προκαλείται από τις FAD αλλά όχι σε βάθος χρόνου, δεδομένου του μη επιλεκτικού χαρακτήρα της εν λόγω τεχνικής.

 

Η μικρής κλίμακας βιοτεχνική αλιεία χρησιμοποιεί εδώ και πολύ καιρό λιγότερο επιβλαβείς τεχνικές. Αυτή η τοπική αλιεία, η οποία δημιουργεί πολλές θέσεις εργασίας, προσφέρει προϊόντα υψηλής ποιότητας και είναι πιο φιλική προς το περιβάλλον, αντιπροσωπεύει το μέλλον της ευρωπαϊκής αλιείας. Πρέπει να προστατεύεται βάσει της νομοθεσίας μας και να λαμβάνει δίκαιο μερίδιο από τα TAC και τις ποσοστώσεις που κατανέμονται σε κάθε κράτος.

 

Τα μέτρα διαχείρισης της αλιείας δεν μπορούν από μόνα τους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της διατήρησης των ωκεανών. Όπως προβλέπεται στην Κοινή Αλιευτική Πολιτική, τα λεγόμενα «χωροταξικά» μέτρα, όπως οι προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές ή οι ζώνες αποκατάστασης αποθεμάτων, μπορούν να συμβάλουν στην αποκατάσταση των ιχθυαποθεμάτων, ενώ παράλληλα προστατεύουν τη θαλάσσια βιοποικιλότητα.

 

Τα εργαλεία που προβλέπονται τόσο στην ΚΑΠ όσο και στην οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (ΟΠΘΣ), στις οδηγίες για τα πτηνά και τους οικοτόπους και στις εθνικές νομοθεσίες εφαρμόζονται ανεπαρκώς ή πλημμελώς και δεν συντονίζονται επαρκώς. Ορισμένα από αυτά, όπως οι περιοχές αποκατάστασης αποθεμάτων ιχθύων που προβλέπονται στο άρθρο 8 της ΚΑΠ, έχουν χρησιμοποιηθεί ελάχιστα. Οι διάφορες διοικητικές υπηρεσίες που διαχειρίζονται αυτά τα εργαλεία δεν είναι πάντα οι ίδιες. Είναι ανάγκη να ενισχυθεί η σύνδεση μεταξύ αυτών των διαφορετικών εργαλείων.

 

Η Σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα και οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ προέβλεπαν ότι σε ποσοστό 10 % τα παγκόσμια ύδατα έπρεπε να έχουν οριστεί ως προστατευόμενα έως το 2020. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πέτυχε αυτόν τον στόχο το 2017, τουλάχιστον επί χάρτου. Οι επιστήμονες και η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) συνιστούν να ανέλθει στο 30 % το ποσοστό των προστατευόμενων υδάτων έως το 2030. Το αίτημα αυτό συμπεριλήφθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε σειρά ψηφισμάτων και, στη συνέχεια, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030. Ο στόχος αυτός πρέπει τώρα να κατοχυρωθεί στο δίκαιο της ΕΕ, ώστε να καταστεί νομικά δεσμευτικός και να υλοποιηθεί.

 

Ωστόσο, είναι σημαντικό να εξετάσουμε τι αντιπροσωπεύει αυτό το 10% ή το 30% των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών. Από διάφορες μελέτες προκύπτει ότι για πολλές προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές ούτε υπάρχουν σχέδια διαχείρισης ούτε εφαρμόζονται αποτελεσματικά μέτρα. Η κατάσταση αυτή δεν πρέπει να συνεχιστεί. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να αναλάβουν γρήγορα δράση προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλες οι υπάρχουσες προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές διαθέτουν αποτελεσματικά σχέδια διαχείρισης.

 

Για να επιτευχθεί ο στόχος της αποκατάστασης της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης των θαλασσών, θα πρέπει το ήμισυ του 30 % των προστατευόμενων περιοχών, δηλ. το 15 % των ευρωπαϊκών υδάτων, να τυγχάνει προστασίας υψηλού επιπέδου. Στις θαλάσσιες περιοχές που τυγχάνουν προστασίας υψηλού επιπέδου θα πρέπει να περιλαμβάνονται οι ζώνες όπου απαγορεύεται η αλίευση καθώς και οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα (ζώνες απαγόρευσης της αλιείας), οι περιοχές αποκατάστασης αποθεμάτων ιχθύων που προβλέπονται από την ΚΑΠ και οι ζώνες όπου απαγορεύονται μόνον οι πλέον επιζήμιες αλιευτικές τεχνικές, όπως η χρήση αλιευτικών εργαλείων που έρχονται σε επαφή με τον βυθό, ανάλογα με τα τοπικά χαρακτηριστικά και τις περιόδους του έτους. Οι υποβαθμισμένες περιοχές που υπέστησαν ζημίες από την καταστροφή του περιβάλλοντος στο παρελθόν πρέπει να αποκατασταθούν. Για να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων, θα πρέπει να πραγματοποιείται έλεγχος της προόδου ανά προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα.

