ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία

(2020/2077(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

− έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Μαρτίου 2020, με τίτλο «Ένα νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία — Για μια πιο καθαρή και πιο ανταγωνιστική Ευρώπη» (COM(2020)0098), καθώς και το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με την πορεία προς μια παγκόσμια κυκλική οικονομία: τρέχουσα κατάσταση και προοπτικές (SWD(2020)100),

− έχοντας υπόψη την Ατζέντα του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων των ΣΒΑ 12 «Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή» και ΣΒΑ 15 «Ζωή στη στεριά»,

− έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 14ης Οκτωβρίου 2020, με τίτλο «Στρατηγική για τη βιωσιμότητα των χημικών προϊόντων — Για ένα περιβάλλον χωρίς τοξικές ουσίες» (COM(2020)0667)[1],

− έχοντας υπόψη το ψήφισμα του της 10ης Ιουλίου 2020 σχετικά με τη στρατηγική για τις χημικές ουσίες με στόχο τη βιωσιμότητα[2],

− έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 10ης Μαρτίου 2020, με τίτλο «Μια νέα βιομηχανική στρατηγική για την Ευρώπη» (COM(2020)0102),

− έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 20ής Μαΐου 2020, με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 — Επαναφορά της φύσης στη ζωή μας» (COM(2020)0380),

− έχοντας υπόψη την έκθεση της IPBES, του Μαΐου του 2019, σχετικά με τη συνολική αξιολόγηση της βιοποικιλότητας και των υπηρεσιών οικοσυστημάτων,

− έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 20ής Μαΐου 2020, με τίτλο «Από το αγρόκτημα στο πιάτο — Μια στρατηγική για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων» (COM(2020)0381),

− έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Οκτωβρίου 2018, με τίτλο «Βιώσιμη βιοοικονομία για την Ευρώπη: ενίσχυση της σύνδεσης οικονομίας, κοινωνίας και περιβάλλοντος» (COM(2018)0673),

− έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 16ης Ιανουαρίου 2018, με τίτλο «Ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες σε μια κυκλική οικονομία» (COM(2018)0028),

− έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2019/904 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον,

− έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Μαρτίου 2019 σχετικά με ένα ευρωπαϊκό, στρατηγικό, μακρόπνοο όραμα για μια ευημερούσα, σύγχρονη, ανταγωνιστική και κλιματικά ουδέτερη οικονομία[3],

− έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 28ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με την κλιματική και περιβαλλοντική κατάσταση έκτακτης ανάγκης[4],

− έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 4ης Ιουλίου 2017 σχετικά με την επιμήκυνση της διάρκειας ζωής των προϊόντων: οφέλη για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις[5],

− έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Ιουλίου 2015 σχετικά με την αποδοτικότητα των πόρων: προς μια κυκλική οικονομία (2014/2208(INI))[6],

− έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Σεπτεμβρίου 2018 σχετικά με την εφαρμογή της δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία: επιλογές σχετικά με τα θέματα διεπαφής μεταξύ της νομοθεσίας για τα χημικά, τα προϊόντα και τα απόβλητα (2018/2589(RSP))[7],

− έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Ιουλίου 2020 σχετικά με μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή προσέγγιση της αποθήκευσης ενέργειας (2019/2189(INI))[8],

− έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/741 σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων,

− έχοντας υπόψη την πρόταση σχετικά με το 8ο Πρόγραμμα δράσης της ΕΕ για το περιβάλλον, την οποία υπέβαλε η Επιτροπή στις 14 Οκτωβρίου 2020, και ιδίως τον στόχο προτεραιότητας για την επιτάχυνση της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της πρότασης,

− έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Δεκεμβρίου 2019, σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (COM(2019)0640),

− έχοντας υπόψη τις ειδικές εκθέσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) σχετικά με την κλιματική αλλαγή, την απερήμωση, την υποβάθμιση του εδάφους, τη βιώσιμη διαχείριση της γης, την επισιτιστική ασφάλεια και τις ροές αερίων του θερμοκηπίου στα χερσαία οικοσυστήματα, και σχετικά με τους ωκεανούς και την κρυόσφαιρα σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα, καθώς και την ειδική έκθεση της IPCC σχετικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5° C, την 5η έκθεση αξιολόγησής της (AR5), και τη συγκεφαλαιωτική έκθεσή της του Σεπτεμβρίου του 2018,

− έχοντας υπόψη το πρώτο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία που δρομολογήθηκε το 2015 (ανακοίνωση της Επιτροπής, της 2ας Δεκεμβρίου 2015, με τίτλο «Το κλείσιμο του κύκλου – Ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία» (COM (2015) 0614)) και τις δράσεις που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο του εν λόγω σχεδίου,

− έχοντας υπόψη το ψήφισμα του της 10ης Ιουλίου 2020 σχετικά με τη στρατηγική για τις χημικές ουσίες με στόχο τη βιωσιμότητα[9],

− έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Ιανουαρίου 2020 σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία[10],

− έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Σεπτεμβρίου 2018 σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες σε μια κυκλική οικονομία[11],

− έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Σεπτεμβρίου 2018 σχετικά με την εφαρμογή της δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία: επιλογές σχετικά με τα θέματα διεπαφής μεταξύ της νομοθεσίας για τα χημικά, τα προϊόντα και τα απόβλητα[12],

− έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 31ης Μαΐου 2018 σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό[13],

− έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2019/904 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον[14],

− έχοντας υπόψη την αναθεώρηση της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα, που εγκρίθηκε το 2018: οδηγία (ΕΕ) 2018/851, της 30ής Μαΐου 2018, για την τροποποίηση της οδηγίας 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα[15]· οδηγία (ΕΕ) 2018/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για τροποποίηση της οδηγίας 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας[16]· οδηγία (ΕΕ) 2018/850 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για την τροποποίηση της οδηγίας 1999/31/ΕΚ περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων[17]· και οδηγία (ΕΕ) 2018/849 για την τροποποίηση των οδηγιών 2000/53/ΕΚ για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, 2006/66/ΕΚ σχετικά με τις ηλεκτρικές στήλες και τους συσσωρευτές και τα απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, και 2012/19/ΕΕ σχετικά με τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού[18],

− έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και των μειγμάτων («ο κανονισμός CLP»)[19],

− έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 26ης Ιανουαρίου 2017, σχετικά με τον ρόλο της παραγωγής ενέργειας από απόβλητα στην κυκλική οικονομία (COM(2017)0034),

− έχοντας υπόψη τις εκθέσεις της Διεθνούς Επιτροπής Φυσικών Πόρων σχετικά με τις προοπτικές για τους πόρους σε παγκόσμιο επίπεδο το 2019[20] και σχετικά με την αποδοτικότητα των πόρων και την κλιματική αλλαγή[21],

− έχοντας υπόψη τη δημοσίευση στο περιοδικό «Science» σχετικά με την αξιολόγηση σεναρίων για μηδενική ρύπανση από πλαστικά[22],

− έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του,

− έχοντας υπόψη τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών, της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου, της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού, και της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου,

− έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (A9-0008/2021),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής Φυσικών Πόρων σχετικά με τις προοπτικές για τους πόρους σε παγκόσμιο επίπεδο το 2019, εκτιμάται ότι η εξόρυξη και επεξεργασία πόρων ευθύνεται για το ήμισυ των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και για πάνω από το 90 % της απώλειας βιοποικιλότητας και της καταπόνησης των υδάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η παγκόσμια οικονομία χρησιμοποιεί το ισοδύναμο των πόρων 1,5 πλανήτη, ότι θα χρειάζονταν 3 πλανήτες εάν όλοι κατανάλωναν όσο ο μέσος κάτοικος της ΕΕ, και ότι θα πρέπει ο πρωταρχικός στόχος της κυκλικής οικονομίας να είναι η σημαντική μείωση της χρήσης φυσικών πόρων και της παραγωγής αποβλήτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι για τον σκοπό αυτόν απαιτείται η αποσύνδεση της οικονομικής μεγέθυνσης από τη χρήση πόρων, συνυπολογίζοντας πάντα τη διάκριση μεταξύ απόλυτης και σχετικής αποσύνδεσης·

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα στοιχεία αυτά αναδεικνύουν τον κεντρικό ρόλο της βιώσιμης χρήσης πόρων, ιδίως πρωτογενών πρώτων υλών, και την ανάγκη να ενισχυθεί η δράση σε όλα τα επίπεδα και σε ολόκληρο τον κόσμο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έννοια της κυκλικής οικονομίας είναι εκ φύσεως οριζόντια και θα συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη άλλων περιβαλλοντικών στόχων, συμπεριλαμβανομένων των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία διαδραματίζει καίριο ρόλο στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ και στην επίτευξη των ενωσιακών στόχων για το κλίμα με ορίζοντα το 2030 και για μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 το αργότερο, και ότι απαιτείται βαθύς μετασχηματισμός των αξιακών αλυσίδων σε ολόκληρη την οικονομία·

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία έχει τη δυνατότητα να προωθήσει βιώσιμες επιχειρηματικές πρακτικές και ότι προσδοκάται οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και οικονομίες να βρεθούν σε ηγετική θέση κατά τον παγκόσμιο αγώνα για την επίτευξη κυκλικότητας, λόγω των καλά ανεπτυγμένων επιχειρηματικών μοντέλων της ΕΕ, της γνώσης μας όσον αφορά την κυκλικότητα και της εμπειρογνωμοσύνης μας στον τομέα της ανακύκλωσης·

Ε λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει οι αρχές της κυκλικής οικονομίας να αποτελούν το βασικό στοιχείο κάθε ευρωπαϊκής και εθνικής βιομηχανικής πολιτικής, καθώς και των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι σημαντική η συνολική κατανάλωση ενέργειας στην ΕΕ και ότι θα πρέπει η δράση για την κυκλική οικονομία να καλύπτει επίσης την ενεργειακή απόδοση και τη βιώσιμη προμήθεια πηγών ενέργειας·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόληψη των αποβλήτων εκ σχεδιασμού είναι μία από τις αρχές της κυκλικής οικονομίας·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κυκλική οικονομία συνδέεται με διάφορους ΣΒΑ, μεταξύ άλλων με τον Στόχο 12 «Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή» και τον Στόχο 13 «Δράση για το κλίμα»·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόληψη των αποβλήτων και της ρύπανσης εκ σχεδιασμού είναι μία από τις αρχές της κυκλικής οικονομίας·

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η κυκλική οικονομία έχει τη δυνατότητα να αυξήσει το ΑΕγχΠ της ΕΕ κατά 0,5 % επιπλέον και να δημιουργήσει πάνω από 700 000 νέες θέσεις εργασίας έως το 2030[23], ενώ έχει παράλληλα και τη δυνατότητα να βελτιώσει την ποιότητα των θέσεων εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι μεταξύ 2012 και 2018, ο αριθμός των θέσεων εργασίας που συνδέονται με την κυκλική οικονομία στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 5 % και ανήλθε σε 4 εκατομμύρια περίπου· λαμβάνοντας υπόψη ότι, εάν εφαρμοστούν υποστηρικτικές πολιτικές και πραγματοποιηθούν βιομηχανικές επενδύσεις, προσδοκάται ότι έως το 2030 ο τομέας των ανακατασκευών της ΕΕ θα μπορούσε να επιτύχει ετήσια αξία μεταξύ περίπου 70 δισεκατομμυρίων EUR και 100 δισεκατομμυρίων EUR, οι δε συναφείς θέσεις απασχόλησης θα μπορούσαν να κυμανθούν μεταξύ περίπου 450 000 και σχεδόν 600 000·

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η βιώσιμη και υπεύθυνη προμήθεια πρωτογενών πρώτων υλών είναι κρίσιμης σημασίας για να διασφαλιστεί η αποδοτικότητα των πόρων και να εκπληρωθούν οι στόχοι της κυκλικής οικονομίας· χρειάζεται, συνεπώς, να αναπτυχθούν βιώσιμα πρότυπα προμήθειας για υλικά και εμπορεύματα προτεραιότητας·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι έως το 80 % των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων καθορίζεται στο στάδιο του σχεδιασμού, και ότι μόνο 12 % των υλικών που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία της ΕΕ είναι ανακυκλωμένα[24]·

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ταχεία αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν σημαντικά τα απορρίμματα συσκευασίας, όπως τα απορρίμματα πλαστικών μίας χρήσης και τα απορρίμματα χαρτονιών· και λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθεί να εγείρει ανησυχίες η μεταφορά αποβλήτων σε τρίτες χώρες·

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, στην ΕΕ παράγονται ετησίως 88 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων τροφίμων και ότι πάνω από το 50 % των απορριμμάτων τροφίμων παράγεται σε επίπεδο νοικοκυριών και καταναλωτών· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα απορρίμματα τροφίμων έχουν σημαντικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο, καθώς ευθύνονται για το 6 % περίπου των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ·

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, όταν δεν τυγχάνουν ορθής διαχείρισης, τα πλαστικά εγείρουν περιβαλλοντικές ανησυχίες, όπως η απόρριψη αποβλήτων, η δυσκολία επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης, οι ουσίες που προκαλούν ανησυχία, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, και η χρήση πόρων·

ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ECHA εξέδωσε επιστημονική γνώμη ώστε να περιοριστεί η χρήση μικροπλαστικών που προστίθενται σκόπιμα σε προϊόντα στην αγορά της ΕΕ/ΕΟΧ, σε συγκεντρώσεις άνω του 0,01 % κατά βάρος·

ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), μεταξύ 1996 και 2012 αυξήθηκε κατά 40 % η ποσότητα των ενδυμάτων που αγοράζονταν ανά άτομο στην ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα πάνω από το 30 % των αποκτηθέντων ενδυμάτων στην Ευρώπη είχε να φορεθεί τουλάχιστον ένα έτος· επιπλέον, πάνω από το ήμισυ των απορριφθέντων ενδυμάτων δεν ανακυκλώνεται, αλλά καταλήγει σε μικτά οικιακά απορρίμματα και στη συνέχεια αποστέλλεται σε αποτεφρωτήρες ή χώρους υγειονομικής ταφής[25]·

ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι προσδοκάται οι ευρωπαϊκές εταιρείες και οικονομίες να είναι από τις πρώτες που θα εφαρμόσουν την κυκλικότητα και επίσης θα επωφεληθούν από τον παγκόσμιο αγώνα για την επίτευξή της, λόγω των καλά ανεπτυγμένων επιχειρηματικών μοντέλων της ΕΕ, της γνώσης μας όσον αφορά την κυκλικότητα και της εμπειρογνωμοσύνης μας στον τομέα της ανακύκλωσης·

ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν περάσει πάνω από δύο έτη από τότε που η IPCC δημοσίευσε την ειδική έκθεσή της για την υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5° C, σύμφωνα με την οποία ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε 1,5° C απαιτεί ταχείες, εκτεταμένες και άνευ προηγουμένου αλλαγές σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας·

1. επικροτεί το νέο σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την κυκλική οικονομία· επισημαίνει το γεγονός ότι η κυκλική οικονομία, σε συνδυασμό με τη φιλοδοξία μηδενικής ρύπανσης για ένα περιβάλλον χωρίς τοξικές ουσίες, είναι καθοριστικής σημασίας ώστε να μειωθεί το συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ευρωπαϊκής παραγωγής και κατανάλωσης, με γνώμονα τον σεβασμό προς τα όρια του πλανήτη, την προστασία της ανθρώπινης υγείας, και ταυτόχρονα την εξασφάλιση μιας ανταγωνιστικής και καινοτόμου οικονομίας· υπογραμμίζει τη σημαντική συμβολή που μπορεί να έχει η κυκλική οικονομία στην επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού, της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα, και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών·

2. καλεί την Επιτροπή να προωθήσει όλες τις πρωτοβουλίες στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης, σύμφωνα με τις ημερομηνίες που ορίζονται στο παράρτημα της ανακοίνωσης, και να βασίσει κάθε νομοθετική πρόταση σε ολοκληρωμένη εκτίμηση επιπτώσεων, υπογραμμίζει δε τη σημασία να συνυπολογιστεί και το κόστος της μη ανάληψης δράσης·

