ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με τη μεταρρύθμιση του ενωσιακού καταλόγου φορολογικών παραδείσων

B9‑0052/2021

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη μεταρρύθμιση του ενωσιακού καταλόγου φορολογικών παραδείσων

(2020/2863(RSP))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών σχετικά με έναν κώδικα δεοντολογίας για τη φορολογία των επιχειρήσεων, που εγκρίθηκε την 1η Δεκεμβρίου 1997[1] με στόχο τον περιορισμό του επιζήμιου φορολογικού ανταγωνισμού εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 17ης Ιουνίου 2015, με τίτλο «Ένα δικαιότερο και αποδοτικότερο σύστημα φορολόγησης των εταιρειών στην Ευρωπαϊκή Ένωση: 5 νευραλγικοί τομείς δράσης» (COM(2015)0302),

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 28ης Ιανουαρίου 2016, σχετικά με μια εξωτερική στρατηγική για πραγματική φορολόγηση (COM(2016)0024),

– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 8ης Μαρτίου 2016, σχετικά με κώδικα δεοντολογίας για τη φορολογία των επιχειρήσεων[2],

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 5ης Ιουλίου 2016, για τη λήψη περαιτέρω μέτρων με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας και της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής (COM(2016)0451), στην οποία επεξηγείται μεταξύ άλλων η διαδικασία για την κατάρτιση του ενωσιακού καταλόγου μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας,

– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 8ης Νοεμβρίου 2016, σχετικά με τα κριτήρια και τη διαδικασία για την κατάρτιση του ενωσιακού καταλόγου μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας[3],,

– έχοντας υπόψη τα αποτελέσματα της συνεδρίασης του Συμβουλίου Ecofin, της 5ης Δεκεμβρίου 2017[4],

– έχοντας υπόψη την πλέον πρόσφατη επικαιροποίηση, από το Συμβούλιο, του ενωσιακού καταλόγου μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας, της 6ης Οκτωβρίου2020[5],

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 15ης Ιουλίου 2020, με τίτλο «Σχέδιο δράσης για δίκαιη και απλή φορολόγηση που στηρίζει τη στρατηγική ανάκαμψης» (COM(2020)0312),

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 15ης Ιουλίου 2020, σχετικά με τη χρηστή φορολογική διακυβέρνηση εντός και εκτός της Ε(COM(2020)0313),

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Νοεμβρίου 2015, που συνέταξε η επιτροπή TAXE, σχετικά με τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» και άλλα μέτρα παρόμοιου χαρακτήρα ή αποτελέσματος[6], το ψήφισμά του της 6ης Ιουλίου 2016, που συνέταξε η επιτροπή TAX2, σχετικά με τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» και άλλα μέτρα παρόμοιου χαρακτήρα ή αποτελέσματος[7], και το ψήφισμά του της 26ης Μαρτίου 2019, που συνέταξε η επιτροπή TAX3, σχετικά με το οικονομικό έγκλημα, τη φοροδιαφυγή και τη φοροαποφυγή[8],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Δεκεμβρίου 2015 που περιέχει συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με την επίτευξη διαφάνειας, συντονισμού και σύγκλισης στις πολιτικές όσον αφορά τη φορολογία των εταιρειών στην Ένωση[9],

– έχοντας υπόψη τη σύσταση της 13ης Δεκεμβρίου 2017 προς το Συμβούλιο και την Επιτροπή, που συνέταξε η επιτροπή PANA, εν συνεχεία της έρευνας για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τη φοροαποφυγή και τη φοροδιαφυγή[10],

– έχοντας υπόψη τη συνέχεια που δόθηκε, από την Επιτροπή, στα ψηφίσματα και στη σύσταση του Κοινοβουλίου που προαναφέρθηκαν[11],

– έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τη δημόσια υποβολή εκθέσεων ανά χώρα[12], καθώς και το ψήφισμα του Κοινοβουλίου της 27ης Μαρτίου 2019[13] σχετικά με την εν λόγω πρόταση,

– έχοντας υπόψη τη μελέτη της Επιτροπής σχετικά με τον αντίκτυπο του φορολογικού σχεδιασμού στους μελλοντοστραφείς πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές[14],

– έχοντας υπόψη τη μελέτη της Επιτροπής σχετικά με τους δείκτες επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού[15],

– έχοντας υπόψη τη μελέτη της Υπηρεσίας Έρευνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που προβαίνει σε επισκόπηση των εικονικών εταιρειών στην Ευρωπαϊκή Ένωση[16],

– έχοντας υπόψη τις ανά χώρα εκθέσεις της Επιτροπής που καταρτίζονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου,

– έχοντας υπόψη τις εν εξελίξει εργασίες της Ομάδας υψηλού επιπέδου των Ηνωμένων Εθνών για τη διεθνή δημοσιονομική λογοδοσία, τη διαφάνεια και την ακεραιότητα,