 

Σε αυτές τις περιοχές, η προστασία πρέπει να επεκταθεί πέραν της αλιείας και να εφαρμοστούν μέτρα για τον περιορισμό και άλλων δραστηριοτήτων, όπως οι μεταφορές, η παραγωγή ενέργειας, η εξορυκτική δραστηριότητα, η έρευνα για την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων, ο μαζικός τουρισμός, η βυθοκόρηση και η εντατική υδατοκαλλιέργεια, αλλά και για τον περιορισμό της ρύπανσης από εξωτερικές πηγές.

 

Από τη θέσπισή τους το 2014, έχουν καθιερωθεί πολύ λίγες περιοχές αποκατάστασης αποθεμάτων ιχθύων. Ωστόσο, ορισμένες περιοχές αποκατάστασης αποθεμάτων ιχθύων όπως η «Jabuka/Pomo Pit», η οποία θεσπίστηκε το 2017 από τη Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο (ΓΕΑΜ-GFCM), αποδίδουν ήδη καρπούς. Η περιοχή αυτή, ευρισκόμενη σε στρατηγική θέση που αποτελεί τόπο αναπαραγωγής ορισμένων ειδών, μεταξύ άλλων του μερλούκιου, έχει δώσει τη δυνατότητα αποκατάστασης αποθεμάτων αυτού του είδους, με ορατά αποτελέσματα και πέρα από την προστατευόμενη περιοχή. Το σχέδιο υποστηρίζεται από τους τοπικούς αλιείς.

 

Άλλα παραδείγματα προστατευμένων θαλάσσιων περιοχών, που αρχικά δημιουργήθηκαν για την προστασία συγκεκριμένων ειδών, είχαν θετικά αποτελέσματα στους πληθυσμούς ιχθύων. Στη Σουηδία, σε ένα τμήμα της τοποθεσίας Åsvikelandet-Kvädö (περιοχή Natura 2000, SE0230138) έχει απαγορευθεί η αλιεία από το 1979 για την προστασία του θαλασσαετού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού και του μεγέθους των αρπακτικών ειδών ιχθύων (λούτσοι, πέρκες κ.λπ.) στις παρακείμενες ακτές της Βαλτικής.

 

Η αποδοχή των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών από τους αλιείς αποτελεί βασικό στοιχείο της επιτυχίας τους. Είναι σημαντικό, επομένως, να συμμετέχουν οι αλιείς στην προετοιμασία και τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών. Μπορούν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στην παρακολούθηση και τον έλεγχο των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών, παράλληλα με την επέκταση του συστήματος παρακολούθησης σκαφών (VMS) και την ενίσχυση των επιτόπιων ελέγχων.

 

Θα πρέπει να κινητοποιηθούν κατά προτεραιότητα οι πόροι του τρέχοντος και του μελλοντικού Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), κυρίως για τη θέσπιση τέτοιων θαλάσσιων περιοχών με υψηλού επιπέδου προστασία, την κατάρτιση των ενδιαφερόμενων φορέων και τη διαχείριση και τον έλεγχο των εν λόγω περιοχών.

 

Τέλος, θα πρέπει να ενισχυθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τις επιπτώσεις των διαφόρων μορφών ρύπανσης στη θαλάσσια ζωή και να ληφθούν κατάλληλα μέτρα για την ελαχιστοποίηση και την πρόληψή τους. Ειδικότερα, η έκθεση καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει τα ζητήματα της νιτρορύπανσης, ιδίως στις εν μέρει κλειστές θάλασσες, της επεξεργασίας των λυμάτων, των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που χρησιμοποιούνται στη γεωργία, της βιομηχανικής ρύπανσης, των πλαστικών και των μικροπλαστικών, των αποτσίγαρων, των αντιηλιακών προϊόντων ή ακόμα και των ορμονών.

 

Όλα αυτά τα μέτρα διαχείρισης, τα τεχνικά, χωροταξικά και περιβαλλοντικά μέτρα δεν θα επιτύχουν μόνο τους περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ στο πλαίσιο μιας οικοσυστημικής προσέγγισης (διατήρηση και αναζωογόνηση της θαλάσσιας χλωρίδας, των ειδών πτηνών κ.λπ.), αλλά θα συμβάλουν και στη βελτίωση της υγείας των ιχθυαποθεμάτων και θα έχουν μακροπρόθεσμα οφέλη για τον αλιευτικό κλάδο.

ΠΛHΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