3. υπογραμμίζει ότι η κυκλική οικονομία μπορεί να παράσχει λύσεις στις νέες προκλήσεις που προέκυψαν και επισημάνθηκαν λόγω της κρίσης COVID-19, με την ενίσχυση των αξιακών αλυσίδων σε ενωσιακό και παγκόσμιο επίπεδο και τη μείωση της ευπάθειάς τους, και με τη βελτίωση της ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας, καθώς και της ανταγωνιστικότητας και της αποδοτικότητας, των ευρωπαϊκών βιομηχανικών οικοσυστημάτων· σημειώνει ότι έτσι θα προωθηθεί η στρατηγική αυτονομία της ΕΕ και θα στηριχθεί η δημιουργία θέσεων εργασίας· υπογραμμίζει ότι η πανδημία COVID-19 κατέδειξε ότι είναι απαραίτητο ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την κυκλική οικονομία· καλεί τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν την κυκλική οικονομία στα εθνικά τους σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας·

4. πιστεύει ότι, χάρη στην κυκλική οικονομία, η ΕΕ και οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα παραμείνουν καινοτόμες και ανταγωνιστικές σε μια παγκόσμια αγορά, ενώ παράλληλα θα μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα· επομένως, καλεί επιτακτικά την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να κατευθύνουν τις επενδύσεις, με σκοπό την κλιμάκωση των πρωτοβουλιών για την κυκλική οικονομία και τη στήριξη της καινοτομίας· θεωρεί ότι θα πρέπει το σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης της ΕΕ (Next Generation EU), το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» να χρησιμοποιηθούν για την υλοποίηση και την προώθηση πρωτοβουλιών, πρακτικών, υποδομών και τεχνολογιών όσον αφορά την κυκλική οικονομία·

5. υπογραμμίζει ότι η βελτίωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη μιας κυκλικής οικονομίας εντός της ΕΕ· τονίζει ιδίως τη σημασία της ορθής εφαρμογής και της αποτελεσματικής επιβολής των υφιστάμενων κανόνων για την εύρυθμη λειτουργία μιας βιώσιμης ενιαίας αγοράς· υπενθυμίζει ότι η ΕΕ είναι όχι μόνο η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο, αλλά και η μεγαλύτερη εμπορική δύναμη στον κόσμο· παρατηρεί ότι η ενιαία αγορά είναι ένα ισχυρό εργαλείο που πρέπει να χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη βιώσιμων και κυκλικών προϊόντων ή τεχνολογιών που θα καταστούν τα πρότυπα του μέλλοντος, ώστε να έχουν οι πολίτες τη δυνατότητα να αγοράζουν οικονομικά προσιτά προϊόντα που είναι ασφαλή και υγιεινά και σέβονται τον πλανήτη·

6. υπογραμμίζει την ανάγκη να υπάρξει απόλυτη αποσύνδεση της οικονομικής μεγέθυνσης από τη χρήση πόρων· καλεί την Επιτροπή να προτείνει επιστημονικά τεκμηριωμένους και δεσμευτικούς, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους ενωσιακούς στόχους, ώστε να μειωθούν η χρήση πρωτογενών πρώτων υλών και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις· ζητεί να τεθούν οι στόχοι της ΕΕ με τη χρήση αναδρομικής προσέγγισης, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι στόχοι πολιτικής θα βρίσκονται σε ρεαλιστική πορεία για την επίτευξη μιας ουδέτερης ως προς τον άνθρακα, περιβαλλοντικά βιώσιμης, πλήρως κυκλικής οικονομίας χωρίς τοξικές ουσίες, με σεβασμό προς τα όρια του πλανήτη, έως το 2050 το αργότερο·

7. καλεί την Επιτροπή να προτείνει δεσμευτικούς ενωσιακούς στόχους με ορίζοντα το 2030, για τη σημαντική μείωση του αποτυπώματος υλικών και κατανάλωσης της ΕΕ, και να τους εναρμονίσει με τα όρια του πλανήτη έως το 2050, με βάση τους δείκτες που θα εγκριθούν έως το τέλος του 2021 στο πλαίσιο του επικαιροποιημένου πλαισίου παρακολούθησης· καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει το παράδειγμα των πλέον φιλόδοξων κρατών μελών, συνυπολογίζοντας δεόντως τις διαφορές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τα σημεία εκκίνησης και τις ικανότητες·

8. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να εισαγάγει έως το 2021 εναρμονισμένους, συγκρίσιμους και ομοιόμορφους δείκτες κυκλικότητας, οι οποίοι θα απαρτίζονται από δείκτες αποτυπώματος υλικού και αποτυπώματος κατανάλωσης, καθώς και διάφορους υποδείκτες για την αποδοτικότητα των πόρων και τις υπηρεσίες οικοσυστήματος· θα πρέπει οι δείκτες αυτοί να μετρούν την κατανάλωση πόρων και την παραγωγικότητα των πόρων, να καλύπτουν τις εισαγωγές και τις εξαγωγές σε επίπεδο ΕΕ, κρατών μελών και βιομηχανίας, και να συνάδουν με τις εναρμονισμένες μεθόδους για την αξιολόγηση του κύκλου ζωής και τη λογιστική καταγραφή του φυσικού κεφαλαίου· θα πρέπει να εφαρμόζονται σε όλες τις πολιτικές, τα χρηματοδοτικά μέσα και τις ρυθμιστικές πρωτοβουλίες της Ένωσης·

9. επικροτεί τη δέσμευση της Επιτροπής να επικαιροποιήσει και να επανεξετάσει το πλαίσιο παρακολούθησης της κυκλικής οικονομίας· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι το τρέχον πλαίσιο παρακολούθησης δεν περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο και ολιστικό σύνολο δεικτών που να επιτρέπει τη μέτρηση της αποσύνδεσης της οικονομικής μεγέθυνσης από τη χρήση των πόρων και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων· επισημαίνει ότι θα πρέπει το πλαίσιο παρακολούθησης να καλύπτει τους προαναφερθέντες δείκτες κυκλικότητας και επίσης το πλήρες φάσμα των στόχων και συγκεκριμένων δράσεων του σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία, προκειμένου να συνιστά αποτελεσματικό μέσο για τη μέτρηση, με ολοκληρωμένο τρόπο, της κυκλικότητας και της προόδου προς την επίτευξη των στόχων του·

10. υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για μια επιστημονικά ευσταθή μέτρηση, ώστε να αξιοποιούνται οι συνέργειες της κυκλικής οικονομίας και του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, μεταξύ άλλων με τη μέτρηση του αποτυπώματος άνθρακα·

11. επισημαίνει τις ευκαιρίες που ενέχει η βελτιστοποιημένη χρήση προϊόντων και υπηρεσιών, πέραν των μέτρων που επεκτείνουν τον κύκλο ζωής και τη χρήση υλικών· στο πλαίσιο αυτό, τονίζει ιδίως τις ευκαιρίες για τον συνδυασμό λύσεων κυκλικής οικονομίας με την ψηφιοποίηση· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναπτύξουν πολιτικές ώστε να στηρίξουν νέα βιώσιμα και κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα, όπως οι προσεγγίσεις του προϊόντος ως υπηρεσίας (PaaS) που εξοικονομούν πόρους και μειώνουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ενώ παράλληλα διασφαλίζουν την προστασία των καταναλωτών, καλεί δε την Επιτροπή να διευκολύνει τις εν λόγω προσεγγίσεις PaaS στο πλαίσιο της νέας πρωτοβουλίας για τα βιώσιμα προϊόντα, και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να άρουν τους αδικαιολόγητους ρυθμιστικούς και φορολογικούς φραγμούς και να προωθήσουν την ανάπτυξη υποδομών που καθιστούν δυνατή την κυκλικότητα και τη βιώσιμη ψηφιακή οικονομία· υπενθυμίζει ότι η ψηφιοποίηση έχει επίσης σημαντικές κλιματικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως η αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας, η εξόρυξη πρώτων υλών και η παραγωγή ηλεκτρονικών αποβλήτων· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές θεσπίζοντας μεθοδολογία για την παρακολούθηση και την ποσοτικοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των ψηφιακών τεχνολογιών, δομών και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των κέντρων δεδομένων, και προτείνοντας μέτρα – συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, νομοθετικών μέτρων – ώστε να διασφαλιστεί η περιβαλλοντική βιωσιμότητα των ψηφιακών λύσεων που θέτουν την ενεργειακή απόδοση, τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της χρήσης των πόρων, και τη δημιουργία μιας κυκλικής οικονομίας στο επίκεντρο μιας βιώσιμης ψηφιακής μετάβασης·

12. καλεί την Επιτροπή να εντοπίσει τα ρυθμιστικά μέτρα και άλλες δράσεις που απαιτούνται ώστε να αρθούν οι διοικητικοί και νομικοί φραγμοί για μια κυκλική συνεργατική οικονομία υπηρεσιών, και να παρασχεθούν κίνητρα για την ανάπτυξή της· καλεί ιδίως την Επιτροπή να διερευνήσει λύσεις σε προκλήσεις όπως τα ζητήματα ευθύνης και τα δικαιώματα ιδιοκτησίας που συνδέονται με τη συνεργατική οικονομία υπηρεσιών, δεδομένου ότι είναι ζωτικής σημασίας η βελτίωση της ασφάλειας δικαίου, τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους καταναλωτές, για να καταστούν δυνατές οι έννοιες αυτές· προτείνει στην Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο ανάπτυξης μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη συνεργατική οικονομία υπηρεσιών, η οποία θα αντιμετωπίσει τα ζητήματα αυτά, καθώς και κοινωνικά ζητήματα·

13. τονίζει την ανάγκη για καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίον οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να υποστηρίξουν την κυκλική οικονομία ενθαρρύνοντας την εφαρμογή τους στον σχεδιασμό, στα επιχειρηματικά μοντέλα και στις υποδομές· παρατηρεί ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί η ψηφιοποίηση ως παράγοντας προώθησης της κυκλικής οικονομίας, ιδίως όσον αφορά τα διαβατήρια προϊόντων ή πληροφορίες σχετικά με τα υλικά στο πλαίσιο ενός «χώρου δεδομένων» σε επίπεδο ΕΕ· τονίζει ότι η βελτίωση της προσβασιμότητας και της ανταλλαγής δεδομένων θα είναι καθοριστικής σημασίας, ενώ παράλληλα θα εξασφαλίζει την ενεργό συνεργασία μεταξύ των συμφεροντούχων, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι νέες προσεγγίσεις θα παραμείνουν δίκαιες και χωρίς αποκλεισμούς, και να διαφυλαχθεί η ιδιωτικότητα και η ασφάλεια των δεδομένων·

14. υπογραμμίζει την ανάγκη να δημιουργηθούν οικονομικά κίνητρα και το κατάλληλο ρυθμιστικό περιβάλλον για την καινοτομία σε λύσεις, υλικά και επιχειρηματικά μοντέλα κυκλικού χαρακτήρα, και ταυτόχρονα να εξαλειφθούν οι επιδοτήσεις που στρεβλώνουν την αγορά και οι επιβλαβείς για το περιβάλλον επιδοτήσεις, ζητεί δε να υποστηριχθεί η επιδίωξη αυτή στο πλαίσιο της νέας βιομηχανικής στρατηγικής για την Ευρώπη και της στρατηγικής για τις ΜΜΕ· τονίζει τον ειδικό ρόλο που διαδραματίζουν οι πρωτοπόροι, οι ΜΜΕ (μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις) και οι νεοφυείς επιχειρήσεις στη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία· υπογραμμίζει ότι η έρευνα όσον αφορά υλικά, διεργασίες, τεχνολογίες και προϊόντα βιώσιμου χαρακτήρα, καθώς και τη βιομηχανική τους αναβάθμιση, μπορεί να παράσχει στις ευρωπαϊκές εταιρείες ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε παγκόσμιο επίπεδο· τονίζει ότι απαιτούνται ισχυρές πολιτικές σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο για την υποστήριξη των πρωτοπόρων στην κυκλική οικονομία και στα κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα·

15. επισημαίνει την ανάγκη να συμμετάσχει η ευρωπαϊκή βιομηχανία ως συμφεροντούχος στη μετάβαση σε μια πιο κυκλική οικονομία· υπενθυμίζει τον καίριο ρόλο των μέτρων κυκλικής οικονομίας στην επίτευξη της απαλλαγής της βιομηχανίας από τις ανθρακούχες εκπομπές· ζητεί να ακολουθηθούν προσεγγίσεις κυκλικότητας στη βιομηχανία, σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού προϊόντων, προμήθειας υλικών, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης προϊόντων, και διαχείρισης αποβλήτων, και υπογραμμίζει την ανάγκη να τονωθεί η ανάπτυξη πρωτοπόρων αγορών για βιώσιμα βιομηχανικά υλικά και προϊόντα·

16. προτρέπει τις εταιρείες να καταρτίσουν σχέδια μετάβασης στο πλαίσιο των ετήσιων εκθέσεών τους, όπου θα περιγράφουν πώς και πότε προτίθενται να επιτύχουν την κλιματική ουδετερότητα, την κυκλική οικονομία και τη βιωσιμότητα·

17. καλεί τα κράτη μέλη να δώσουν προτεραιότητα σε επιλογές με ελάχιστο διοικητικό φόρτο και να ενισχύσουν την ανάπτυξη συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην έρευνα και ανάπτυξη, οι οποίες θα παρέχουν συστημικές και ολιστικές λύσεις·

18. καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για την πιστοποίηση όλων των φυσικών και τεχνολογικών λύσεων αφαίρεσης του άνθρακα, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσης, αποθήκευσης και χρήσης διοξειδίου του άνθρακα·

19. υπογραμμίζει τον καίριο ρόλο της βιομίμησης, ως επιταχυντή της κυκλικότητας, στην προώθηση βιομιμητικών λύσεων που ελαχιστοποιούν εκ σχεδιασμού τη χρήση υλικών, ενέργειας και τοξικών ενώσεων και παρέχουν βιώσιμες, αναγεννητικές και καινοτόμες λύσεις, οι οποίες είναι εμπνευσμένες από τη φύση και εφαρμόζονται σε πληθώρα τομέων·

20. ζητεί την επαρκή στελέχωση και δημοσιονομική κάλυψη των υπηρεσιών της Επιτροπής που είναι επιφορτισμένες με τη διασφάλιση της επιτυχούς εφαρμογής του σχεδίου δράσης· τονίζει ότι πρέπει η κατανομή των πόρων να ανταποκρίνεται τόσο στις τρέχουσες όσο και στις μακροπρόθεσμες πολιτικές προτεραιότητες, και συνεπώς προσδοκά, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, να ενισχυθούν σημαντικά οι ανθρώπινοι πόροι, ιδίως στη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Επιτροπής·

Ένα πλαίσιο πολιτικής για βιώσιμα προϊόντα

21. τονίζει την ανάγκη να μετατραπεί η γραμμική οικονομία με βάση την αρχή «πάρε-φτιάξε-πέτα το» σε μια πραγματικά κυκλική οικονομία βασιζόμενη στις ακόλουθες αρχές: μείωση της χρήσης ενέργειας και πόρων· διατήρηση της αξίας στην οικονομία· πρόληψη των αποβλήτων· πρόληψη των αποβλήτων, των επιβλαβών ουσιών και της ρύπανσης εκ σχεδιασμού· διατήρηση προϊόντων και υλικών σε χρήση και σε κλειστούς βρόχους· προστασία της ανθρώπινης υγείας· προώθηση οφελών για τους καταναλωτές· και αναγέννηση των φυσικών συστημάτων· θα πρέπει οι στόχοι αυτοί να καθοδηγούν το νέο πλαίσιο πολιτικής για βιώσιμα προϊόντα, καθώς και τη στρατηγική για την κυκλική οικονομία στο σύνολό της, και τη βιομηχανική στρατηγική· τονίζει την ανάγκη να ενσωματωθεί πλήρως η νοοτροπία ενός βιώσιμου κυκλικού συστήματος σε όλες τις δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών, των προϊόντων, των παραγωγικών διαδικασιών και των επιχειρηματικών μοντέλων·

22. υπογραμμίζει ότι θα πρέπει τα βιώσιμα, κυκλικά, ασφαλή και μη τοξικά προϊόντα και υλικά να καταστούν ο κανόνας, και όχι η εξαίρεση, στην αγορά της ΕΕ και να θεωρούνται ως η εξ ορισμού επιλογή, η οποία είναι ελκυστική, οικονομικά προσιτή και προσβάσιμη για όλους τους καταναλωτές· επικροτεί, συνεπώς, το σχέδιο της Επιτροπής να προτείνει νομοθετική πρωτοβουλία για βιώσιμα προϊόντα, ώστε να καθοριστούν οριζόντιες αρχές για την πολιτική προϊόντων και δεσμευτικές απαιτήσεις για τα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ·