– έχοντας υπόψη τις εν εξελίξει εργασίες του Πλαισίου χωρίς αποκλεισμούς του ΟΟΣΑ/G20 για τη διάβρωση της βάσης και τη μετατόπιση των κερδών (BEPS) σχετικά με τις φορολογικές προκλήσεις που προκύπτουν από την ψηφιοποίηση,

– έχοντας υπόψη τη συμφωνία για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας[17],

– έχοντας υπόψη τις ερωτήσεις προς την Επιτροπή και το Συμβούλιο σχετικά με τη μεταρρύθμιση του ενωσιακού καταλόγου φορολογικών παραδείσων (O-000082/2020 – B9­0002/2020 και O-000081/2020 – B9­0001/2021),

– έχοντας υπόψη το άρθρο 136 παράγραφος 5 και το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

– έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής, που εκπονήθηκε με τη βοήθεια της Υποεπιτροπής Φορολογικών Θεμάτων,

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ύπαρξη μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας οδηγεί σε δραματικές οικονομικές απώλειες για τα κράτη μέλη της ΕΕ, πράγμα που απομυζά πόρους από τους εθνικούς προϋπολογισμούς και παρεμποδίζει την ικανότητα των κυβερνήσεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόστος της εταιρικής φοροαποφυγής εκτιμάται αυτή τη στιγμή σε 500 δισεκατ. USD ετησίως[18]· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτή η μείωση των φορολογικών εσόδων είναι ιδιαίτερα προβληματική στο πλαίσιο της ανάκαμψης από την υγειονομική, κοινωνική και οικονομική κρίση που προκλήθηκε λόγω της πανδημίας COVID-19, αλλά και για τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης·

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρομέτρου του φθινοπώρου του 2016, το 86 % των πολιτών της ΕΕ τάσσεται υπέρ αυστηρότερων κανόνων για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής και των φορολογικών παραδείσων[19]·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση ενέκρινε τον πρώτο της κατάλογο μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας («ο κατάλογος») στις 5 Δεκεμβρίου2017· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο εν λόγω κατάλογος περιλάμβανε 17 χώρες ή εδάφη εκτός ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση έχει αναθεωρήσει τον κατάλογο 12 φορές·

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι 95 περιοχές δικαιοδοσίας έχουν αξιολογηθεί με βάση τα τρία κριτήρια που καθορίζονται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 8ης Νοεμβρίου 2016, δηλαδή τη φορολογική διαφάνεια, τη δίκαιη φορολόγηση και την εφαρμογή των ελάχιστων προτύπων BEPS του ΟΟΣΑ·

Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι περισσότερες από 135 χώρες και περιοχές δικαιοδοσίας συνεργάζονται για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης BEPS, εν μέρει προκειμένου να αποφύγουν την προσθήκη τους στον ενωσιακό κατάλογο μη συνεργάσιμων περιοχών δικαιοδοσίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο της διαδικασίας κατάρτισης του καταλόγου, σχεδόν 40 χώρες κλήθηκαν να μεταρρυθμίσουν περισσότερες από 120 επιζήμιες φορολογικές πρακτικές·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην έκθεση του 2020 για την κατάσταση της φορολογικής δικαιοσύνης διαπιστώθηκε ότι οι περιοχές δικαιοδοσίας που περιλαμβάνονται στον ενωσιακό κατάλογο ευθύνονταν μόλις για το 2 % της παγκόσμιας φορολογικής ζημίας· λαμβάνοντας υπόψη τη διαπίστωση ότι οι Νήσοι Κάιμαν είναι η περιοχή δικαιοδοσίας που ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας φορολογικής ζημίας, με κόστος άνω των 70 δισεκατ. USD ετησίως, ήτοι το 16,5 % της παγκόσμιας φορολογικής ζημίας·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι την τελευταία φορά που το Συμβούλιο αναθεώρησε τον κατάλογο, στις 6 Οκτωβρίου 2020, διέγραψε τις Νήσους Κάιμαν και το Ομάν και πρόσθεσε τα Μπαρμπάντος και την Ανγκουίλα· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Νήσοι Κάιμαν εξακολουθούν να μην επιβάλλουν φόρο εισοδήματος εταιρειών, αποτελούν δε έναν από τους 10 πλέον προτιμώμενους προορισμούς για πλασματικές επενδύσεις σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ)[20], πράγμα που εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη διαφάνεια και μια πιθανή προτιμησιακή προσέγγιση όσον αφορά ορισμένες χώρες·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ενωσιακός κατάλογος μη συνεργάσιμων περιοχών δικαιοδοσίας απαρτίζεται αυτή τη στιγμή από την Αμερικανική Σαμόα, την Ανγκουίλα, τα Μπαρμπάντος, τα Φίτζι, το Γκουάμ, το Παλάου, τον Παναμά, τη Σαμόα, τις Σεϋχέλλες, το Τρινιδάδ και Τομπάγκο, τις Παρθένους Νήσους των ΗΠΑ, και το Βανουάτου·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι διάφορες άλλες περιοχές δικαιοδοσίας έχουν αναλάβει δεσμεύσεις για την εφαρμογή των αρχών της χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης όσον αφορά είτε τη διαφάνεια είτε τα κριτήρια δίκαιης φορολόγησης·

