Μέσα κοινωνικής δικτύωσης: χρειαζόμαστε νόμους για την προστασία της δημοκρατίας
Οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την ΕΕ να εντείνει τις προσπάθειές της για τη ρύθμιση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, διασφαλίζοντας την ελευθερία του λόγου και αποτρέποντας τη λογοκρισία.
Με αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα στις ΗΠΑ και το ζήτημα της ρύθμισης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι ευρωβουλευτές συζήτησαν τη σχέση των τελευταίων με την ελευθερία του λόγου, τα θεμελιώδη δικαιώματα, την κατάσταση της ελευθερίας των μέσων στην ΕΕ και τις διαδικτυακές εκστρατείες παραπληροφόρησης.
Η συζήτηση, που πραγματοποιήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου, συμπίπτει με τον υπό συζήτηση νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) και τον νόμο για τις ψηφιακές αγορές (DMA). Οι δύο νόμοι θα περιλαμβάνουν κανόνες για τις πλατφόρμες καθώς και λύσεις για την αντιμετώπιση επιβλαβούς ή παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο, όπως είναι η παραπληροφόρηση.
Οι ευρωβουλευτές επαίνεσαν τις προσπάθειες ρύθμισης του διαδικτύου μέσω της θέσπισης νόμων και όχι κατευθυντήριων γραμμών που καθορίζουν οι ίδιες οι πλατφόρμες. Δήλωσαν όμως ότι πρέπει να διαφυλάξουν την ελευθερία της έκφρασης και τα θεμελιώδη δικαιώματα, αποτρέποντας ταυτόχρονα τη λογοκρισία.
Σύμφωνα με τη Μαρίνα Κάλιουραντ (S&D, Εσθονία) τα τρέχοντα μέτρα κατά της παραπληροφόρησης και της ρητορικής μίσους είναι "ανεπαρκή για την αντιμετώπιση της επίθεσης κατά της δημοκρατίας μας". Σημείωσε ότι "μετά τις αναταραχές στο Καπιτώλιο, το τίμημα που πληρώνουμε επιτρέποντας την παραπληροφόρηση και το μίσος να εξαπλωθούν στο διαδίκτυο ανεξέλεγκτα είναι σαφές σε όλους μας." Χαιρετίζοντας την προτεινόμενη νομοθεσία, πρόσθεσε, "Η ΕΕ άνοιξε το δρόμο και έδωσε το παράδειγμα με τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Δεδομένων (GDPR). Τώρα πρέπει να προχωρήσουμε περαιτέρω. (...) Αυτή είναι η ευκαιρία μας να αναλάβουμε ηγετικό ρόλο, και ελπίζω ότι μπορούμε να το κάνουμε μαζί με τους συμμάχους μας στις ΗΠΑ και όχι μόνο. "
Η Αναλίζα Ταρντίνο (ID, Ιταλία) τόνισε την ανάγκη θέσπισης σαφών κανόνων δημοκρατικού ελέγχου των γιγάντων του διαδικτύου, των οποίων οι "πολιτικές έχουν αντίκτυπο στον πραγματικό κόσμο" και που αποφασίζουν ποια μηνύματα είναι αποδεκτά και ποια όχι. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τις πλατφόρμες για τη λογοκρισία περιεχομένου ή λογαριασμών δε θα έπρεπε να βασίζονται σε κατευθυντήριες γραμμές που εκδίδονται από τις ίδιες τις πλατφόρμες, αλλά από ένα νόμο που θέτει σαφείς διαδικασίες και κανόνες", δήλωσε. "Εναπόκειται στους νομοθέτες [...]. Η ΕΕ πρέπει να προστατεύσει τον ελεύθερο και δημοκρατικό διάλογο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης."
Από την πλευρά της, η Αλεξάντρα Γκίζε (Vert/ALE, Γερμανία) έθιξε τα προβλήματα που προκάλεσαν μεγάλες εταιρείες που διαχειρίζονται προσωπικά δεδομένα, τονίζοντας ότι το να καλούνται να τα επιλύσουν ασκώντας αυθαίρετη λογοκρισία επιβλαβούς περιεχομένου δεν είναι "επιλογή για τη δημοκρατία". "Τα καλά νέα είναι ότι η λύση είναι εύκολη: ας απαγορεύσουμε το επιχειρηματικό μοντέλο παρακολούθησης ξεκινώντας από την απαγόρευση της στοχευμένης διαφήμισης," δήλωσε.
Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βέρα Γιούροβα σημείωσε ότι ο προτεινόμενος νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες στοχεύει στην αύξηση της λογοδοσίας των διαδικτυακών πλατφορμών και στη διασαφήνιση των κανόνων για την κατάργηση παράνομου περιεχομένου, συμπεριλαμβανομένης της ρητορικής μίσους και της υποκίνησης βίας: "Πρέπει να βάλουμε σε τάξη την ψηφιακή έκφραση της δημοκρατίας και να δώσουμε τέλος στην ψηφιακή Άγρια Δύση." Δεσμεύτηκε δε να προτείνει κανόνες σχετικά με την πολιτική διαφήμιση στο διαδίκτυο.
Η Μαγκνταλένα Ανταμόβιτς (ΕΛΚ, Πολωνία) επικεντρώθηκε στην κατάσταση στην Πολωνία, όπου πολλά μέσα ενημέρωσης διαμαρτύρονται κατά προτεινόμενων κυβερνητικών σχεδίων για την επιβολή φόρου στις διαφημίσεις. "Καλώ ολόκληρη την ευρωπαϊκή κοινότητα να δράσει, να δείξει αλληλεγγύη προς τα πολωνικά ελεύθερα μέσα ενημέρωσης, διότι αν αυτό μπορεί να συμβεί στην Πολωνία, μπορεί να συμβεί και σε εσάς".
Ο Ντράγκος Τουντοράκε (Renew, Ρουμανία) δήλωσε δε ότι δεν υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ διαδικτυακής και μη διαδικτυακής πραγματικότητας, αλλά υπάρχει "μόνο ένας κόσμος, στον οποίο πρέπει να προστατεύσουμε τα δικαιώματα των πολιτών μας και τις δημοκρατίες μας στον ίδιο βαθμό, τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου". Συνέστησε, επίσης, στενότερη συνεργασία μεταξύ δημοκρατικών κρατών και ιδιωτικών εταιρειών κοινωνικής δικτύωσης, τονίζοντας την ανάγκη συνεργασίας με άλλα κράτη για τον καθορισμό κανόνων που βασίζονται σε κοινές αξίες και την καταπολέμηση τακτικών που χρησιμοποιούν η Κίνα και η Ρωσία: "πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ολόκληρο το διπλωματικό μας οπλοστάσιο για την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών μας και της ζωής μας στο διαδίκτυο".
Άλλοι ομιλητές ενέγειραν ανησυχίες για τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει η ελευθερία της έκφρασης. Ο Γέερτ Μπουρζουά (ΕΣΜ, Βέλγιο) προειδοποίησε ότι το σύστημα 'κοινοποίησης και απόσυρσης' θα οδηγήσει σε λογοκρισία. "Οι πλατφόρμες θα πρέπει να ελέγχουν το περιεχόμενο μέσω του αλγορίθμου τους, με αποτέλεσμα την υπερβολικά πολιτικώς ορθή λογοκρισία", είπε. "Η ελευθερία της έκφρασης πρέπει να είναι η αφετηρία μας" και οι περιορισμοί στην ελευθερία του λόγου πρέπει να αποτελούν εξαίρεση. "Υπάρχουν χώρες όπου το Σύνταγμα απαγορεύει τη λογοκρισία, ας ακολουθήσουμε αυτό το παράδειγμα και στην ΕΕ", κατέληξε.
Η Αν-Σοφί Πελετιέγ (Η Αριστερά, Γαλλία) τόνισε την ανάγκη προστασίας της ελευθερίας της έκφρασης και γνώμης. "Στο διαδίκτυο, η ελευθερία μιας ομάδας ανθρώπων δεν πρέπει να σταματά εκεί που αποφασίζουν τα αφεντικά των μεγάλων πλατφορμών", είπε. "Δεν μπορούμε να έχουμε λογοκρισία περιεχομένου χωρίς δικαστική απόφαση...η λογοκρισία δεν είναι ποτέ η απάντηση".
Μιλώντας για λογαριασμό της πορτογαλικής προεδρίας του Συμβουλίου, η Άνα Πάολα Σακάριας είπε: "Περιμένουμε από τις διαδικτυακές πλατφόρμες να συνεισφέρουν σε αυτόν τον κοινό αγώνα, αλλά εναπόκειται στους δημοκρατικούς θεσμούς, στους νόμους μας, στα δικαστήριά μας να καθορίσουν τους κανόνες του παιχνιδιού, να καθορίσουν τι είναι παράνομο και τι όχι, τι πρέπει να αφαιρεθεί και τι όχι."