23. υποστηρίζει ένθερμα τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό, ώστε να καλύπτονται μη συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα και να θεσπιστούν οριζόντιες αρχές βιωσιμότητας και πρότυπα ανά προϊόν για την αποδοτικότητα, την ανθεκτικότητα, τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης και επισκευής, τη μη τοξικότητα, τη δυνατότητα αναβάθμισης και ανακύκλωσης, το ανακυκλωμένο περιεχόμενο, και την αποδοτική χρήση των πόρων και της ενέργειας, και καλεί την Επιτροπή να υποβάλει σχετική πρόταση το 2021· ταυτόχρονα, επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να είναι φιλόδοξη κατά την εφαρμογή του οικολογικού σχεδιασμού σε όλα τα προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια, δυνάμει της ισχύουσας οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις πτυχές της κυκλικής οικονομίας·

24. τονίζει τη σημασία να διατηρηθεί ένα συνεκτικό και σαφές νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ για βιώσιμα προϊόντα, και επισημαίνει την ανάγκη να ενισχυθούν οι συνέργειες με άλλες πολιτικές, συμπεριλαμβανομένου του οικολογικού σήματος της ΕΕ· υπογραμμίζει ότι, παράλληλα με τα νομικά ελάχιστα πρότυπα για τον σχεδιασμό των προϊόντων, είναι σημαντικό να παρέχονται κίνητρα στην αγορά για τις πλέον βιώσιμες εταιρείες και για βιώσιμα προϊόντα και υλικά·

25. καλεί την Επιτροπή να προτείνει δεσμευτικούς στόχους για το υλικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα καθ’ όλο τον κύκλο ζωής των προϊόντων για κάθε κατηγορία προϊόντων που διατίθεται στην αγορά της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των ημιπροϊόντων με τη μεγαλύτερη ένταση άνθρακα· καλεί επίσης την Επιτροπή να προτείνει δεσμευτικούς στόχους ανά προϊόν και/ή ανά τομέα για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο, και παράλληλα να διασφαλίσει την αποδοτικότητα και την ασφάλεια των οικείων προϊόντων, καθώς και την εκ σχεδιασμού ανακυκλωσιμότητά τους· καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να θεσπίσει υποστηρικτικές τεχνολογικές και ρυθμιστικές συνθήκες και συνθήκες αγοράς για την επίτευξη των στόχων αυτών, και να συνυπολογίσει τις απαιτούμενες βιομηχανικές αλλαγές και τους επενδυτικούς κύκλους σε κάθε τομέα· ταυτόχρονα, καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο θέσπισης υποχρεωτικών απαιτήσεων για την αύξηση της βιωσιμότητας των υπηρεσιών·

26. υποστηρίζει το σχέδιο για την καθιέρωση ψηφιακών διαβατηρίων προϊόντων, προκειμένου να βοηθούνται οι επιχειρήσεις, οι καταναλωτές και οι αρχές εποπτείας της αγοράς, να παρακολουθούνται οι κλιματικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές και άλλες επιπτώσεις ενός προϊόντος κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας, και να παρέχονται αξιόπιστες, διαφανείς και εύκολα προσβάσιμες πληροφορίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του προϊόντος και τις δυνατότητες συντήρησης, επαναχρησιμοποίησης, επισκευής και αποσυναρμολόγησης, και τον χειρισμό στο τέλος του κύκλου ζωής του, καθώς και σχετικά με τη σύνθεσή του όσον αφορά τα υλικά και τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται και τις περιβαλλοντικές και άλλες επιπτώσεις τους· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει, στο πλαίσιο αυτό, τις επιλογές για σήμα· θεωρεί ότι θα πρέπει τα διαβατήρια προϊόντων να εισαχθούν κατά τρόπο ώστε να αποφεύγεται ο περιττός ρυθμιστικός φόρτος για τις εταιρείες, ιδίως τις ΜΜΕ· πιστεύει ότι θα πρέπει να είναι συμβατά με άλλα ψηφιακά εργαλεία, όπως το επικείμενο διαβατήριο ανακαίνισης κτιρίων και η βάση δεδομένων SCIP·

27. υπογραμμίζει την καθοριστική σημασία που έχει η επίτευξη κύκλων μη τοξικών υλικών και υλικών αποκατάστασης για την επιτυχία της κυκλικής οικονομίας και τη δημιουργία μιας βιώσιμης ενιαίας αγοράς, και εντέλει για τη διασφάλιση ενός περιβάλλοντος χωρίς τοξικές ουσίες για τους πολίτες της Ευρώπης· επαναλαμβάνει, συνεπώς, τις θέσεις που διατύπωσε στο ψήφισμά του σχετικά με τη στρατηγική για τις χημικές ουσίες με στόχο τη βιωσιμότητα και στο ψήφισμά του σχετικά με τη διεπαφή μεταξύ της νομοθεσίας για τα χημικά, τα προϊόντα και τα απόβλητα, και επιμένει να ληφθούν ταχέως μέτρα ώστε να εφαρμοστεί η στρατηγική για τις χημικές ουσίες με στόχο τη βιωσιμότητα για ένα περιβάλλον χωρίς τοξικές ουσίες·

28. τονίζει το δικαίωμα των καταναλωτών σε πιο λεπτομερείς, εναρμονισμένες και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τις περιβαλλοντικές και κλιματικές επιπτώσεις των προϊόντων και των υπηρεσιών καθ’ όλο τον κύκλο ζωής τους, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ανθεκτικότητα και την επισκευασιμότητα, και ζητεί να ληφθούν μέτρα κατά της προβολής ψευδοοικολογικής ταυτότητας και των ψευδών περιβαλλοντικών ισχυρισμών όσον αφορά προϊόντα που πωλούνται τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου· υποστηρίζει ένθερμα την πρόθεση της Επιτροπής να υποβάλει προτάσεις για τη ρύθμιση της χρήσης οικολογικών ισχυρισμών με τη θέσπιση αξιόπιστων και εναρμονισμένων μεθόδων υπολογισμού που θα καλύπτουν ολόκληρη την αξιακή αλυσίδα, με βάση εναρμονισμένους δείκτες και αξιολογήσεις του κύκλου ζωής, όπως το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, μεταξύ άλλων όσον αφορά την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων, τη χρήση πρώτων υλών, την αποφυγή επιβλαβών ουσιών, την ανθεκτικότητα και τη μακροβιότητα του προϊόντος, καθώς και την εκ σχεδιασμού δυνατότητα επισκευής και ανακύκλωσης· τονίζει ακόμη την ανάγκη να επιβληθεί η προσφάτως τροποποιηθείσα οδηγία 2005/29/ΕΚ, με τη λήψη προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση των οικολογικών ισχυρισμών·

29. καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει την ανάπτυξη ψηφιακών εργαλείων για την πληροφόρηση των καταναλωτών, με γνώμονα την ενδυνάμωση των καταναλωτών στην ψηφιακή εποχή· τονίζει πόσο σημαντικές είναι οι διαδικτυακές πλατφόρμες και αγορές για την προώθηση βιώσιμων προϊόντων και υπηρεσιών, και σημειώνει ότι θα μπορούσαν να παρέχουν στους καταναλωτές σαφέστερες και εύκολα κατανοητές πληροφορίες σχετικά με την ανθεκτικότητα και την επισκευασιμότητα των προϊόντων που προσφέρουν·

30. επισημαίνει την ανάγκη να ενισχυθεί το οικολογικό σήμα της ΕΕ ως σημείο αναφοράς για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, με την ενίσχυση της ενημέρωσης και της αναγνώρισης σε επίπεδο αγοράς και καταναλωτών, τη θέσπιση ολοκληρωμένων προτύπων, και την περαιτέρω επέκταση του προγράμματος σε σχετικά προϊόντα, καθώς και τη διευκόλυνση της χρήσης του στη σύναψη συμβάσεων·

31. υποστηρίζει τις προγραμματισμένες πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας και της επισκευασιμότητας των προϊόντων σύμφωνα με την αρχή της πρόληψης αποβλήτων στο πλαίσιο της ιεράρχησης των αποβλήτων, και παράλληλα την ενίσχυση των δικαιωμάτων των καταναλωτών σε αγορές επιχείρησης προς καταναλωτή και μεταξύ επιχειρήσεων· συνεπώς, επικροτεί ένθερμα τις προγραμματισμένες πρωτοβουλίες για τη θέσπιση ενός νέου «δικαιώματος επισκευής», το οποίο θα πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον τον παρατεταμένο κύκλο ζωής των προϊόντων και την πρόσβαση των καταναλωτών σε ανταλλακτικά, ολοκληρωμένες πληροφορίες και οικονομικά προσιτές υπηρεσίες επισκευής·

32. ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, να ληφθούν μέτρα ώστε όλοι οι συμμετέχοντες στην αγορά να έχουν δωρεάν πρόσβαση στις απαραίτητες πληροφορίες για την επισκευή και τη συντήρηση, μεταξύ άλλων όσον αφορά τα ανταλλακτικά και τις ενημερώσεις λογισμικού, δεδομένων των απαιτήσεων για την ασφάλεια των καταναλωτών και με την επιφύλαξη της οδηγίας (ΕΕ) 2016/943, να διασφαλιστεί η χωρίς αθέμιτα εμπόδια πρόσβαση σε ανταλλακτικά για όλους τους παράγοντες του τομέα επισκευών, συμπεριλαμβανομένων των ανεξάρτητων επισκευαστών, αλλά και των καταναλωτών, να καθοριστούν υποχρεωτικές ελάχιστες περίοδοι διαθεσιμότητας των ανταλλακτικών και/ή ενημερώσεων, καθώς και μέγιστες προθεσμίες παράδοσης για ευρύ φάσμα κατηγοριών προϊόντων, συνυπολογίζοντας τις ιδιαιτερότητές τους, και να εκτιμηθεί πώς θα ενθαρρυνθούν οι επισκευές στο πλαίσιο του συστήματος νομικών εγγυήσεων· τονίζει ότι θα πρέπει οι πωλητές να ενημερώνουν όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά σχετικά με την επισκευασιμότητα των προϊόντων της·

33. ζητεί, προκειμένου να διευκολυνθεί η λήψη αποφάσεων από τους καταναλωτές, να εφαρμοστεί σαφής και εύκολα κατανοητή εναρμονισμένη επισήμανση – ενδεχομένως υπό μορφή δείκτη – σχετικά με την ανθεκτικότητα του προϊόντος (δηλαδή την εκτιμώμενη διάρκεια ζωής του προϊόντος) και την επισκευασιμότητά του, να αναπτυχθεί ενιαία βαθμολογία επισκευής, και να εισαχθούν μετρητές χρήσης για ορισμένες κατηγορίες προϊόντων· ζητεί να θεσπιστούν ελάχιστες απαιτήσεις ενημέρωσης σύμφωνα με τις οδηγίες 2005/29/ΕΕ και 2011/83/ΕΕ· ζητεί από την Επιτροπή, κατά την προετοιμασία της αναθεώρησης της οδηγίας (ΕΕ) 2019/771, να εξετάσει το ενδεχόμενο να επεκτείνει τόσο τα δικαιώματα νομικής εγγύησης όσο και τους κανόνες για την αντιστροφή του βάρους της απόδειξης για ορισμένες κατηγορίες προϊόντων με υψηλότερη εκτιμώμενη διάρκεια ζωής, καθώς και να θεσπίσει την άμεση ευθύνη του παραγωγού·

34. ζητεί να ληφθούν νομοθετικά μέτρα για να δοθεί τέλος στις πρακτικές που οδηγούν σε προδιαγεγραμμένη απαρχαίωση του προϊόντος, μεταξύ άλλων εξετάζοντας το ενδεχόμενο να προστεθούν οι πρακτικές αυτές στον κατάλογο του παραρτήματος Ι της οδηγίας 2005/29/ΕΕ·

35. επικροτεί την πρόθεση της Επιτροπής να θεσπίσει νομοθεσία που θα απαγορεύει την καταστροφή των αδιάθετων ανθεκτικών αγαθών, εκτός εάν συνιστούν απειλή για την ασφάλεια ή την υγεία· υπογραμμίζει ότι πρέπει η ανακύκλωση, η επαναχρησιμοποίηση και η ανακατανομή των μη εδώδιμων ειδών να είναι ο κανόνας και να επιβάλλεται από τη νομοθεσία·

36. τονίζει την ανάγκη να ενισχυθεί η εσωτερική αγορά βιώσιμων προϊόντων, και πιστεύει ότι θα πρέπει να πρωτοστατήσει ο δημόσιος τομέας· σημειώνει ότι ο δημόσιος τομέας εξακολουθεί να χρησιμοποιεί συχνά τη χαμηλότερη τιμή ως κριτήριο ανάθεσης κατά την επιλογή των καλύτερων προσφορών για αγαθά, υπηρεσίες ή έργα· υποστηρίζει τη θέσπιση ελάχιστων υποχρεωτικών κριτηρίων και στόχων για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις στην τομεακή νομοθεσία·

37. τονίζει τον ρόλο των πράσινων δημόσιων συμβάσεων (ΠΔΣ) για την επιτάχυνση της μετάβασης προς μια βιώσιμη και κυκλική οικονομία, καθώς και τη σημασία της εφαρμογής των ΠΔΣ κατά την οικονομική ανάκαμψη της ΕΕ·

38. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση για διαδικασίες πράσινων δημόσιων συμβάσεων· θεωρεί ότι τα επαναχρησιμοποιημένα, επισκευασμένα, ανακατασκευασμένα, ανακαινισμένα προϊόντα και άλλα αποδοτικά ως προς την κατανάλωση ενέργειας και πόρων προϊόντα και λύσεις που ελαχιστοποιούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του κύκλου ζωής, αποτελούν την εξ ορισμού επιλογή σε όλες τις δημόσιες συμβάσεις, σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, και ότι, όταν δεν προτιμώνται, θα πρέπει να εφαρμόζεται η αρχή «συμμόρφωση ή αιτιολόγηση»· ζητεί επίσης από την Επιτροπή να παράσχει κατευθυντήριες γραμμές για τη στήριξη των βιώσιμων εταιρικών συμβάσεων· ζητεί να υποχρεούνται τα κράτη μέλη και η Επιτροπή να λογοδοτούν για τη βιωσιμότητα των αποφάσεών τους όσον αφορά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, τηρώντας παράλληλα την αρχή της επικουρικότητας·

39. υπογραμμίζει την ανάγκη να προωθηθούν ποιοτικές ροές συλλογής, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης υλικών, να διατηρηθούν τα υλικά στην υψηλότερη δυνατή αξία τους, και να επιτευχθούν καθαροί, μη τοξικοί και βιώσιμοι κλειστοί βρόχοι υλικών· τονίζει την ανάγκη να αυξηθεί η διαθεσιμότητα και η ποιότητα των ανακυκλώμενων υλικών, με έμφαση στην ικανότητα ενός υλικού να διατηρεί τις εγγενείς ιδιότητές του μετά την ανακύκλωση, και την ικανότητά του να αντικαθιστά τις πρωτογενείς πρώτες ύλες σε μελλοντικές εφαρμογές· στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίζει την ανάγκη να τονωθεί η αυξημένη ανακυκλωσιμότητα στον σχεδιασμό των προϊόντων και να ληφθούν μέτρα όπως αποτελεσματικά συστήματα χωριστής συλλογής και ανταποδοτικής ανακύκλωσης· ζητεί να υποστηριχθεί η δημιουργία εγκαταστάσεων και ικανοτήτων ανακύκλωσης, σύμφωνα με την αρχή της εγγύτητας, όπου δεν υπάρχουν ήδη·

40. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν την ανάπτυξη ποιοτικών υποδομών συλλογής, διαλογής, και επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης υλικών, και να στηρίξουν την έρευνα για την ανάπτυξη νέων καινοτόμων τεχνολογιών που ελαχιστοποιούν τη χρήση των πόρων και την παραγωγή υπολειμματικών αποβλήτων, βελτιώνουν την απόδοση και την ποιότητα των ανακυκλώσιμων και επαναχρησιμοποιήσιμων δευτερογενών υλικών, απολυμαίνουν τα ανακυκλώμενα υλικά, και μειώνουν το συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα – συμπεριλαμβανομένου του ενεργειακού και κλιματικού αποτυπώματος – σε σύγκριση με άλλες τεχνολογίες· πιστεύει ότι η χημική ανακύκλωση, εφόσον πληροί τα κριτήρια αυτά, έχει τη δυνατότητα να συμβάλει στο κλείσιμο του βρόχου υλικών σε ορισμένες ροές αποβλήτων·

41. καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι υγειονομικές, περιβαλλοντικές και κλιματικές επιπτώσεις των διεργασιών και των αποτελεσμάτων των νέων τεχνολογιών ανακύκλωσης και ανάκτησης αξιολογούνται διεξοδικά σε βιομηχανικό επίπεδο προτού παρασχεθούν σχετικά κίνητρα, και να εγγυηθεί τη διαφάνεια καθ’ όλη την αξιολόγηση·