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα και στο έργο της ομάδας «Κώδικας δεοντολογίας» σχετικά με τη φορολογία των επιχειρήσεων παραμένει περιορισμένη, ιδίως όσον αφορά τη διαδικασία κατάρτισης του ενωσιακού καταλόγου· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής έχει εντολή να εξετάζει την εφαρμογή, από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, των κανόνων της ΕΕ σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα (κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1049/2001), και δη την εξουσία να ελέγχει όλα τα έγγραφα της ΕΕ, είτε είναι εμπιστευτικά είτε όχι, και δύναται να εκδίδει συστάσεις σχετικά με το αν θα πρέπει να δημοσιευθούν ή όχι·

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ανακοίνωσή της σχετικά με τη χρηστή φορολογική διακυβέρνηση εντός και εκτός της ΕΕ, η Επιτροπή επισήμανε την ανάγκη να μεταρρυθμιστεί ο Κώδικας Δεοντολογίας για τη φορολογία των επιχειρήσεων και να αναθεωρηθεί ο κατάλογος·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, με βάση τον πλέον συντηρητικό τύπο επιμερισμού, η ΕΕ επιβαρύνεται με την υψηλότερη ζημία παγκοσμίως ως αποτέλεσμα της μεταφοράς κερδών σε φορολογικούς παραδείσους, εκτιμάται δε ότι χάνει περίπου το 20 % των εσόδων της από τη φορολόγηση εταιρειών ετησίως[21]·

1. αναγνωρίζει τον θετικό αντίκτυπο που είχε ήδη ο κατάλογος, αλλά εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι δεν αξιοποιούνται πλήρως οι δυνατότητές του, καθώς οι περιοχές δικαιοδοσίας που περιλαμβάνονται αυτή τη στιγμή στον κατάλογο καλύπτουν λιγότερο από το 2 % της απώλειας φορολογικών εσόδων παγκοσμίως, με αποτέλεσμα να καθίσταται ο κατάλογος δυσνόητος και αναποτελεσματικός[22]· επιδιώκει να ενισχυθεί ο κατάλογος, με αυξημένη διαφάνεια και συνεκτικότητα, αυστηρότερα και πιο αμερόληπτα κριτήρια κατάρτισης του καταλόγου, και ισχυρότερα αμυντικά μέτρα κατά της φοροαποφυγής· αποδοκιμάζει τη διαγραφή, από τον κατάλογο, χωρών με σαφές ιστορικό προώθησης της BEPS, όπως οι Νήσοι Κάιμαν· εκφράζει τη λύπη του για την ανεπαρκή εξήγηση που δόθηκε στο ευρύ κοινό, παρά το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη τάσσεται υπέρ αυστηρότερων κανόνων για την καταπολέμηση των φορολογικών παραδείσων·

Διακυβέρνηση και διαφάνεια του ενωσιακού καταλόγου μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας

2. παρατηρεί ότι η αρχική διαδικασία κατάρτισης του καταλόγου προτάθηκε από την Επιτροπή τόσο στην ανακοίνωσή της σχετικά με μια εξωτερική στρατηγική για πραγματική φορολόγηση όσο και στην ανακοίνωσή της για τη λήψη περαιτέρω μέτρων με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας και της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής· σημειώνει ότι η Ομάδα «Κώδικας δεοντολογίας», κυρίως μέσω της υποομάδας της για τρίτα μέρη, έχει επιφορτιστεί με την εκτέλεση των προπαρασκευαστικών εργασιών για την κατάρτιση του καταλόγου, παρά το γεγονός ότι αυτό δεν περιλαμβανόταν στην αρχική εντολή της ομάδας· αμφισβητεί την ικανότητα και την καταλληλότητα της εν λόγω άτυπης ομάδας να φέρει εις πέρας την αποστολή αυτή·