42. θεωρεί ότι πρέπει η χημική ανακύκλωση να πληροί τον ορισμό της ανακύκλωσης σύμφωνα με την οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα, ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θεωρείται χημική ανακύκλωση η επανεπεξεργασία σε υλικά και ουσίες που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμα· καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να παράσχει νομική επιβεβαίωση επί του θέματος·

43. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διευκολύνουν τις ψηφιακές τεχνολογίες, όπως το blockchain και το ψηφιακό υδατόσημο, και να τις καταστήσουν διαλειτουργικές, ώστε να μπορούν να στηρίξουν την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας με την παρακολούθηση, τον εντοπισμό και τη χαρτογράφηση των πόρων και των ροών προϊόντων σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής·

44. τονίζει τη σημασία της βελτίωσης της πρόσβασης σε κονδύλια για έργα έρευνας και καινοτομίας σχετικά με την κυκλική οικονομία· καλεί, επομένως, την Επιτροπή να κατευθύνει τις δραστηριότητες του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» προς τη στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας για:

– διεργασίες και τεχνολογίες ανακύκλωσης·

– την αποδοτική χρήση των πόρων από βιομηχανικές διεργασίες·

– υλικά, προϊόντα, διεργασίες, τεχνολογίες και υπηρεσίες καινοτόμου και βιώσιμου χαρακτήρα, καθώς και τη βιομηχανική τους κλιμάκωση·

– τη βιοοικονομία, μέσω της καινοτομίας βιολογικής βάσης που περιλαμβάνει την ανάπτυξη υλικών και προϊόντων βιολογικής προέλευσης·

– δορυφόρους γεωσκόπησης, δεδομένου ότι μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην παρακολούθηση της ανάπτυξης μιας κυκλικής οικονομίας, καθώς αξιολογούν την πίεση που ασκείται σε παρθένες πρώτες ύλες και στα επίπεδα εκπομπών·

45.  υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι βιώσιμες ανανεώσιμες εισροές στις κυκλικές διεργασίες για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, και τον τρόπο με τον οποίον η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορεί να ενισχύσει την κυκλικότητα των κύκλων ζωής των προϊόντων ενώ προωθεί την ενεργειακή μετάβαση·

46.  τονίζει ότι πρέπει η νομοθεσία σχετικά με «ένα πλαίσιο πολιτικής για βιώσιμα προϊόντα» να υποστηρίζεται από ένα ευσταθές και διαφανές σύστημα λογιστικής καταγραφής του άνθρακα και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, το οποίο λειτουργεί ως καταλύτης για επενδύσεις σε προϊόντα και διεργασίες της κυκλικής οικονομίας·

47. τονίζει την ανάγκη να συνυπολογίζονται – κατά τον καθορισμό προτύπων για τις κλιματικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων – ο πλήρης κύκλος ζωής ενός προϊόντος, από αρχής μέχρι τέλους, και ο αντίκτυπος της προμήθειας, των ημικατεργασμένων προϊόντων, των ανταλλακτικών και των υποπροϊόντων κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας· θεωρεί ότι πρέπει οι παράγοντες αυτοί να καθοριστούν μέσω ανοικτής, διαφανούς και επιστημονικά τεκμηριωμένης διαδικασίας, με τη συμμετοχή των σχετικών συμφεροντούχων· ενθαρρύνει, στο πλαίσιο αυτό, τον καθορισμό κοινών μεθοδολογιών για την αξιολόγηση του κύκλου ζωής και τη βελτιωμένη συλλογή δεδομένων·

48. τονίζει ότι η τυποποίηση είναι καθοριστικής σημασίας για την εφαρμογή μιας πολιτικής για τα βιώσιμα προϊόντα, με την παροχή αξιόπιστων ορισμών, συστημάτων μέτρησης και δοκιμών για χαρακτηριστικά όπως η ανθεκτικότητα και η επισκευασιμότητα·

49. επιμένει ότι πρέπει τα ενωσιακά πρότυπα να ορίζονται εγκαίρως και σύμφωνα με τις πραγματικές συνθήκες χρήσης, πρέπει δε να αποφεύγονται οι διοικητικές εμπλοκές για τους σχετικούς συμφεροντούχους καθώς καθυστερούν τη δημοσίευση των προτύπων·

50. υπενθυμίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 1ης Ιουνίου 2016, με τίτλο «Ευρωπαϊκά πρότυπα για τον 21ο αιώνα» και τις εργασίες σχετικά με την κοινή πρωτοβουλία για την τυποποίηση (ΚΠΤ)· καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει περαιτέρω την ΚΠΤ και να εγκρίνει νέες δράσεις και έργα για τη βελτίωση της λειτουργίας των ευρωπαϊκών οργανισμών τυποποίησης·

51. τονίζει ότι η αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή της ενωσιακής νομοθεσίας σχετικά με τις απαιτήσεις για την ασφάλεια των προϊόντων και τη βιωσιμότητα είναι καίριας σημασίας ώστε να διασφαλίζεται ότι τα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά συμμορφώνονται με τους κανόνες αυτούς που απορρέουν από τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1020· προσθέτει ότι ένας πολύ μεγάλος αριθμός προϊόντων που αγοράζονται μέσω διαδικτύου και εισάγονται στην ΕΕ δεν πληροί τις ελάχιστες προϋποθέσεις ασφάλειας της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση των προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων που πωλούνται στο διαδίκτυο, και να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους που ενέχουν τα παραποιημένα προϊόντα για την ασφάλεια των καταναλωτών, με τη βελτιωμένη εποπτεία της αγοράς και ισοδύναμα πρότυπα τελωνειακού ελέγχου, καθώς και με την ενισχυμένη συνεργασία στον τομέα αυτόν και την αύξηση των δημοσιονομικών και ανθρώπινων πόρων· ζητεί, επομένως, αποτελεσματικότερη εποπτεία από την ΕΕ, με τη θέσπιση εναρμονισμένων κανόνων σχετικά με τον ελάχιστο αριθμό ελέγχων και τη συχνότητά τους, και με την παροχή εξουσιοδότησης στην Επιτροπή για την παρακολούθηση και τον έλεγχο των δραστηριοτήτων των εθνικών αρχών εποπτείας της αγοράς·

52. υπογραμμίζει ότι οι εθελοντικές συμφωνίες έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικές όσον αφορά την επίτευξη βιώσιμης και κοινής λύσης φόρτισης για τον κινητό ραδιοεξοπλισμό· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να εφαρμόσει επειγόντως τις διατάξεις της οδηγίας 2014/53/ΕΕ σχετικά με τον ραδιοεξοπλισμό και να εισαγάγει ιδίως κοινό φορτιστή για τα έξυπνα τηλέφωνα (smartphones) και όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές μικρού και μεσαίου μεγέθους, ώστε να διασφαλιστούν με τον βέλτιστο τρόπο η τυποποίηση, η συμβατότητα και η διαλειτουργικότητα της ικανότητας φόρτισης, συμπεριλαμβανομένης της ασύρματης φόρτισης, στο πλαίσιο της παγκόσμιας στρατηγικής για τη μείωση των ηλεκτρονικών αποβλήτων· ζητεί από την Επιτροπή να προετοιμάσει εγκαίρως μια στρατηγική αποσύνδεσης που θα διασφαλίζει ότι οι καταναλωτές δεν είναι υποχρεωμένοι να αγοράζουν νέους φορτιστές με τις νέες συσκευές, ώστε να επιτυγχάνονται μεγαλύτερα περιβαλλοντικά οφέλη, εξοικονόμηση κόστους και ευκολία για τους καταναλωτές· επαναλαμβάνει ότι είναι σημαντικό για τους καταναλωτές να λαμβάνουν, μέσω εναρμονισμένης επισήμανσης σε ευανάγνωστη μορφή, αξιόπιστες και συναφείς πληροφορίες για τα σχετικά χαρακτηριστικά των φορτιστών, όπως η διαλειτουργικότητα και οι επιδόσεις φόρτισης, συμπεριλαμβανομένης της συμβατότητας με USB 3.1 και άνω, ώστε να είναι σε θέση να προβαίνουν στις πλέον χρήσιμες, οικονομικά αποδοτικές και βιώσιμες επιλογές·

53. τονίζει την ανάγκη για πολιτική συνοχή των υφιστάμενων και μελλοντικών μέτρων σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, προκειμένου να διασφαλιστεί η επίτευξη των στόχων του σχεδίου δράσης και να παρασχεθεί οικονομική και επενδυτική ασφάλεια για τεχνολογίες, προϊόντα και υπηρεσίες κυκλικού χαρακτήρα, πράγμα που θα ενισχύσει επίσης την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει τυχόν υφιστάμενες ρυθμιστικές ασυνέπειες ή φραγμούς ή νομικές αβεβαιότητες που παρεμποδίζουν την πλήρη ανάπτυξη μιας κυκλικής οικονομίας· ζητεί οικονομικά κίνητρα όπως η τιμολόγηση του CO2, η διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού με οικολογική διαφοροποίηση των τελών και φορολογικά κίνητρα, καθώς και άλλα οικονομικά κίνητρα που προωθούν τις βιώσιμες επιλογές των καταναλωτών· πιστεύει ότι θα πρέπει τα μέτρα αυτά να συνάδουν, κατά περίπτωση, με τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου για την κυκλική οικονομία που ορίζονται στον κανονισμό για την ταξινόμηση· καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη τους στόχους της κυκλικής οικονομίας σε όλη τη σχετική εθνική νομοθεσία και να διασφαλίσουν ότι είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με τους στόχους και τα μέτρα της στρατηγικής της ΕΕ για την κυκλική οικονομία· καλεί επίσης την Επιτροπή να εστιάσει στην εφαρμογή της νομοθεσίας που συνδέεται με την κυκλική οικονομία, ώστε να εξασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού για τις διεργασίες και τα επιχειρηματικά μοντέλα της κυκλικής παραγωγής·

Αξιακές αλυσίδες βασικών προϊόντων: ηλεκτρονικά είδη και ΤΠΕ

54. υποστηρίζει την πρωτοβουλία κυκλικών ηλεκτρονικών, η οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσει τα κενά όσον αφορά την ανθεκτικότητα, τον κυκλικό σχεδιασμό, την παρουσία επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών, το ανακυκλωμένο περιεχόμενο, την επισκευασιμότητα, την πρόσβαση σε ανταλλακτικά, τη δυνατότητα αναβάθμισης, και την πρόληψη, τη συλλογή, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των ηλεκτρονικών αποβλήτων· ζητεί επίσης να ενσωματωθούν τα ζητήματα που συνδέονται με την πρόωρη απαρχαίωση, συμπεριλαμβανομένης της απαρχαίωσης προϊόντων λόγω αλλαγών λογισμικού· ζητεί να εναρμονιστούν και να βελτιωθούν οι υποδομές ανακύκλωσης για απόβλητα ηλεκτρολογικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού στην ΕΕ·

55. πιστεύει ότι πρέπει η συλλογή αποβλήτων ηλεκτρονικών ειδών να καταστεί πολύ πιο εύκολη για τους καταναλωτές· επικροτεί τη δέσμευση της Επιτροπής να διερευνήσει επιλογές για ένα πανενωσιακό σύστημα επιστροφής προϊόντων ΤΠΕ, και πιστεύει ότι θα πρέπει ένα τέτοιο σύστημα να καλύπτει το ευρύτερο δυνατό φάσμα προϊόντων· τονίζει τη σημασία του σχεδιασμού ενός τέτοιου συστήματος επιστροφής, και οποιουδήποτε άλλου μοντέλου συλλογής, με τρόπο που να διασφαλίζει τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης των προϊόντων ΤΠΕ και να παρέχει στους φορείς επαναχρησιμοποίησης πρόσβαση σε επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα·

56. υπογραμμίζει τις δυνατότητες των μέτρων οικολογικού σχεδιασμού, και υπενθυμίζει ότι, χάρη στην οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό σε συνδυασμό με την οδηγία για την ενεργειακή επισήμανση, επιτεύχθηκε σχεδόν κατά το ήμισυ ο στόχος της εξοικονόμησης ενεργειακής απόδοσης που είχε θέσει η ΕΕ για το 2020· υπογραμμίζει την ανάγκη να εξασφαλιστεί η ταχεία ολοκλήρωση των υφιστάμενων εργασιών οικολογικού σχεδιασμού για τα ηλεκτρονικά είδη και τις ΤΠΕ, ιδίως για τα έξυπνα τηλέφωνα, τις ταμπλέτες, τους υπολογιστές, τους εκτυπωτές (συμπεριλαμβανομένων των μελανιών), τους σταθμούς και τα υποσυστήματα κινητών δικτύων, και τον εξοπλισμό δικτύωσης, προκειμένου να προταθούν μέτρα έως το 2021 το αργότερο·

57. τονίζει τη σημασία να προωθηθούν πιο βιώσιμοι τρόποι κατανάλωσης και παραγωγής όσον αφορά τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό και τις ΤΠΕ, και καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει τη δυνατότητα δημιουργίας συστημάτων πληροφόρησης των καταναλωτών σχετικά με τη διάκριση μεταξύ διορθωτικών και εξελικτικών ενημερώσεων και σχετικά με το αποτύπωμα άνθρακα της κατανάλωσης δεδομένων·

58. ζητεί να θεσπιστεί υποχρεωτικό σύστημα πιστοποίησης για τους ανακυκλωτές αποβλήτων ηλεκτρονικών ειδών, ώστε να διασφαλιστούν η αποδοτική ανάκτηση υλικών και η προστασία του περιβάλλοντος·

59. εκτός από την πρωτοβουλία για τα κυκλικά ηλεκτρονικά είδη, ζητεί από την Επιτροπή να παρουσιάσει ένα σχέδιο πρωτοβουλίας για την κυκλική και βιώσιμη ψηφιοποίηση, τις ΤΠΕ και την τεχνητή νοημοσύνη:

Αξιακές αλυσίδες βασικών προϊόντων: συσσωρευτές και οχήματα

60. υπογραμμίζει τη σημασία μιας στρατηγικής, περιβαλλοντικά βιώσιμης και δεοντολογικής προσέγγισης εντός των νέων νομοθετικών πλαισίων για τους συσσωρευτές και τα οχήματα όσον αφορά τη μετάβαση στην κινητικότητα μηδενικών εκπομπών και τα ηλεκτρικά δίκτυα βάσει ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και την ανάγκη να διασφαλιστεί η βιώσιμη και δεοντολογική προμήθεια πρώτων υλών, συμπεριλαμβανομένων των κρίσιμων πρώτων υλών· ζητεί να δημιουργηθούν ανταγωνιστικές και ανθεκτικές αξιακές αλυσίδες για την παραγωγή, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση συσσωρευτών στην ΕΕ·

61. επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής για νέο κανονισμό σχετικά με τους συσσωρευτές και τα απόβλητα συσσωρευτών, και θεωρεί ότι θα πρέπει το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ για τους συσσωρευτές να καλύπτει τουλάχιστον: τη βιώσιμη, δεοντολογική και ασφαλή προμήθεια, τον οικολογικό σχεδιασμό, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την αντιμετώπιση του ανακυκλωμένου περιεχομένου, την υποκατάσταση επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών όπου είναι δυνατόν, τη βελτιωμένη χωριστή συλλογή, επαναχρησιμοποίηση, ανακαίνιση, ανακατασκευή, αναπροσαρμογή της χρήσης και ανακύκλωση – και μεταξύ άλλων υψηλότερους στόχους ανακύκλωσης, την ανάκτηση πολύτιμων υλικών, τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού και την πληροφόρηση των καταναλωτών· θα πρέπει το πλαίσιο να αντιμετωπίζει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθ’ όλο τον κύκλο ζωής, με ειδικές διατάξεις για τους συσσωρευτές που χρησιμοποιούνται για την κινητικότητα και για την αποθήκευση ενέργειας·

62. εκφράζει την ανησυχία του για τη σημαντική εξάρτηση της ΕΕ από τις εισαγωγές πρώτων υλών για την παραγωγή συσσωρευτών· είναι πεπεισμένο ότι σημαντικό μερίδιο των πρώτων υλών που απαιτούνται για την παραγωγή συσσωρευτών εντός της ΕΕ θα μπορούσε να παρέχεται από βελτιωμένα συστήματα ανακύκλωσης συσσωρευτών·

63. εκφράζει την ανησυχία του για τον κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο της βιομηχανίας ορυκτών, ιδίως της βιομηχανίας κοβαλτίου· ζητεί από την Επιτροπή να αξιολογήσει τις επιλογές για ένα βιώσιμο νομοθετικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει τη δεοντολογική προμήθεια υλικών και τη θέσπιση υποχρεωτικής νομοθεσίας δέουσας επιμέλειας, ώστε να αντιμετωπιστούν οι δυσμενείς συνέπειες στο περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα σε διεθνές πλαίσιο·

64. επικροτεί τα σχέδια της Επιτροπής να επανεξετάσει την οδηγία για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους· καλεί την Επιτροπή να επικαιροποιήσει την οδηγία για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, ώστε να αντικατοπτρίζει και να σέβεται πλήρως τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, και μεταξύ άλλων την πρόληψη αποβλήτων εκ σχεδιασμού, τη δυνατότητα αναβάθμισης, τον δομοστοιχειωτό χαρακτήρα, τη δυνατότητα επιδιόρθωσης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης των υλικών στο υψηλότερο επίπεδο της αξίας, δίνοντας ύψιστη προτεραιότητα στην επαναχρησιμοποίηση· καλεί την Επιτροπή να επιδιώξει να εξασφαλίσει αποτελεσματικές αλυσίδες επαναχρησιμοποίησης, με συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για τους κατασκευαστές αυτοκινήτων· καλεί την Επιτροπή να βελτιώσει την καταγραφή, σε ευρωπαϊκή βάση δεδομένων, των οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους· καλεί την Επιτροπή να αποσαφηνίσει, να ενισχύσει και να εποπτεύει την αρχή ότι πρέπει η αποσυναρμολόγηση του αυτοκινήτου και η επαναχρησιμοποίηση των ανταλλακτικών να προηγούνται πάντα της διάλυσης και του τεμαχισμού του·

65. υπογραμμίζει την ανάγκη για περαιτέρω προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας όσον αφορά τις διαδικασίες ανακύκλωσης, βάσει του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», προκειμένου να αυξηθούν οι δυνατότητες των συσσωρευτών στην κυκλική οικονομία· αναγνωρίζει τον ρόλο των ΜΜΕ στους τομείς της συλλογής και της ανακύκλωσης·

Αξιακές αλυσίδες βασικών προϊόντων: συσκευασία

66. επαναλαμβάνει τον στόχο να καταστούν όλες οι συσκευασίες επαναχρησιμοποιήσιμες ή ανακυκλώσιμες με οικονομικά βιώσιμο τρόπο έως το 2030, και καλεί την Επιτροπή να υποβάλει χωρίς καθυστέρηση νομοθετική πρόταση, συμπεριλαμβανομένων μέτρων και στόχων για τη μείωση των αποβλήτων και φιλόδοξων βασικών απαιτήσεων – στο πλαίσιο της οδηγίας για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας – για τη μείωση των υπερβολικών συσκευασιών, μεταξύ άλλων στο ηλεκτρονικό εμπόριο, τη βελτίωση της ανακυκλωσιμότητας και την ελαχιστοποίηση της πολυπλοκότητας των συσκευασιών, την αύξηση του ανακυκλωμένου περιεχομένου, τη σταδιακή εξάλειψη των επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών, και την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης· τονίζει ότι δεν πρέπει να υπονομεύονται η ασφάλεια των τροφίμων ή τα πρότυπα υγιεινής· ζητεί τα μέτρα αυτά να στοχεύουν στα συνολικά βέλτιστα περιβαλλοντικά αποτελέσματα, σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων, και σε αποτύπωμα χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών·

67. υπογραμμίζει τον ουσιαστικό ρόλο της συσκευασίας για την ασφάλεια των προϊόντων, ιδίως την ασφάλεια των τροφίμων, και την υγιεινή, καθώς και για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, και παράλληλα καλεί τη βιομηχανία να συμπληρώσει τα ρυθμιστικά μέτρα με πρόσθετες εθελοντικές δράσεις για την περαιτέρω αποφυγή περιττής συσκευασίας και για τη σημαντική μείωση του όγκου συσκευασιών που κυκλοφορεί στην αγορά, να αναπτύξει αποδοτικότερες ως προς τη χρήση των πόρων, κυκλικές και φιλικές προς το κλίμα λύσεις συσκευασίας, όπως εναρμονισμένους μορφότυπους συσκευασίας και επαναχρησιμοποιήσιμες και επαναπληρούμενες συσκευασίες, και να διευκολύνει τη χρήση επαναχρησιμοποιήσιμων συσκευασιών· ενθαρρύνει πρωτοβουλίες όπως η Συμμαχία για την Ανακύκλωση των Πλαστικών και το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τα Πλαστικά·

68. επαναλαμβάνει ότι η ποιοτική ανακύκλωση δημιουργεί πραγματική ζήτηση στην αγορά για ανακυκλωμένα υλικά και είναι ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες στην προσπάθεια αύξησης του συνολικού όγκου των συσκευασιών που συλλέγονται, διαχωρίζονται και ανακυκλώνονται, ζητεί δε να χρησιμοποιούνται σύγχρονος και αποδοτικός εξοπλισμός διαλογής και τεχνολογίες διαχωρισμού σε συνδυασμό με τον καλύτερο οικολογικό σχεδιασμό των συσκευασιών, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης να σχεδιαστούν εκ νέου λύσεις συσκευασίας βάσει βελτιωμένων κριτηρίων ανάλυσης του κύκλου ζωής·

69. καλεί την Επιτροπή να αναλύσει διάφορους τύπους συσκευασίας που χρησιμοποιούνται στο ηλεκτρονικό εμπόριο, προκειμένου να προσδιορίσει τις βέλτιστες πρακτικές για τη βελτιστοποίηση της συσκευασίας ώστε να μειωθεί η υπερβολική συσκευασία· καλεί την Επιτροπή να εγκρίνει την επαναχρησιμοποίηση των υλικών συσκευασίας, ώστε να χρησιμοποιούνται για την παράδοση πολυάριθμων αγαθών, αντί υλικών συσκευασίας μίας χρήσης·

70. τονίζει τον μείζονα ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η χονδρική πώληση στη μείωση της χρήσης συσκευασίας, και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν τέτοιου είδους μέτρα, διασφαλίζοντας παράλληλα την ασφάλεια των τροφίμων και την υγιεινή·

71. υπογραμμίζει τον ουσιαστικό ρόλο των ταμείων και προγραμμάτων καινοτομίας, για τη μείωση των υλικών και για καινοτομίες στον τομέα της ανακύκλωσης·

72. αναγνωρίζει την αύξηση των διαδικτυακών πωλήσεων και την παράλληλη αύξηση στις παραδόσεις δεμάτων· καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να λάβει μέτρα για να εξακριβώσει ότι όλοι οι διαδικτυακοί πωλητές, ανεξάρτητα από την τοποθεσία τους, συμμορφώνονται με τις βασικές απαιτήσεις, και λογοδοτούν και συνεισφέρουν οικονομικά στα συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού στα κράτη μέλη της ΕΕ όπου τα προϊόντα διατίθενται στην αγορά·

73. καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τη χωριστή συλλογή και διαλογή απορριμμάτων συσκευασιών, όπως κατοχυρώνεται στην οδηγία (ΕΕ) 2018/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για τροποποίηση της οδηγίας 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, και να διασφαλίσει την έγκαιρη μεταφορά της στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει τη δυνατότητα αναθεώρησης του συστήματος αναγνώρισης των υλικών συσκευασίας (απόφαση 97/129/ΕΚ), ώστε να διευκολυνθεί η χωριστή συλλογή για τους πολίτες ανάλογα με την ανακυκλωσιμότητα των συσκευασιών·

74. καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει και να διερευνήσει τις δυνατότητες των συμβατών εθνικών συστημάτων ανταποδοτικής ανακύκλωσης να επιτύχουν το απαιτούμενο ποσοστό συλλογής του 90 % των πλαστικών συσκευασιών ποτών και ως βήμα προς τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς συσκευασιών, ειδικά για τα γειτονικά κράτη μέλη· η συμβατότητα των συστημάτων θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη σειριοποίηση και την κωδικοποιημένη και ενοποιημένη επισήμανση· εάν ένα κράτος μέλος δεν διαθέτει σύστημα ή σκοπεύει να σχεδιάσει εκ νέου το σύστημά του, θα πρέπει να ενθαρρυνθεί να επιλέξει, με τη χρήση βέλτιστων πρακτικών και συναφών επιστημονικών τεκμηρίων, ένα σύστημα παρόμοιο ή συμβατό με εκείνο άλλων κρατών μελών·

Αξιακές αλυσίδες βασικών προϊόντων: πλαστικά

75. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να συνεχίσει να εφαρμόζει την ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες σε μια κυκλική οικονομία, ιδίως για να προωθήσει τον καλύτερο σχεδιασμό, κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα, καινοτόμα προϊόντα, και προσεγγίσεις του προϊόντος ως υπηρεσίας που καθιστούν δυνατούς πιο βιώσιμους τρόπους κατανάλωσης·

76. καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει με ολοκληρωμένο τρόπο τα πλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των μικροπλαστικών· καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να εγκρίνει τη γενική σταδιακή απαγόρευση της εσκεμμένης προσθήκης μικροπλαστικών και να λάβει νέα υποχρεωτικά ρυθμιστικά μέτρα για τη μείωση της ακούσιας ελευθέρωσης κάθε είδους μικροπλαστικών στην πηγή, μεταξύ άλλων από ελαστικά, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, τεχνητό χλωροτάπητα και την παραγωγή πλαστικών σφαιριδίων· τονίζει την ανάγκη να καλυφθούν τα κενά στις επιστημονικές γνώσεις σχετικά με τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά, και να προωθηθεί η ανάπτυξη ασφαλέστερων εναλλακτικών λύσεων και ανταγωνιστικών αγορών με προϊόντα χωρίς μικροπλαστικά· επιμένει ταυτόχρονα στην επείγουσα ανάγκη να ληφθούν βραχυπρόθεσμα μέτρα· υπογραμμίζει ότι για το μεγαλύτερο μέρος της ρύπανσης από μικροπλαστικά ευθύνεται η υποβάθμιση των μακροπλαστικών στο περιβάλλον, και υποστηρίζει ότι θα πρέπει τα πλαστικά προϊόντα να στοχεύονται με συγκεκριμένα μέτρα, όπως οι απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού κατά τη φάση παραγωγής, ώστε να αποφεύγεται η ελευθέρωση δευτερογενών μικροπλαστικών στο περιβάλλον· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τις πηγές, τη διανομή, την πορεία και τις συνέπειες τόσο των μακροπλαστικών όσο και των μικροπλαστικών στο πλαίσιο της επεξεργασίας λυμάτων και της διαχείρισης των όμβριων υδάτων· υπενθυμίζει ότι το 80 % των θαλάσσιων απορριμμάτων προέρχεται από την ξηρά, και καλεί επιτακτικά τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση όσον αφορά τα σημεία συγκέντρωσης θαλάσσιων απορριμμάτων σε ποταμούς και εκβολές ποταμών·

77. επισημαίνει ότι, όταν τα προϊόντα μίας χρήσης επιβαρύνουν σημαντικά το περιβάλλον και τους πόρους, θα πρέπει να αντικαθίστανται από επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα – εφόσον υπάρχουν επαναχρησιμοποιήσιμες και/ή ανθεκτικές εναλλακτικές λύσεις – με περιβαλλοντικά ορθό τρόπο, χωρίς να διακυβεύεται η υγιεινή ή η ασφάλεια των τροφίμων· εν προκειμένω, καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο λήψης νομοθετικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης της οδηγίας για τα πλαστικά μίας χρήσης στο πλαίσιο της αναθεώρησης της εν λόγω οδηγίας· καλεί την Επιτροπή να επιδιώξει την ανάπτυξη προτύπων για επαναχρησιμοποιήσιμες συσκευασίες και υποκατάστατα των συσκευασιών μίας χρήσης, των επιτραπέζιων σκευών και των μαχαιροπήρουνων·

78. αναγνωρίζει τον δυνητικό ρόλο των βιολογικών, βιοαποδομήσιμων και λιπασματοποιήσιμων πλαστικών στην κυκλική οικονομία, αλλά εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι τα βιολογικά και/ή βιοαποδομήσιμα πλαστικά από μόνα τους δεν αποτελούν λύση για τις περιβαλλοντικές ανησυχίες που συνδέονται με τα πλαστικά, επισημαίνει δε τη σημασία να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με την ορθή χρήση των βιολογικών και βιοαποδομήσιμων πλαστικών·

79. ενθαρρύνει την υποβολή πρότασης για σαφή καθολικά πρότυπα υλικών, προϊόντων, σχεδιασμού, και ανακύκλωσης·

80. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ένα συνεπές πλαίσιο διαφάνειας και να επιβάλουν υποχρεώσεις λογοδοσίας για όλους τους παράγοντες της αξιακής αλυσίδας όσον αφορά την παραγωγή, την εμπορία και τη χρήση των πλαστικών, καθώς και τη διαχείριση στο τέλος του κύκλου ζωής τους·

81. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να αναπτύξει συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού που θα καθιστούν τους παραγωγούς υπόλογους για το τέλος του κύκλου ζωής των πλαστικών προϊόντων·

Αξιακές αλυσίδες βασικών προϊόντων: κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα

82. υπογραμμίζει τη σημασία μιας νέας ολοκληρωμένης στρατηγικής της ΕΕ για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, ώστε να προωθηθούν η βιωσιμότητα και η κυκλικότητα, καθώς και η ανιχνευσιμότητα και η διαφάνεια, στον κλωστοϋφαντουργικό τομέα της ΕΕ, δεδομένου του παγκόσμιου χαρακτήρα των αξιακών αλυσίδων και της διεθνούς διάστασης της «γρήγορης μόδας»· ζητεί να παρουσιάσει η στρατηγική μια συνεκτική δέσμη μέσων πολιτικής και να υποστηρίξει νέα επιχειρηματικά μοντέλα, ώστε να αντιμετωπιστεί το πλήρες φάσμα των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας και να βελτιωθεί ο σχεδιασμός των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, προκειμένου να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα, η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης και μηχανικής ανακύκλωσης και η χρήση ποιοτικών ινών, ιδίως με τον συνδυασμό απαιτήσεων τύπου οικολογικού σχεδιασμού, συστημάτων διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, και συστημάτων επισήμανσης·

83. επικροτεί την εφαρμογή του νέου πλαισίου πολιτικής στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, και τονίζει ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην πρόληψη των αποβλήτων, στην ανθεκτικότητα, και στη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης και επισκευής, καθώς και να αντιμετωπιστούν οι επικίνδυνες και επιβλαβείς χημικές ουσίες σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων· ζητεί να ληφθούν μέτρα, στο στάδιο του σχεδιασμού και της παραγωγής, κατά της απώλειας συνθετικών μικροϊνών, καθώς και άλλα μέτρα, όπως η ανάπτυξη προληπτικού ελεγχόμενου και μη ρυπογόνου βιομηχανικής πρόπλυσης και η διαμόρφωση προτύπων για τον εξοπλισμό νέων πλυντηρίων με φίλτρα μικροϊνών· ζητεί να θεσπιστούν συγκεκριμένα πανενωσιακά κριτήρια για τον αποχαρακτηρισμό των αποβλήτων του κλωστοϋφαντουργικού τομέα·

84. ζητεί η εφαρμογή του νέου πλαισίου πολιτικής για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα να είναι συνεπής με άλλα μέσα πολιτικής, συγκεκριμένα με την επικείμενη νομοθετική πρόταση της ΕΕ για τη δέουσα επιμέλεια ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον, ώστε να διασφαλιστεί η αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν τα δικαιώματα των εργαζομένων, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα των φύλων σε όλα τα στάδια της αξιακής αλυσίδας των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων·

Αξιακές αλυσίδες βασικών προϊόντων: κατασκευές και κτίρια

85. καλεί την Επιτροπή να υλοποιήσει πλήρως την πρωτοβουλία «Κύμα ανακαινίσεων», σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, συνυπολογίζοντας παράλληλα την πολυμορφία του τομέα· καλεί την Επιτροπή να ορίσει οριζόντιες και ειδικές ανά προϊόν απαιτήσεις· τονίζει τις δυνατότητες που έχει η παράταση της διάρκειας ζωής των κτιρίων, σε αντίθεση με την κατεδάφιση, για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και για περιβαλλοντικά οφέλη· ζητεί από την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο να θέσει στόχους μείωσης για το αποτύπωμα άνθρακα και το αποτύπωμα υλικών των κτιρίων της ΕΕ, και να εφαρμόσει το πλαίσιο «Level(s)» για βιώσιμα κτίρια ως δεσμευτικό πλαίσιο για τις επιδόσεις στον κατασκευαστικό τομέα· πιστεύει ότι είναι αναγκαίο να συμπεριληφθούν ελάχιστες νομικές απαιτήσεις όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των κτιρίων, προκειμένου να βελτιωθεί η αποδοτική χρήση των πόρων και η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων·