3. θεωρεί ότι ο ενωσιακός κατάλογος χρειάζεται να μεταρρυθμιστεί σε επίπεδο ΕΕ· συνιστά να επισημοποιηθεί η διαδικασία του, ειδικότερα μέσω ενός νομικά δεσμευτικού μέσου· απαιτεί από το Συμβούλιο να αναθέσει στην Επιτροπή, με την υποστήριξη των κρατών μελών και με την κατάλληλη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την αξιολόγηση των τρίτων περιοχών δικαιοδοσίας με βάση σαφή και διαφανή κριτήρια, καθώς και την υποβολή πρότασης στο Συμβούλιο για την κατάρτιση του καταλόγου, η οποία θα πρέπει να δημοσιοποιηθεί προτού το Συμβούλιο εγκρίνει επισήμως τον κατάλογο και τις αναθεωρήσεις του· καλεί το Συμβούλιο να αναθέσει στο Κοινοβούλιο ρόλο παρατηρητή στις συζητήσεις της Ομάδας «Κώδικας δεοντολογίας»· πιστεύει ότι οι αλλαγές αυτές θα διασφαλίσουν την αμεροληψία, την αντικειμενικότητα και τη λογοδοσία της διαδικασίας κατάρτισης του καταλόγου·

4. επισημαίνει τη σημασία της διαφάνειας στη διαδικασία κατάρτισης του καταλόγου, ώστε να καταστεί δυνατός ο δημόσιος έλεγχος και να αυξηθεί η δημοκρατική λογοδοσία των φορέων λήψης αποφάσεων· επιδιώκει πλήρη διαφάνεια όσον αφορά τη θέση των κρατών μελών· καλεί, επομένως, την Ομάδα «Κώδικας δεοντολογίας» να δημοσιοποιεί τις συμμετέχουσες αρχές, τα θέματα συζήτησης, τις τεχνικές αξιολογήσεις, τα πρακτικά ή τις περιλήψεις, και τα συμπεράσματα που εγκρίνονται· θεωρεί ότι, προκειμένου να βελτιωθούν η λογοδοσία και η διαφάνεια, οι πηγές δεδομένων για τον έλεγχο των περιοχών δικαιοδοσίας θα πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμες όταν διατίθενται στο κοινό· θεωρεί ότι η μεθοδολογία για την αξιολόγηση των καθεστώτων τρίτων χωρών θα πρέπει να βελτιωθεί και να δημοσιοποιηθεί πλήρως· καλεί την Ομάδα «Κώδικας δεοντολογίας» να δημοσιεύει συστηματικά μια ολοκληρωμένη σύνοψη των αλληλεπιδράσεών της με τρίτες χώρες, του αντικειμένου που συζητείται, και των δεσμεύσεων που αναλαμβάνουν οι τρίτες χώρες σε κάθε στάδιο της διαδικασίας αξιολόγησης·

5. σημειώνει ότι η έλλειψη διαφάνειας μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνεία των αποφάσεων και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη του κοινού στη διαδικασία κατάρτισης του καταλόγου, ιδίως όταν ο επακόλουθος ενωσιακός κατάλογος διαφέρει από τους καταλόγους φορολογικών παραδείσων που δημιουργούνται με διαφανή τρόπο από τρίτα μέρη· υπενθυμίζει τον αρχικό κατάλογο που συγκέντρωνε τους καταλόγους των κρατών μελών, όπως αναφέρει η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Ένα δικαιότερο και αποδοτικότερο σύστημα φορολόγησης των εταιρειών στην Ευρωπαϊκή Ένωση: 5 νευραλγικοί τομείς δράσης», ο οποίος απαρτιζόταν από 30 περιοχές δικαιοδοσίας που περιλαμβάνονταν στους καταλόγους τουλάχιστον 10 κρατών μελών·

6. επικροτεί τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί όσον αφορά τη διαφάνεια, όπως η δημοσίευση εκθέσεων προόδου ανά διετία και η δημοσιοποίηση ορισμένων επιστολών που αποστέλλονται σε περιοχές δικαιοδοσίας τρίτων χωρών· ζητεί οι επιστολές που αποστέλλει το Συμβούλιο σε τρίτες περιοχές δικαιοδοσίας οι οποίες δεν συμμορφώνονται ακόμη με τα κριτήρια κατάρτισης του ενωσιακού καταλόγου να περιλαμβάνουν απαίτηση για δημοσίευση του συνόλου της αλληλογραφίας με την ΕΕ, και κάθε αρνητική απάντηση να θεωρείται μη συνεργασία από μέρους της οικείας περιοχής δικαιοδοσίας· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι τα έγγραφα αυτά είναι προσβάσιμα μόνο μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αξιολόγησης· ζητεί όλες οι επιστολές και δεσμεύσεις τρίτων περιοχών δικαιοδοσίας να δημοσιοποιούνται αμέσως μετά τη λήψη τους· ζητεί να διατίθενται οι δημόσιες πληροφορίες σε μια φιλική προς τον χρήστη πλατφόρμα·

7. ζητεί να πραγματοποιείται τακτικά ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα στον πρόεδρο της Ομάδας «Κώδικας Δεοντολογίας» και τον Πρόεδρο του Κοινοβουλίου, συμπεριλαμβανομένης τουλάχιστον μίας επίσημης συμμετοχής σε δημόσια ακρόαση ετησίως·

8. υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να επισημοποιηθεί ο ρόλος του Κοινοβουλίου ως προς την Ομάδα «Κώδικας Δεοντολογίας», μεταξύ άλλων όσον αφορά τη διακυβέρνηση και τα κριτήρια της διαδικασίας κατάρτισης του καταλόγου, για παράδειγμα μέσω διαδικασίας γνωμοδότησης·

9. σημειώνει ότι η διαδικασία κατάρτισης του ενωσιακού καταλόγου αφορά μόνο τρίτες χώρες· σημειώνει ότι η επιρροή της Ένωσης στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και των επιζήμιων φορολογικών πρακτικών σε παγκόσμιο επίπεδο εξαρτάται από το παράδειγμα που δίνει στο εσωτερικό της· επισημαίνει την ανάγκη για συνεκτικότητα ανάμεσα στα κριτήρια κατάρτισης του καταλόγου και τα κριτήρια για τις επιζήμιες φορολογικές πρακτικές εντός της ΕΕ· υπενθυμίζει τη δήλωση της προέδρου της Ομάδας «Κώδικας δεοντολογίας» κατά την ακρόαση της επιτροπής TAX3, της 10ης Οκτωβρίου 2018, σχετικά με τη δυνατότητα ελέγχου των κρατών μελών με βάση τα ίδια κριτήρια που καθορίστηκαν για τον ενωσιακό κατάλογο στο πλαίσιο της αναθεώρησης της εντολής της Ομάδας «Κώδικας δεοντολογίας»· σημειώνει ότι ένα κράτος μέλος έχει αξιολογηθεί, από το Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Διαφάνεια και την Ανταλλαγή Πληροφοριών για Φορολογικούς Σκοπούς (Παγκόσμιο Φόρουμ)[23], ως μερικώς συμμορφούμενο όσον αφορά την τήρηση του διεθνούς προτύπου για τη διαφάνεια και την ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, και παρατηρεί ότι το Συμβούλιο εγγράφει τρίτες χώρες στον κατάλογο σε περίπτωση τέτοιας αξιολόγησης[24]· υπογραμμίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν λάβει τακτικά ειδικές ανά χώρα συστάσεις σχετικά με την ανάγκη αντιμετώπισης του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού[25]· επισημαίνει ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι ορισμένα από τα προαναφερθέντα κράτη μέλη έχουν λάβει μέτρα για τη βελτίωση των φορολογικών συστημάτων τους, ώστε να αντιμετωπίσουν τις επικρίσεις της Επιτροπής, αλλά σημειώνει ότι, σύμφωνα με την Επιτροπή, οι φορολογικοί κανόνες διευκολύνουν αυτή τη στιγμή τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό στα εν λόγω κράτη μέλη· επαναλαμβάνει την έκκλησή του, που διατυπώθηκε στο ψήφισμα της TAX3, προς την Επιτροπή και το Συμβούλιο να δώσουν συνέχεια στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις που εκδόθηκαν προς τα οικεία κράτη μέλη έως ότου τεθούν σε εφαρμογή ουσιαστικές φορολογικές μεταρρυθμίσεις και να προτείνουν δράσεις, εφόσον προκύπτει ανάγκη, αλλά εν τω μεταξύ να θεωρούν τουλάχιστον τα εν λόγω κράτη μέλη φορολογικούς παραδείσους στην ΕΕ· ανυπομονεί να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις αυτές τις εν λόγω ανησυχίες και να μειώσουν τη φοροαποφυγή στο σύνολο της δικαιοδοσίας τους· δεσμεύεται να αξιολογεί τακτικά πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν οι κυβερνήσεις για την εφαρμογή των συστάσεων αυτών, και να προτείνει δράσεις, εφόσον προκύπτει ανάγκη·

10. υπενθυμίζει ότι η διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 116 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), δυνάμει του οποίου το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο αποφασίζουν σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, θα πρέπει να εφαρμόζεται όταν επιζήμιες φορολογικές πρακτικές οδηγούν σε στρέβλωση της αγοράς εντός της Ένωσης·

11. καλεί την Ομάδα «Κώδικας δεοντολογίας» να αυξήσει τη συμμετοχικότητα και την εξωτερική αποδοχή της διαδικασίας, μέσω διαβούλευσης με τις αναπτυσσόμενες χώρες και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών· προτείνει να συγκροτηθεί ομάδα εργασίας ή συμβουλευτικό όργανο σε συνεργασία με τρίτες χώρες, και δη αναπτυσσόμενες χώρες, μέλη της κοινωνίας των πολιτών και εμπειρογνώμονες, ώστε να διευκολυνθεί ο διάλογος σχετικά με τις αποφάσεις που λαμβάνονται·

Επικαιροποίηση των κριτηρίων κατάρτισης του ενωσιακού καταλόγου, ώστε να προσαρμόζονται στις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις

12. επαναλαμβάνει τη σημασία του κριτηρίου διαφάνειας του καταλόγου· ζητεί να αποσαφηνιστεί το επικείμενο κριτήριο διαφάνειας όσον αφορά την τελική πραγματική κυριότητα, σύμφωνα με την 5η οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες· σημειώνει τους άνισους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των χωρών που τηρούν το Κοινό Πρότυπο Αναφοράς του ΟΟΣΑ και εκείνων που τηρούν τον νόμο των ΗΠΑ περί φορολογικής συμμόρφωσης αλλοδαπών λογαριασμών (FATCA)· θεωρεί, επομένως, ότι η έλλειψη αμοιβαιότητας του FATCA των ΗΠΑ θα πρέπει να εξεταστεί με βάση το κριτήριο της διαφάνειας·

13. θεωρεί ότι το κριτήριο της δίκαιης φορολόγησης θα πρέπει να μην περιορίζεται στον προτιμησιακό χαρακτήρα των φορολογικών μέτρων, αλλά να εξετάζει τις ευρείες φορολογικές απαλλαγές και τις αναντιστοιχίες των τιμών μεταβίβασης· υπενθυμίζει ότι η τρέχουσα διαδικασία καταχώρισης για τρίτες χώρες δεν περιλαμβάνει αυτοτελές κριτήριο για μηδενικούς ή πολύ χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές· καλεί την Επιτροπή και την Ομάδα «Κώδικας δεοντολογίας» να συμπεριλάβουν στην αξιολόγηση φορολογικά μέτρα που οδηγούν σε χαμηλά επίπεδα φορολογίας, σύμφωνα με τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για τον πυλώνα ΙΙ του Πλαισίου χωρίς αποκλεισμούς του ΟΟΣΑ/G20, ιδίως όσον αφορά την ελάχιστη φορολογία· καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να προτείνουν ένα ελάχιστο αποτελεσματικό επίπεδο φορολογίας που θα αποτελεί αυτοτελές κριτήριο για τον ενωσιακό κατάλογο·

14. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τα οφέλη που θα έχει στα κριτήρια κατάρτισης του ενωσιακού καταλόγου η έγκριση μιας πρωτοβουλίας παρόμοιας με τον πυλώνα ΙΙ του Πλαισίου χωρίς αποκλεισμούς, σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί πολιτική συναίνεση σε επίπεδο ΟΟΣΑ όσον αφορά την εφαρμογή των εν λόγω μέτρων έως το τέλος του 2021·

15. σημειώνει ότι ορισμένες από τις πλέον επιζήμιες τρίτες περιοχές δικαιοδοσίας, συμπεριλαμβανομένων των Νήσων Κάιμαν και των Βερμούδων, διαγράφηκαν από τον κατάλογο αφότου θέσπισαν ελάχιστα κριτήρια περί οικονομικής υπόστασης και έλαβαν ανεπαρκή μέτρα επιβολής· επισημαίνει ότι οι αποφάσεις αυτές ενδέχεται να εγείρουν ερωτήματα όσον αφορά τη γνησιότητα συγκεκριμένων δραστηριοτήτων και την αμεροληψία της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, και να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη του κοινού· ζητεί να ενισχυθούν τα κριτήρια ελέγχου, μεταξύ άλλων οι απαιτήσεις περί οικονομικής υπόστασης βάσει μαθηματικού τύπου, καθώς και οι απαιτήσεις αναλογικότητας και η παρακολούθησή τους, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα του καταλόγου και η ικανότητά του να ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις που προκύπτουν λόγω της ψηφιοποίησης της οικονομίας· καλεί το Συμβούλιο να συμπεριλάβει την αυτόματη καταχώριση τρίτων περιοχών δικαιοδοσίας που επιβάλλουν μηδενικό συντελεστή φορολογίας εταιρειών ή που δεν επιβάλλουν φόρους επί των κερδών των εταιρειών ως αυτοτελές κριτήριο· σημειώνει με ανησυχία ότι οι τρίτες χώρες μπορούν να καταργήσουν μεν τα μη συμμορφούμενα φορολογικά καθεστώτα, αλλά να τα αντικαταστήσουν δε με νέα, δυνητικώς επιζήμια για την ΕΕ, φορολογικά καθεστώτα· υπενθυμίζει τη σημασία της δημόσιας υποβολής εκθέσεων ανά χώρα για την παρακολούθηση των απαιτήσεων περί οικονομικής υπόστασης·

16. τονίζει τη σημασία των ελάχιστων προτύπων BEPS για τον έλεγχο τρίτων χωρών, ιδίως τις δράσεις 5, 6, 13 και 14· τονίζει τη σημασία να προσδιοριστούν άλλα πρότυπα BEPS που θα συμπεριληφθούν στα κριτήρια κατάρτισης του καταλόγου·

17. υποστηρίζει τη διεύρυνση του γεωγραφικού πεδίου εφαρμογής του ενωσιακού καταλόγου, λαμβανομένης υπόψη της θέσης των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών· υπογραμμίζει ότι το γεγονός ότι ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες ενδέχεται να μην διαθέτουν τους πόρους για την ταχεία εφαρμογή των προσφάτως συμφωνηθέντων φορολογικών προτύπων θα πρέπει να λαμβάνεται συστηματικά υπόψη σε μελλοντικές αξιολογήσεις· επομένως, καλεί επιτακτικά το Συμβούλιο να μην εξετάσει ως αντίμετρα τις περικοπές της αναπτυξιακής βοήθειας, οι οποίες θα είχαν άμεσο αντίκτυπο στους τελικούς δικαιούχους της βοήθειας· σημειώνει, ωστόσο, ότι οι χώρες με χρηματοπιστωτικά κέντρα σημαντικού μεγέθους δεν θα πρέπει να απολαμβάνουν παρόμοια επίπεδα ανοχής·

18. σημειώνει τη σημαντική απόκλιση που υπάρχει ανάμεσα στον ενωσιακό κατάλογο μη συνεργάσιμων περιοχών δικαιοδοσίας και τα εθνικά ισοδύναμά του· σημειώνει τη φιλοδοξία της Επιτροπής να ευθυγραμμίσει καλύτερα τους εθνικούς καταλόγους με τον ενωσιακό κατάλογο· ζητεί την ανοδική σύγκλιση και εναρμόνιση των κριτηρίων, ώστε να διασφαλιστούν υψηλότερα πρότυπα και συνέπεια·

19. επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής να ληφθεί υπόψη, κατά τον έλεγχο των φορολογικών δικαιοδοσιών, η μεθοδολογία που αναπτύχθηκε για τον εντοπισμό τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου, με σκοπό την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, ώστε να διασφαλιστεί ότι αλληλοενισχύονται οι δύο διαδικασίες κατάρτισης καταλόγου·

20. σημειώνει τις προσπάθειες για την καθιέρωση ίσων όρων ανταγωνισμού μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση· ζητεί να αξιολογηθούν διεξοδικά οι εν λόγω περιοχές δικαιοδοσίας, και μεταξύ άλλων να αξιολογούνται συνεχώς τα υπερπόντια εδάφη του Ηνωμένου Βασιλείου και οι εξαρτήσεις του Στέμματος, σύμφωνα με τα πρότυπα που καθορίζει η Ομάδα «Κώδικας δεοντολογίας»· επισημαίνει ότι μια μελλοντική σχέση μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου θα πρέπει να βασίζεται σε αμοιβαίες αξίες και να προσανατολίζεται προς την κοινή ευημερία, πράγμα που αποκλείει αυτομάτως τον επιθετικό φορολογικό ανταγωνισμό·

21. δίνει έμφαση στο γεγονός ότι, αφότου ολοκληρωθεί η αποχώρησή του από την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να υποβληθεί σε έλεγχο βάσει των κριτηρίων κατάρτισης του ενωσιακού καταλόγου· ζητεί να αξιολογηθούν ισότιμα και αμερόληπτα οι σημαντικότεροι εμπορικοί εταίροι της ΕΕ· ζητεί, ειδικότερα, να αξιολογηθούν σαφώς οι ΗΠΑ όσον αφορά τα κριτήρια διαφάνειας·

Συντονισμός των αμυντικών μέτρων

22. αναγνωρίζει τον αντίκτυπο που έχει στη φήμη η προσθήκη στον κατάλογο ως κίνητρο για τη συμμετοχή των περιοχών δικαιοδοσίας στη διαδικασία ελέγχου· υπογραμμίζει ότι αυτό δεν επαρκεί για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων που έχουν οι εν λόγω περιοχές δικαιοδοσίας στα κράτη μέλη και στην εσωτερική αγορά, καθώς ο αντίκτυπος που έχει στη φήμη ορισμένων περιοχών δικαιοδοσίας η προσθήκη τους στον κατάλογο υπονομεύεται από τις προαναφερθείσες αδυναμίες της διαδικασίας κατάρτισης του καταλόγου, και δη την έλλειψη διαφάνειας, τα ήπια κριτήρια, και το περιορισμένο γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής·

23. επικροτεί τη σύνδεση των προτύπων χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης με τη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ, όπως θεσπίζεται στον δημοσιονομικό κανονισμό, στον κανονισμό για το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ), στον κανονισμό για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), και στην απόφαση για την εντολή εξωτερικής δανειοδότησης, και αναγνωρίζει ότι τα πρότυπα αυτά αποτελούν προϋπόθεση για την ενωσιακά παρεχόμενη στήριξη· προειδοποιεί, ωστόσο, για τυχόν αρνητικές επιπτώσεις – τρέχουσες ή δυνητικές – στους πολίτες αναπτυσσόμενων χωρών· επισημαίνει τη σημασία να αναπτυχθούν ισοδύναμοι όροι στις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων, οι οποίοι θα εφαρμόζονται στις εταιρείες και στους παράγοντες που καθιστούν δυνατό και διευκολύνουν τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό ·