86. υπενθυμίζει την υποχρέωση της Επιτροπής, δυνάμει της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα, να εξετάσει το ενδεχόμενο αναθεώρησης των στόχων ανάκτησης υλικών που ορίζονται στη νομοθεσία της ΕΕ για τα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων και των τμημάτων της που αφορούν συγκεκριμένα υλικά, και πιστεύει ότι θα πρέπει να περιλαμβάνεται στόχος ανάκτησης υλικών για τα εδάφη εκσκαφής· προτείνει να συμπεριληφθούν στόχοι επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης και η χρήση δευτερογενών πρώτων υλών στις κατασκευαστικές εφαρμογές, και παράλληλα να καταστούν ευκολότερα ανιχνεύσιμες· καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει τον κανονισμό για τα δομικά προϊόντα, και επικροτεί την ανακοίνωση στρατηγικής για ένα βιώσιμο δομημένο περιβάλλον το 2021·πιστεύει ότι η υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων στο δομημένο περιβάλλον, όπως η ανίχνευση αποβλήτων, θα καταστήσει δυνατή την καλύτερη ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και τη σημαντικότερη κυκλικότητα του κατασκευαστικού τομέα·

87. τονίζει ότι είναι σημαντικό να εφαρμοστούν πολιτικές για τον σχεδιασμό κτιρίων υψηλού επιπέδου, οι οποίες θα εστιάζουν στην ανακαίνιση, τη μετατροπή και τη συνεχιζόμενη χρήση των κτιρίων όπου είναι δυνατόν, αντί νέων κατασκευών·

88. επισημαίνει ότι, καθώς το 90 % του δομημένου περιβάλλοντος του 2050 υπάρχει ήδη, θα πρέπει να καθοριστούν ειδικές απαιτήσεις για τον τομέα των ανακαινίσεων, προκειμένου να έχουμε πλήρως δομοστοιχειωτά, προσαρμόσιμα σε διαφορετικές χρήσεις και θετικά από ενεργειακή άποψη κτίρια έως το 2050, με έμφαση μεταξύ άλλων στις ριζικές ανακαινίσεις, την επί τόπου παραγωγή και την επαναχρησιμοποίηση·

Αξιακές αλυσίδες βασικών προϊόντων: τρόφιμα, νερό και θρεπτικές ουσίες

89. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση για την υλοποίηση του στόχου της μείωσης κατά το ήμισυ της σπατάλης τροφίμων έως το 2030, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις στο πλαίσιο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και με βάση τα στοιχεία που υποβάλλουν τα κράτη μέλη, όπως ορίζεται στην οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα· καλεί την Επιτροπή να ενσωματώσει στις σχετικές πολιτικές της ΕΕ την πρόληψη της απώλειας τροφίμων και της σπατάλης τροφίμων κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας τροφίμων, όπως ορίζεται στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», και υπενθυμίζει ότι θα πρέπει τα μέτρα αυτά να συνάδουν με την ιεράρχηση των αποβλήτων· καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν ολοκληρωμένα μέτρα ώστε να περιορίσουν σημαντικά τη σπατάλη τροφίμων και να ενθαρρύνουν τις δωρεές τροφίμων·

90. καλεί την Επιτροπή να λάβει μέτρα ώστε να κλείσει ο βρόχος των γεωργικών θρεπτικών στοιχείων, να μειωθεί η εξάρτηση της Ευρώπης από τις εισαγωγές φυτικών πρωτεϊνών για ζωοτροφές, και να αυξηθεί η χρήση της ανακυκλωμένης ζωικής κοπριάς και άλλων οργανικών θρεπτικών συστατικών, όπως προϊόντα λιπασματοποίησης και ζύμωσης, αντί χημικών λιπασμάτων, και παράλληλα να διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας, του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων·

91. ζητεί να δημιουργηθεί μια κυκλική οικονομία βασισμένη σε ένα περιβαλλοντικά αξιόπιστο ρυθμιστικό πλαίσιο, ώστε να αποφευχθούν πιθανές αρνητικές τοξικές επιπτώσεις στα υδάτινα οικοσυστήματα· επικροτεί τον προσφάτως εγκριθέντα κανονισμό σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων και την αναθεώρηση της οδηγίας για το πόσιμο νερό, και ζητεί να εφαρμοστούν πλήρως· καλεί την Επιτροπή να ενσωματώσει πλήρως τη σχέση νερού-ενέργειας στις ευρωπαϊκές πολιτικές, και υπενθυμίζει ότι η ποιότητα των υδάτινων πόρων και η πρόσβαση σε αυτούς εξαρτώνται από την ορθή εφαρμογή του ελέγχου στην πηγή και από την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»· υποστηρίζει μια κυκλική προσέγγιση όσον αφορά την επεξεργασία και τη διαχείριση των λυμάτων, με γνώμονα την προώθηση της ανάκτησης των αστικών λυμάτων· επισημαίνει ότι μπορούν να ανακτηθούν πόροι από τα λύματα – από κυτταρίνη μέσω των βιοπλαστικών έως θρεπτικές ουσίες, ενέργεια και νερό – συνεχίζοντας την ανάλυση των πιθανών επιλογών επαναχρησιμοποίησης και μειώνοντας παράλληλα την κατανάλωση ενέργειας και νερού· υποστηρίζει την προγραμματισμένη αναθεώρηση της οδηγίας για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει τη δυνατότητα λήψης νομοθετικών μέτρων για την αντιμετώπιση της αποδοτικής χρήσης του νερού στα κτίρια·

92. τονίζει ότι η αύξηση της πρόσβασης όλων στο νερό εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την κυκλικότητα και να μειώσει την εξάρτηση από το συσκευασμένο νερό· ζητεί να εφαρμοστούν πλήρως οι διατάξεις για την πρόσβαση στο νερό τις οποίες προβλέπει η οδηγία για το πόσιμο νερό·

93. επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο των βιώσιμων προϊόντων βιολογικής προέλευσης, ιδίως της καλύτερης ανάκτησης των βιολογικών αποβλήτων και της χρήσης υπολειμμάτων και υποπροϊόντων, στη μετάβαση σε μια κυκλική και κλιματικά ουδέτερη οικονομία·

94. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι η χωριστή συλλογή βιολογικών αποβλήτων, όπως καθιερώνεται στην οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα, στοχεύει στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων λιπασματοποίησης, για την υποστήριξη της βελτίωσης του εδάφους, μη επιβλαβών χημικών ουσιών και άλλων προϊόντων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπου είναι δυνατό και περιβαλλοντικά επωφελές·

95. τονίζει τις δυνατότητες μιας βιώσιμης βιοοικονομίας και ενός βιώσιμου δασικού τομέα· τονίζει τη σημασία της εφαρμογής των στρατηγικών της ΕΕ για τη βιοοικονομία και τη βιοποικιλότητα, ώστε να βελτιωθεί η κυκλικότητα χάρη στην αντικατάσταση ορυκτών υλικών με ανανεώσιμα υλικά βιολογικής προέλευσης, όπου είναι περιβαλλοντικά επωφελές και βιώσιμο – μεταξύ άλλων για τη βιοποικιλότητα, συνυπολογίζοντας την αυξανόμενη ζήτηση για βιοϋλικά·

Λιγότερα απόβλητα, μεγαλύτερη αξία

96. υπογραμμίζει τη σημασία να δοθεί αρχικά προτεραιότητα στην πρόληψη των αποβλήτων, σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων της ΕΕ, τόσο στην πολιτική για τα προϊόντα όσο και στην πολιτική για τα απόβλητα· καλεί την Επιτροπή να προτείνει δεσμευτικούς στόχους για τη συνολική μείωση των αποβλήτων και για τη μείωση των αποβλήτων σε συγκεκριμένες ροές αποβλήτων και ομάδες προϊόντων, καθώς και στόχους για τον περιορισμό της παραγωγής υπολειμματικών αποβλήτων, κατά την αναθεώρηση που προβλέπεται για το 2024 της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα και της οδηγίας για την υγειονομική ταφή· θεωρεί ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθεί χωριστή προετοιμασία για τους στόχους επαναχρησιμοποίησης και τους στόχους ανακύκλωσης, προκειμένου να έχει η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση την προτεραιότητα που ορίζεται στην ιεράρχηση των αποβλήτων·

97. εκφράζει ανησυχία για την άνιση εφαρμογή των στόχων της ΕΕ για τα απόβλητα στα κράτη μέλη· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τόσο οι υφιστάμενοι στόχοι όσο και η δέσμη μέτρων του 2018 για τα απόβλητα θα υλοποιηθούν με αποτελεσματικό και πλήρη τρόπο από όλα τα κράτη μέλη, και καλεί επιτακτικά όλα τα κράτη μέλη να μεταφέρουν πλήρως στο εθνικό τους δίκαιο τη νομοθεσία του 2018·

98. πιστεύει ότι οι μη ανταγωνιστικές τιμές και η έλλειψη ποιοτικών δευτερογενών πρώτων υλών και αγορών για τις ύλες αυτές συγκαταλέγονται στα βασικά εμπόδια για μια κυκλική οικονομία· ζητεί από την Επιτροπή να αξιολογήσει μέτρα που θα καταστήσουν πιο ανταγωνιστικές τις δευτερογενείς πρώτες ύλες και θα συμβάλουν παράλληλα σε ένα περιβάλλον χωρίς τοξικές ουσίες·

99. θεωρεί ότι ο ιδιωτικός τομέας αποτελεί ισχυρό εταίρο στην αύξηση της ζήτησης και του ενδιαφέροντος των πελατών για λύσεις και προϊόντα κυκλικού χαρακτήρα, και καλεί επιτακτικά τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν εταιρείες οι οποίες διαθέτουν επιχειρηματικά μοντέλα, υπηρεσίες ή προϊόντα που μειώνουν τα απόβλητα και τη χρήση πόρων, και να αξιοποιήσουν τις υπηρεσίες τους·

100. υποστηρίζει ένθερμα τη φιλοδοξία να δημιουργηθεί μια εύρυθμα λειτουργούσα ενωσιακή αγορά ποιοτικών, μη τοξικών δευτερογενών πρώτων υλών, με την επιφύλαξη των διατάξεων της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα και του κανονισμού για τη μεταφορά αποβλήτων, και υπογραμμίζει ότι για την επιδίωξη αυτή απαιτούνται κοινά πρότυπα ποιότητας· υπενθυμίζει ότι τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να ορίσουν εθνικά κριτήρια για τα υποπροϊόντα και τον αποχαρακτηρισμό των αποβλήτων, και καλεί την Επιτροπή να προτείνει εναρμονισμένα ευρωπαϊκά κριτήρια αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων για βασικές ροές αποβλήτων, σύμφωνα με την οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα, προκειμένου να αρθούν οι φραγμοί στην αγορά και να διασφαλιστεί η ανάκτηση ποιοτικών υλικών· αποδοκιμάζει το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν έχει ορίσει ειδικά ενωσιακά κριτήρια για το χαρτί, τα ελαστικά και τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, όπως απαιτεί η οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα·

101. καλεί την Επιτροπή να δώσει προσοχή στους κανόνες που αφορούν τις διασυνοριακές μεταφορές αποβλήτων προς ανάκτηση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και να εξετάσει το ενδεχόμενο προσαρμογής τους, προκειμένου να αυξηθούν η σαφήνεια και η κατανοησιμότητά τους, να αρθούν οι διοικητικοί φραγμοί, και παράλληλα να διατηρηθεί η αποτελεσματικότητα της νομοθεσίας όσον αφορά την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, καθώς και να εναρμονίσει την εφαρμογή τους στα κράτη μέλη της ΕΕ, μεταξύ άλλων με την καθιέρωση ενός ενιαίου ενωσιακού ηλεκτρονικού συστήματος για την καταγραφή των μεταφορών αποβλήτων·

102. υποστηρίζει το συνεχιζόμενο έργο της Επιτροπής για τη διασφάλιση της κατάλληλης επεξεργασίας των απόβλητων ελαίων· καλεί την Επιτροπή, όπως ορίζεται στην οδηγία 2008/98ΕΚ, να υποβάλει νομοθετική πρόταση έως το 2022 με πρόσθετα μέτρα ώστε να προωθηθεί η αναγέννηση των απόβλητων ελαίων, συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης ποσοτικών στόχων·

103. υπενθυμίζει ότι όλα τα κράτη μέλη έχουν την υποχρέωση να διασφαλίσουν ότι, έως την 31η Δεκεμβρίου 2023, τα βιολογικά απόβλητα είτε διαχωρίζονται και ανακυκλώνονται στην πηγή είτε συλλέγονται χωριστά και δεν αναμειγνύονται με άλλα είδη αποβλήτων· καλεί επιτακτικά την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να κατευθύνουν τις επενδύσεις, προκειμένου να κλιμακώσουν τη συλλογή και τη λιπασματοποίηση οργανικών αποβλήτων·

104. υπενθυμίζει τους στόχους της ΕΕ για τα απόβλητα, και υπογραμμίζει ότι η ΕΕ τα κράτη μέλη πρέπει να ενισχύσουν την πρόληψη και την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, να αυξήσουν την ποιοτική ανακύκλωση, και να απομακρυνθούν από την υγειονομική ταφή αποβλήτων, σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων· καλεί την Επιτροπή να χαράξει μια κοινή πανενωσιακή προσέγγιση για τη διαχείριση των υπολειμματικών αστικών αποβλήτων που δεν είναι ανακυκλώσιμα, προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη επεξεργασία τους και να αποφευχθεί η δημιουργία πλεονάζουσας ικανότητας αποτέφρωσης αποβλήτων σε επίπεδο ΕΕ, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε τεχνολογικό εγκλωβισμό και να εμποδίσει την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας· θεωρεί ότι, όπου χρησιμοποιείται αποτέφρωση, θα πρέπει να πραγματοποιείται στις πλέον προηγμένες εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από απόβλητα, με υψηλή ενεργειακή απόδοση και χαμηλές εκπομπές εντός της ΕΕ·

105. υπογραμμίζει ότι η χωριστή συλλογή αποβλήτων αποτελεί προϋπόθεση για την ποιοτική ανακύκλωση και για τη διατήρηση πολύτιμών υλικών και προϊόντων στον βρόχο της ανακύκλωσης· υποστηρίζει τα σχέδια της Επιτροπής να προτείνει μέτρα για τη βελτίωση και την εναρμόνιση των υφιστάμενων συστημάτων χωριστής συλλογής, τα οποία θα πρέπει να εξετάζουν τις βέλτιστες πρακτικές στα κράτη μέλη και να συνυπολογίζουν τις διάφορες περιφερειακές και τοπικές συνθήκες, και θα πρέπει να μην έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην εύρυθμη λειτουργία των υφιστάμενων συστημάτων· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει την ορθή εφαρμογή των διατάξεων που ορίζονται στην οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα·

106. τονίζει την ανάγκη να καταρτιστούν στρατηγικές και πολιτικές για τα απόβλητα με βάση ευσταθή επιστημονικά δεδομένα και μεθοδολογίες, ώστε να βελτιωθούν η αξιοπιστία και η συγκρισιμότητα των ενωσιακών στατιστικών στοιχείων· καλεί, επομένως, την Επιτροπή να εναρμονίσει περαιτέρω τις στατιστικές για τα απόβλητα, και να συλλέγει τις πληροφορίες για τα ανακυκλωμένα υλικά και τα απόβλητα σε τρία σημεία: συλλογή, σημείο εισόδου στη μονάδα ανακύκλωσης, και ποσοστό αποτελεσματικής επαναχρησιμοποίησης των ανακυκλωμένων υλικών·

107. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η οδηγία περί υγειονομικής ταφής δεν εστιάζει στην πρόληψη, και ζητεί, επομένως, να ευθυγραμμιστεί με τις γενικές αρχές του σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία και να καθοριστεί ο στόχος του 10 % για την υγειονομική ταφή σε επίπεδο έτους αναφοράς και χιλιόγραμμων απορριμμάτων ανά άτομο ετησίως, προκειμένου να αποτραπεί η εκτροπή από την υγειονομική ταφή στην αποτέφρωση αποβλήτων·

108. υπενθυμίζει ότι η βιομηχανική συμβίωση αποτελεί βασικό στοιχείο για την επίτευξη της κυκλικής οικονομίας, καθώς προωθεί τα διασυνδεδεμένα δίκτυα όπου τα απόβλητα μιας βιομηχανίας γίνονται πρώτη ύλη μιας άλλης, και η ενέργεια και τα υλικά μπορούν να ανακυκλώνονται συνεχώς, με αποτέλεσμα να παραμένουν οι πόροι όσο το δυνατόν περισσότερο σε παραγωγική χρήση· ζητεί, επομένως, να ενισχυθούν οι προσπάθειες για την αναβάθμιση της βιομηχανικής συμβίωσης σε επίπεδο ΕΕ και να καταστεί η βιομηχανική αξιακή αλυσίδα πιο αποτελεσματική και πιο ανταγωνιστική·

109. επισημαίνει ότι η ανάπτυξη της βιομηχανικής συμβίωσης θα απαιτούσε από τις επικράτειες να κατανοούν και να διαχειρίζονται καλύτερα τις τοπικές ροές πόρων τους και θα τις οδηγούσε να εφαρμόσουν νέες στρατηγικές χωροταξικού σχεδιασμού σε συνεργασία με βιομηχανίες, συμφεροντούχους, τοπικές αρχές και πολίτες, καλεί δε επιτακτικά τα κράτη μέλη να απαιτήσουν από τους φορείς τοπικής και περιφερειακής διοίκησης να εντοπίσουν ευκαιρίες βιομηχανικής συμβίωσης, με εμπεριστατωμένη χαρτογράφηση των οικονομικών δραστηριοτήτων και υποχρεωτική ανάλυση των ροής πόρων·

110. υπογραμμίζει τη σημασία να εφαρμοστεί το άρθρο 8α παράγραφος 1 της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα, το οποίο δηλώνει σαφώς ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να καθορίσουν με ακρίβεια τις ευθύνες και τους ρόλους των φορέων διευρυμένης ευθύνης παραγωγού·

111. συνιστά να υποστηριχθεί η ανάπτυξη τοπικών αξιακών αλυσίδων με βάση την ανακύκλωση των βιολογικών αποβλήτων για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως το βιομεθάνιο, ώστε να δημιουργηθούν στενότεροι δεσμοί μεταξύ αγροτικών και αστικών κοινοτήτων, και παράλληλα να εφαρμοστεί πλήρως η ιεράρχηση των αποβλήτων·

112. επισημαίνει την ανάγκη να συμπεριληφθούν η κυκλικότητα των προϊόντων και η ένταση των πόρων στους μηχανισμούς διασυνοριακής προσαρμογής·

Να γίνει η κυκλικότητα λειτουργική για τους πολίτες, τις περιφέρειες και τις πόλεις

113. αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι φορείς περιφερειακής διοίκησης, οι τοπικές αρχές και κοινότητες, και οι ΜΜΕ στην κυκλική οικονομία, στη διαχείριση των αποβλήτων και στην εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν τη δημιουργία και τη συνεργασία των κόμβων κυκλικότητας στο σύνολο των ευρωπαϊκών περιφερειών, βιομηχανικών σχηματισμών και τοπικών κοινοτήτων στο πνεύμα του «νέου ευρωπαϊκού Bauhaus», με την παροχή στήριξης για την ανάπτυξη κυκλικών μοντέλων σχεδιασμού, προμήθειας και διαχείρισης των αποβλήτων·

114. υποστηρίζει την ιδέα να επικαιροποιηθεί το θεματολόγιο δεξιοτήτων για την κυκλική οικονομία, και καλεί την Επιτροπή να προσαρμόσει το θεματολόγιο αυτό σε συγκεκριμένες ανάγκες όσον αφορά την απασχόληση, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων για εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και τις νέες θέσεις εργασίας που απαιτούνται για τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία συνδέεται με την εφαρμογή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και της στρατηγικής για την ισότητα των φύλων, και να εξασφαλίσει μια δίκαιη μετάβαση· τονίζει επίσης τον καίριο ρόλο των κοινωνικών εταίρων στις εργασιακές και κοινωνικές πτυχές της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία·

115. τονίζει τον καθοριστικό ρόλο των καταναλωτών στην πρόληψη και τη διαχείριση των αποβλήτων, και την ανάγκη να διευκολυνθεί η συμμετοχή των πολιτών στη χωριστή συλλογή αποβλήτων· επαναλαμβάνει ότι είναι σημαντικό τα κράτη μέλη και οι περιφερειακές και τοπικές αρχές να ενημερώσουν το κοινό σχετικά με τη βιώσιμη κατανάλωση, συμπεριλαμβανομένων των μοντέλων κατανάλωσης που βασίζονται στην επαναχρησιμοποίηση, την ενοικίαση ή την κοινοχρησία, και σχετικά με την πρόληψη των αποβλήτων και την αποδοτική διαλογή και διάθεση των αποβλήτων·

116. καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι αρχές της κυκλικής οικονομίας ενσωματώνονται σε όλες τις πρακτικές, και καλεί την Επιτροπή να στηρίξει τα κράτη μέλη στην ανταλλαγή γνώσεων και βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά τις διάφορες προσπάθειες κυκλικής οικονομίας σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο στην ΕΕ·

117. τονίζει τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ κυβερνήσεων, τοπικών αρχών, πανεπιστημίων και επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων τόσο των παραγωγών όσο και των αγοραστών, προκειμένου να τονωθούν και να αναβαθμιστούν οι δράσεις για την κυκλική οικονομία· υπογραμμίζει τη σημασία να επεκταθεί η συνεργασία αυτή σε άλλους συμφεροντούχους, όπως κοινωνικές επιχειρήσεις, νεοφυείς επιχειρήσεις και ΜΚΟ·

118. σημειώνει ότι ο τομέας των υπηρεσιών επισκευής και συντήρησης έχει σημαντικές δυνατότητες να δημιουργήσει ευκαιρίες απασχόλησης, και ότι πρέπει να υποστηριχθεί και να προωθηθεί η ανάπτυξή του, ιδίως των τοπικών, βασικών και κοινοτικών πρωτοβουλιών επισκευής, των συνεταιρισμών και των κοινωνικών επιχειρήσεων·

119. υπογραμμίζει τη σημασία της δέσμευσης, αποθήκευσης και χρήσης διοξειδίου του άνθρακα για να επιτευχθούν οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, να υποστηριχθεί η κυκλική οικονομία, να εξελιχθούν τα συστήματα δέσμευσης CO2, και να ενισχυθούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής· υποστηρίζει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο πολιτικής και ένα σύστημα κινήτρων για την τόνωση της αφομοίωσης περιβαλλοντικά ασφαλών εφαρμογών δέσμευσης, χρήσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα που παρέχουν καθαρή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου·

Ηγετικές προσπάθειες σε παγκόσμιο επίπεδο

120. υποστηρίζει τη φιλοδοξία της Επιτροπής να αναθεωρήσει τον κανονισμό για τις μεταφορές αποβλήτων, προκειμένου να εξασφαλιστούν η διαφάνεια και η ιχνηλασιμότητα του ενδοενωσιακού εμπορίου αποβλήτων, να σταματήσει η εξαγωγή σε τρίτες χώρες αποβλήτων που είναι επιβλαβή για το περιβάλλον ή την ανθρώπινη υγεία, και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα η παράνομη συμπεριφορά, με στόχο να διασφαλιστεί ότι η επεξεργασία όλων των αποβλήτων πραγματοποιείται σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας· υποστηρίζει επίσης την Επιτροπή στην εφαρμογή των πρόσφατων τροποποιήσεων της Σύμβασης της Βασιλείας για τα πλαστικά απόβλητα και στην ανάληψη δράσης με πλήρη σεβασμό προς τις ενωσιακές υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Σύμβαση αυτή· ζητεί από την Επιτροπή να εστιάσει επίσης:

− σε οικονομικά κίνητρα για τη δημιουργία μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς και ίσων όρων ανταγωνισμού για ποιοτικές δευτερογενείς πρώτες ύλες·

− στη διευκόλυνση των διαδικασιών για την προώθηση των ικανοτήτων ανακύκλωσης και των υποδομών για την επεξεργασία των αποβλήτων εντός της ΕΕ·

− στην εφαρμογή του συστήματος ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων (Electronic Data Interexchange) για την καλύτερη παρακολούθηση των ροών αποβλήτων·

− στην εφαρμογή της αναθεώρησης της οδηγίας για τις μεταφορές αποβλήτων και της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα·

121. επικροτεί την Παγκόσμια συμμαχία για την κυκλική οικονομία και την αποδοτικότητα των πόρων, καθώς επιτάχυνε την παγκόσμια μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και κυκλική οικονομία, και καλεί την Επιτροπή να πρωτοστατήσει στις προσπάθειες για την επίτευξη διεθνούς συμφωνίας σχετικά με τη διαχείριση των φυσικών πόρων, ώστε να παραμείνει η χρήση των φυσικών πόρων εντός των «ορίων του πλανήτη»·

122. υποστηρίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής σε διεθνές επίπεδο να επιτύχει μια παγκόσμια συμφωνία για τα πλαστικά και να προωθήσει την παγκόσμια υιοθέτηση της ενωσιακής προσέγγισης για την κυκλική οικονομία στον τομέα των πλαστικών· υπογραμμίζει την ανάγκη να μεριμνήσει ώστε να μπορούν οι διάφορες δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί τόσο σε ενωσιακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο να παρακολουθούνται με ολοκληρωμένο και διαφανή τρόπο· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν ενεργό ηγετικό ρόλο, ώστε να συνεχίσουν τις προσπάθειες για την καταπολέμηση των πλαστικών θαλάσσιων απορριμμάτων και των μικροπλαστικών σε διεθνές επίπεδο·

123. υπογραμμίζει τη σημασία να απαιτείται η συμμόρφωση των εισαγόμενων στην ΕΕ πρωτογενών και δευτερογενών πρώτων υλών με πρότυπα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ανθρώπινη υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος και είναι ισοδύναμα με τα ενωσιακά πρότυπα, μεταξύ άλλων μέσω της επικείμενης νομοθετικής πρότασης της Επιτροπής για τη βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση και τη δέουσα επιμέλεια, και να διασφαλίζονται ίσοι όροι ανταγωνισμού στις βασικές αλυσίδες προμήθειας της ΕΕ· τονίζει τη σημασία να διασφαλιστεί η συνεκτικότητα των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών της Ένωσης όσον αφορά τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία, μεταξύ άλλων στις εξωτερικές σχέσεις της Ένωσης και στις συμφωνίες εξωτερικού εμπορίου·

124. καλεί τους Ευρωπαίους παραγωγούς να αναλαμβάνουν την ευθύνη όταν πωλούν προϊόντα σε τρίτες χώρες, και προτείνει να δεσμευτούν οι συμφεροντούχοι του βιομηχανικού κλάδου να επεκτείνουν την ευθύνη του παραγωγού ώστε να καλύπτει την οργάνωση ή τη χρηματοδότηση της χωριστής συλλογής των προϊόντων τους όταν απορρίπτονται σε τρίτες χώρες· καλεί επίσης τους παραγωγούς να αντιμετωπίσουν τις ασυνέπειες όσον αφορά την ποιότητα των εξαγόμενων προϊόντων και των προϊόντων που πωλούνται στην αγορά της ΕΕ·

125. υποστηρίζει την Επιτροπή να προωθήσει πολυμερείς συζητήσεις για τα βιώσιμα επίπεδα χρήσης των πόρων και τα όρια του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένης της διερεύνησης επιστημονικά τεκμηριωμένων στόχων για τη χρήση των πόρων·

126. υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη να εφαρμοστεί η Ατζέντα του 2030 σε ζητήματα που συνδέονται με την ενίσχυση της διεθνούς διαχείρισης και προστασίας από τις βλάβες στην υγεία και το περιβάλλον που προκαλούνται από χημικές ουσίες· τονίζει ιδιαίτερα τη σημασία της συνεχιζόμενης διαδικασίας στο πλαίσιο της στρατηγικής προσέγγισης για τη διεθνή διαχείριση των χημικών ουσιών (SAICM), ώστε να καταρτιστεί ένα ισχυρό πλαίσιο για τη χρηστή διαχείριση των χημικών ουσιών και των αποβλήτων μετά το 2020 στην 5ηΔιεθνή Διάσκεψη για τη διαχείριση χημικών ουσιών (ICCM 5) που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούλιο του 2021 στη Βόννη·

127. καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να προωθήσει δείκτες για την αποδοτική χρήση των πόρων μέσω διεθνών διασκέψεων, προκειμένου να καταστεί δυνατή η συγκρισιμότητα μεταξύ βιομηχανιών και οικονομιών και να διασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού, και να υποστηρίξει τον διάλογο και τη συνεργασία με τρίτες χώρες·

128. δεδομένης της παραδοχής ότι οι πόροι της Γης είναι πεπερασμένοι, θα πρέπει να διοργανωθεί διεθνής διάσκεψη για την επάρκεια των πόρων, όπου θα πραγματοποιηθούν συζητήσεις σχετικά με την πρόσβαση και τις επιπτώσεις της χρήσης των πόρων, με γνώμονα τη βιωσιμότητα και την ισότητα·

129. υπενθυμίζει ότι, εκτός από τη θέσπιση μέτρων για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστεί το αποτύπωμα άνθρακα στην ενωσιακή ζήτηση για εισαγόμενα προϊόντα· καλεί την Επιτροπή να εντοπίσει και να εξαλείψει τους φραγμούς στην πράσινη ανάπτυξη και την οικολογική καινοτομία, καθώς και τους φραγμούς που εμποδίζουν ή περιορίζουν την πρόσβαση στην αγορά για κυκλικά προϊόντα και υπηρεσίες από χώρες εκτός της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει τις δυνατότητες και τα οφέλη που έχει η άρση των δασμολογικών και μη δασμολογικών φραγμών για ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της εν εξελίξει αναθεώρησης του συστήματος γενικευμένων προτιμήσεων (ΣΓΠ) της ΕΕ· προτρέπει, στο πλαίσιο αυτό, την Επιτροπή να συμπεριλάβει τη διάσταση της κυκλικής οικονομίας στις διαπραγματεύσεις σχετικά με τη Συμφωνία για τα Περιβαλλοντικά Αγαθά, οι οποίες θα πρέπει να εντατικοποιηθούν· καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις ειδικές ανάγκες των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) της ΕΕ, να βοηθήσει τις ΜΜΕ να ενσωματώσουν την κυκλική οικονομία στο επιχειρηματικό τους μοντέλο, μεταξύ άλλων μέσω κινήτρων, και να τις στηρίξει στην εφαρμογή επιχειρηματικών στρατηγικών για την εξαγωγή κυκλικών προϊόντων, ιδίως με τη θέσπιση εργαλείου εκτίμησης επικινδυνότητας όσον αφορά τους κανόνες καταγωγής, όπως εξετάζεται επί του παρόντος από την Επιτροπή· καλεί την Επιτροπή να αναλάβει ηγετικό ρόλο στο πλαίσιο του ΠΟΕ, ώστε να αντιμετωπίζονται τα προϊόντα με βάση την περιεκτικότητά τους σε άνθρακα και έτσι να εξασφαλίζονται ίσοι όροι ανταγωνισμού σε ρυθμιστικό επίπεδο·

130. θεωρεί ότι, προκειμένου η σχετική νομοθεσία της ΕΕ για την κυκλική οικονομία να μην συσχετίζεται με την έννοια του εμπορικού φραγμού, πρέπει οι εμπορικές συμφωνίες να περιλαμβάνουν νομικά άρτιες διατάξεις·

131. τονίζει ότι μια στρατηγική εμπορική πολιτική αποτελεί βασικό εργαλείο για την προώθηση της μετάβασης στην κυκλική οικονομία και του θεματολογίου της ΕΕ και των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο έως το 2030, και υπογραμμίζει, επομένως, τη σημασία να διασφαλιστεί ότι οι εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες ευθυγραμμίζονται με τις πολιτικές για την κυκλική οικονομία·

132. προτρέπει την Επιτροπή να συμμετάσχει σε ανοικτό και διαφανή διάλογο και να συνεργαστεί με τους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ για την περαιτέρω στήριξη των στόχων της κυκλικής οικονομίας· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να καταβάλουν περαιτέρω προσπάθειες σε διεθνή φόρουμ (ΔΗΕΕΑ, ΠΟΕ, G20, G7) για την επιδίωξη του θεματολογίου της ΕΕ για την κυκλική οικονομία, και να διασφαλίσουν, από κοινού με τους διεθνείς εταίρους, ίσους όρους ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, διερευνώντας την έννοια του ψηφιακού διαβατηρίου, ώστε να ενισχυθεί η διαθεσιμότητα δεδομένων που συνδέονται με το περιεχόμενο, το αποτύπωμα άνθρακα και την ανακυκλωσιμότητα των προϊόντων, να βελτιωθεί η κυκλικότητα, και να προωθηθούν η διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού και οι βιώσιμες καταναλωτικές επιλογές· προτείνει επίσης, στο πλαίσιο αυτό, να συνεργαστεί η Επιτροπή με τους αρμόδιους πολυμερείς οργανισμούς για την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με ένα διεθνές σήμα, το οποίο θα είναι εύκολα κατανοητό για τους καταναλωτές και θα υποδεικνύει κατά πόσον ένα προϊόν μπορεί να ανακυκλωθεί· τονίζει ακόμη ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο με τον οποίον οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες-εταίροι μπορούν να συμμετάσχουν στην κυκλική οικονομία και να επωφεληθούν από αυτήν· καλεί την Επιτροπή να ενσωματώσει τις αρχές της κυκλικής οικονομίας ιδίως στη στρατηγική της «Προς μια ολοκληρωμένη στρατηγική με την Αφρική»· καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει τη βοήθεια για το εμπόριο και το ΣΓΠ+ για να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να υιοθετήσουν πρακτικές κυκλικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων προτύπων για τα προϊόντα·

°

° °

133. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Το 2050 θα φτάσουμε στο σημείο να καταναλώνουμε σαν να υπήρχαν τρεις πλανήτες Γη. Δεδομένου ότι οι φυσικοί μας πόροι είναι πεπερασμένοι και το κλίμα μας αλλάζει, είναι αναγκαίο να απομακρυνθούμε από την τρέχουσα κοινωνία που βασίζεται στην αρχή «πάρε-φτιάξε-πέτα το» και να επιδιώξουμε μια κυκλική οικονομία. Σήμερα, η Ευρώπη βρίσκεται εν μέσω της ανάκαμψης από μια άνευ προηγουμένου κρίση στον τομέα της υγείας και της οικονομίας, η οποία αποκάλυψε την ευπάθεια των πόρων και των αξιακών αλυσίδων μας. Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε τη δυναμική της συγκυρίας και να αντιμετωπίσουμε τα εμπόδια που παρακωλύουν την επιτυχία των κυκλικών λύσεων.