24. ζητεί να διασφαλίζεται στους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και στα εθνικά προγράμματα στήριξης των κρατών μελών ότι δεν είναι επιλέξιμες για στήριξη οι επιχειρήσεις που έχουν οικονομικούς δεσμούς με μη συνεργάσιμες περιοχές δικαιοδοσίας, όπως εκείνες που έχουν εγκατασταθεί στις εν λόγω περιοχές για φορολογικούς σκοπούς· δίνει έμφαση στη σημασία του όρου αυτού στο πλαίσιο της ενδοευρωπαϊκής αλληλεγγύης και της οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών· υπενθυμίζει ότι για τον σκοπό αυτόν απαιτείται διαφάνεια, μέσω της δημόσιας υποβολής εκθέσεων ανά χώρα για όλους τους τομείς· καλεί το Συμβούλιο να ολοκληρώσει επειγόντως τις συζητήσεις και να εγκρίνει τη γενική του προσέγγιση όσον αφορά τη νομοθετική πρόταση·

25. ζητεί να ενισχυθούν οι πρόσθετες απαιτήσεις ελέγχου και δέουσας επιμέλειας – και εκφράζει την υποστήριξή του επ’ αυτού – για εταιρείες και επενδυτές που έχουν εγκατασταθεί σε μη συνεργάσιμες περιοχές δικαιοδοσίας· θεωρεί ότι είναι κρίσιμης σημασίας τα αμυντικά μέτρα, προκειμένου να έχει αντίκτυπο ο κατάλογος·

26. σημειώνει ότι τα αυστηρά αντίμετρα αναμένεται να μειώσουν τα κίνητρα φοροαποφυγής· επισημαίνει ότι η ενωσιακή εργαλειοθήκη αμυντικών μέτρων υπονομεύεται λόγω της επιλεκτικής εφαρμογής της από μεμονωμένα κράτη μέλη· καλεί, επομένως, την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο υποβολής νομοθετικής πρότασης για συντονισμένα αμυντικά μέτρα κατά της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής, λαμβανομένων υπόψη των διαπραγματεύσεων για τον πυλώνα ΙΙ του Πλαισίου χωρίς αποκλεισμούς ή για έναν ελάχιστο πραγματικό φορολογικό συντελεστή σε επίπεδο ΕΕ, τα οποία θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:

α) τη μη έκπτωση των εξόδων·

β) ενισχυμένους κανόνες για τις ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρείες (ΕΑΕ)·

γ) μέτρα για τον παρακρατούμενο φόρο·

δ) τον περιορισμό της απαλλαγής των συμμετοχών·

ε) κανόνα για τη μετάπτωση στο σύστημα πίστωσης φόρου·

στ) συνέπειες για τις δημόσιες συμβάσεις και τις κρατικές ενισχύσεις·

ζ) ειδικές απαιτήσεις τεκμηρίωσης·

η) την αναστολή διατάξεων των συμβάσεων για την αποφυγή της διπλής φορολογίας·

σημειώνει ότι τα φορολογικά μέτρα που εφαρμόζονται σε εταιρείες θα πρέπει να εξαρτώνται από κανόνες σύνδεσης που επισημαίνονται όταν η συναλλαγή πληροί συγκεκριμένα επιζήμια κριτήρια ή από τον οικείο φορολογούμενο· θεωρεί ότι τα μέτρα αυτά θα πρέπει να εφαρμόζονται εξίσου στις σχέσεις μεταξύ κράτους μέλους και τρίτης χώρας και στις σχέσεις μεταξύ κρατών μελών·

27. σημειώνει τον «γκρίζο κατάλογο» για τις περιοχές δικαιοδοσίας που δεν συμμορφώνονται, αλλά έχουν δεσμευτεί να αλλάξουν· καλεί το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να θεσπίσουν ειδικά μέτρα, όπως αυξημένους ελέγχους ή ενισχυμένες πολιτικές ταυτοποίησης στοιχείων για συναλλαγές και πολιτικές δέουσας επιμέλειας για τις εν λόγω περιοχές δικαιοδοσίας·

28. καλεί την Επιτροπή να καταγράψει ποιες συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών ή περιφερειών δεν περιλάμβαναν «ρήτρα χρηστής διακυβέρνησης», όπως απαιτείται στο τμήμα 3.1 της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με μια εξωτερική στρατηγική για πραγματική φορολόγηση και περιγράφεται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 25ης Μαΐου 2018, όπου συμφωνήθηκαν οι τυποποιημένες διατάξεις για συμφωνίες με τρίτες χώρες[26]· καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να εξηγήσουν την έλλειψη της εν λόγω ρήτρας·

°

° °

29. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στη Γραμματεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.