Το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία (CEAP 2.0) είναι ενσωματωμένο στους στόχους για το κλίμα που συμφωνήθηκαν στην Πράσινη Συμφωνία και στη Συμφωνία του Παρισιού. Ενώ το πρώτο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία του 2015 επικεντρώθηκε στην ανακυκλωσιμότητα των προϊόντων, το δεύτερο δίνει έμφαση στις προληπτικές δράσεις που πρέπει να αναληφθούν, ιδίως όσον αφορά την πρόληψη και τη διαχείριση των αποβλήτων. Το κριτήριο αναφοράς που όρισε η ολλανδική κυβέρνηση για τη μείωση της χρήσης των πόρων κατά 50 % έως το 2030 θα μπορούσε να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για την ΕΕ[26].

Η κυκλική οικονομία όχι μόνο θα μειώσει δραστικά τις εκπομπές CO2 της ΕΕ, αλλά θα τονώσει επίσης την οικονομική ανάπτυξη και θα δημιουργήσει ευκαιρίες απασχόλησης, τις οποίες χρειάζεται η Ευρώπη για να ανακάμψει. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το CEAP 2.0 θα μπορούσε να δημιουργήσει 700.000 θέσεις εργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ έως το 2030, ενώ το ΑΕγχΠ της ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί κατά 0,5 %[27]. Η κυκλική οικονομία θα μπορούσε να στηρίξει την περαιτέρω ψηφιοποίηση της κοινωνίας μας και την αναβάθμιση μιας οικονομίας πλήρους μίσθωσης, με το μοντέλο του προϊόντος ως υπηρεσίας (PaaS) να αποτελεί ένα από τα βασικά επιχειρηματικά μοντέλα του σχεδίου δράσης.

Επί του παρόντος, η παραγωγή υλικών που χρησιμοποιούμε καθημερινά ευθύνεται για το 45 % των εκπομπών CO2. Για να μετασχηματιστεί ριζικά η οικονομία μας σε κυκλική, χρειαζόμαστε μια ολιστική προσέγγιση, βασισμένη σε κατάλληλες εκτιμήσεις, προκειμένου να δημιουργήσουμε μια επιστημονικά τεκμηριωμένη διαδικασία χάραξης πολιτικής. Οι αρχές της κυκλικότητας και της βιωσιμότητας πρέπει να διασφαλιστούν σε όλα τα στάδια της αξιακής αλυσίδας, ώστε να στεφθεί με επιτυχία το CEAP 2.0. Ταυτόχρονα, η καινοτομία είναι καίριας σημασίας, καθώς το κυκλικό μοντέλο βασίζεται σε νέες, συχνά ψηφιακές, τεχνολογίες.

Ένα πλαίσιο πολιτικής για βιώσιμα προϊόντα

Το CEAP 2.0 θα πρέπει να προσπαθήσει να αντιστρέψει την καμπύλη του ανταγωνισμού προς τα κάτω (υποβαθμιστική ανακύκλωση) σε ανταγωνισμό προς την κορυφή (αναβαθμιστική ανακύκλωση). Πρέπει να αναζητήσουμε νέες τεχνολογίες στις οποίες να επενδύσουμε ώστε να εξασφαλιστεί ότι η ποιότητα ενός ανακυκλωμένου προϊόντος είναι η ίδια με εκείνη ενός προϊόντος που κατασκευάζεται από παρθένο υλικό.

Η έκθεση υποστηρίζει πλήρως τον στόχο της Επιτροπής για έμφαση στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα των προϊόντων, δεδομένου ότι το 80 % των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων καθορίζονται στο στάδιο του σχεδιασμού. Ως εκ τούτου, η παρούσα έκθεση επικεντρώνεται όχι μόνο σε στόχους αποδοτικής χρήσης των πόρων ανά κατηγορία προϊόντων, αλλά και στην εισαγωγή ειδικών στόχων ανά προϊόν για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο, διασφαλίζοντας παράλληλα τις επιδόσεις και την ασφάλειά τους, με βάση αξιόπιστες μεθόδους υπολογισμού.

Σε μια ψηφιοποιημένη κοινωνία, οι καταναλωτές και οι παραγωγοί ζητούν επικαιροποιημένες και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τη βιωσιμότητα των προϊόντων τους και των πηγών τους. Η έκθεση υποστηρίζει τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής για την πρόβλεψη ψηφιακών διαβατηρίων προϊόντων. Η εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τα ανταλλακτικά, τα ημικατεργασμένα προϊόντα, την ανακυκλωσιμότητα, και τις επιπτώσεις του κύκλου ζωής ενός προϊόντος.

Ενδυνάμωση των καταναλωτών και των αγοραστών του δημόσιου τομέα

Επί του παρόντος, μόνο το 14 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ αντιπροσωπεύει την αγοραστική δύναμη των δημόσιων αρχών. Η Επιτροπή θα πρέπει να δώσει το παράδειγμα θεσπίζοντας ελάχιστα υποχρεωτικά κριτήρια και στόχους για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις. Υπό την έννοια αυτή, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να διαδραματίσουν τον ρόλο του «αρχικού πελάτη». Ένα άλλο βασικό στοιχείο είναι η ενίσχυση των δικαιωμάτων των καταναλωτών με την πρωτοβουλία για το «δικαίωμα επισκευής».

Κυκλικότητα στην παραγωγική διαδικασία

Μια κυκλική παραγωγική διαδικασία θα πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο της βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ και να αποτελεί βασικό παράγοντα για τη μετάβαση σε μια ανταγωνιστική και κλιματικά ουδέτερη βιομηχανική βάση. Τα υλικά που προέρχονται από βιώσιμες πηγές έχουν τεράστιες δυνατότητες και υποστηρίζουν την περαιτέρω ανάπτυξη του σχεδίου δράσης για τη βιοοικονομία.

Η επίτευξη κυκλικότητας στις παραγωγικές διαδικασίες θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να επενδύσουν σε καινοτόμες εξελίξεις, εστιάζοντας ειδικότερα στην ενισχυμένη ανακύκλωση και στις ψηφιακές τεχνολογίες, προκειμένου να στηριχθεί η κυκλική οικονομία και να καταστεί δυνατή η παρακολούθηση των πόρων.

Οι επενδύσεις δεν θα πρέπει να εστιάζουν αποκλειστικά σε τελικά προϊόντα, αλλά να κατευθύνονται επίσης προς ημικατεργασμένα προϊόντα, καθώς και αυτά αποτελούν σημαντικούς παράγοντες διευκόλυνσης.

Αξιακές αλυσίδες βασικών προϊόντων

Η παρούσα έκθεση υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με την επιλογή επτά τομέων ως βασικών αξιακών αλυσίδων στο πλαίσιο του CEAP 2.0, ήτοι: ηλεκτρονικά είδη και ΤΠΕ· συσσωρευτές και οχήματα· συσκευασία· πλαστικά· κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα· κατασκευές και κτίρια· τρόφιμα, νερό και θρεπτικές ουσίες. Οι τομείς αυτοί έχουν τεράστιο δυναμικό και θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη δημιουργία μιας πλήρως αναπτυγμένης κυκλικής οικονομίας.

Βλέπουμε μια ισχυρή ώθηση από τις ΜΜΕ και τους παράγοντες της βιομηχανίας να πραγματοποιήσουν τον μετασχηματισμό σε μια κυκλική οικονομία, αν και πολλοί από αυτούς αντιμετωπίζουν διοικητικά ή νομοθετικά εμπόδια. Επιπλέον, η συνεχιζόμενη πανδημία επηρέασε σε βάθος τους επιλεγμένους τομείς. Το CEAP 2.0 θα αποτελέσει την οδό προς μια ανθεκτική ανάκαμψη και μια νέα περίοδο οικονομικής ευημερίας.

Ηλεκτρονικά είδη και ΤΠΕ

Το CEAP 2.0 προτείνει τη θέσπιση μιας πρωτοβουλίας για την κυκλική διαχείριση των ηλεκτρονικών προϊόντων, η οποία θα προωθήσει τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής των προϊόντων μέσω της δυνατότητας επαναχρησιμοποίησης, επισκευής και αναβάθμισης. Η ορθή εφαρμογή των υποδομών ανακύκλωσης θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στην ανάπτυξη μιας κυκλικής βιομηχανίας ΤΠΕ.

Συσσωρευτές και οχήματα

Η παρούσα έκθεση αναμένει τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την οδηγία για τους συσσωρευτές και την οδηγία για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, ιδίως όσον αφορά πτυχές που συνδέονται με τον οικολογικό σχεδιασμό, τη βελτίωση της συλλογής, της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης, την ανάκτηση πολύτιμων υλικών, την ενημέρωση των καταναλωτών, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του κύκλου ζωής, και τη βιώσιμη προμήθεια πρώτων υλών. Είναι αναγκαίο να εφαρμοστούν η καθαρή κινητικότητα και πολιτικές για τις πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας.

Κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα

Μια νέα ολοκληρωμένη στρατηγική της ΕΕ για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα θα είναι καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση τόσο των περιβαλλοντικών όσο και των κοινωνικών επιπτώσεων του τομέα. Η Επιτροπή θα πρέπει να προτείνει στοχευμένα μέτρα στο πλαίσιο της βιώσιμης πολιτικής για τα προϊόντα του κλωστοϋφαντουργικού τομέα, ώστε να αντιμετωπίσει την παρουσία μικροπλαστικών στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, δεδομένου ότι οι αριθμοί κυμαίνονται μεταξύ 1 και 35 % στα θαλάσσια απορρίμματα, καθώς και εναρμονισμένα συστήματα μέτρησης και πρόληψης για τον έλεγχο της σκόπιμης ή ακούσιας ελευθέρωσης μικροϊνών.

Πλαστικά

Μαζί με τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, τα ελαστικά και τα πλαστικά σφαιρίδια, τα πλαστικά είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στην παρουσία πρωτογενών μικροπλαστικών στο περιβάλλον, ενώ ακόμη μεγαλύτερο μέρος της ρύπανσης αυτής προέρχεται από την αποδόμηση των μακροπλαστικών που απορρίπτονται στο θαλάσσιο περιβάλλον.

Συσκευασία

Η συσκευασία αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ασφάλεια και την υγιεινή των προϊόντων, ιδίως στον τομέα των τροφίμων και των ποτών. Ωστόσο, λαμβανομένης υπόψη της ιεράρχησης των αποβλήτων, η εστίαση της πολιτικής θα πρέπει να στραφεί προς την επαναχρησιμοποίηση των συσκευασιών. Ταυτόχρονα, η συσκευασία θα πρέπει να είναι ελάχιστη, διασφαλίζοντας παράλληλα την ποιότητα και την ασφάλεια του προϊόντος. Η παρούσα έκθεση καλεί επίσης τη βιομηχανία να δεσμευτεί για μείωση κατά 50 % όλων των συσκευασιών, λαμβάνοντας υπόψη την προοπτική αντικατάστασης των πλαστικών υλών με βιώσιμα και ανανεώσιμα ή ανακυκλώσιμα υλικά έως το 2030.

Κατασκευές και κτίρια

Ο κατασκευαστικός τομέας αντιμετωπίζει δύο προκλήσεις, οι οποίες συμβαίνουν ταυτόχρονα: η ταχεία αστικοποίηση και η αύξηση του πληθυσμού θα οδηγήσουν σε αύξηση του αριθμού των κτιρίων, ενώ τα σημερινά κτίρια έχουν τεράστια ανάγκη ανακαίνισης και βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και χρήσης τους[28]. Η Επιτροπή πρέπει στις νομοθετικές της προτάσεις να δώσει προτεραιότητα στο κύμα ανακαίνισης, εκφράζει δε την ελπίδα ότι θα επανεξετάσει τις μεγαλύτερες ροές αποβλήτων, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την οικονομική προσιτότητα και τη σκοπιμότητα της πρότασης.

Τρόφιμα, νερό και θρεπτικές ουσίες

Η παρούσα έκθεση υποστηρίζει τις νομοθετικές πρωτοβουλίες για την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης των λυμάτων στις γεωργικές διαδικασίες. Η επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων αστικών λυμάτων μπορεί να αντιμετωπίσει τη λειψυδρία εξασφαλίζοντας το νερό από ανάκτηση για γεωργική άρδευση. Θα πρέπει ακόμη η Επιτροπή να εξετάσει το κλείσιμο του κύκλου των γεωργικών θρεπτικών ουσιών και να επιτύχει τον στόχο της μείωσης κατά το ήμισυ της σπατάλης τροφίμων έως το 2030.

Λιγότερα απόβλητα, μεγαλύτερη αξία

Το 2035, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με αυστηρές προθεσμίες για τον στόχο της ανακύκλωσης του 65 % των αστικών αποβλήτων και του μέγιστου ποσοστού υγειονομικής ταφής του 10 %. Η ΕΕ θα πρέπει να θέσει στόχους για την πρόληψη των αποβλήτων και να απομακρυνθεί από την υγειονομική ταφή αποβλήτων εφόσον υπάρχουν βιώσιμες εναλλακτικές τεχνολογίες για τη διαχείριση των αποβλήτων.

Να γίνει η κυκλικότητα λειτουργική για τους πολίτες, τις περιφέρειες και τις πόλεις

Η κυκλική οικονομία δεν θα ευδοκιμήσει με προσέγγιση από την κορυφή προς τη βάση, έχει δε ανάγκη να πρωτοστατήσουν οι τοπικές κοινότητες και οι περιφερειακές αρχές στην υλοποίηση του CEAP 2.0. Ωστόσο, η Επιτροπή θα πρέπει να προωθήσει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά την αποκομιδή αποβλήτων και τις νέες υποδομές διαλογής.

Ηγετικές προσπάθειες σε παγκόσμιο επίπεδο

Κατά τον χρόνο σύνταξης του παρόντος εγγράφου, υπάρχουν και άλλες νομοθετικές προτάσεις που θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην ανάπτυξη του CEAP 2.0. Πρώτον, είναι αναγκαίο να εφαρμοστούν οι πρόσφατες τροποποιήσεις της Σύμβασης της Βασιλείας για το εμπόριο πλαστικών αποβλήτων. Δεύτερον, η έκθεση υποστηρίζει τη φιλοδοξία της Επιτροπής να αναθεωρήσει τον κανονισμό για τις μεταφορές αποβλήτων, όπου εξετάζεται το ενδεχόμενο περιορισμού των μεταφορών αποβλήτων. Η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο οικονομικών κινήτρων για την ανάσχεση των εξαγωγών. Η παρούσα έκθεση προτείνει επίσης μια νέα ιδέα: να δεσμευτεί η βιομηχανία όσον αφορά προγράμματα για την αντιστάθμιση των αποβλήτων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ροή δευτερογενών υλικών.