Αναζωογονώντας τις σχέσεις μεταξύ Αφρικής και ΕΕ

Η Αφρική και η ΕΕ πρέπει να ανανεώσουν τη συνεργασία τους στο πλαίσιο μιας σχέσης ισοτίμων μερών, εστιάζοντας στις ανάγκες των ανθρώπων και στις προκλήσεις που ανέδειξε η κρίση του COVID-19.

Οι σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και της Αφρικής "πρέπει να κινηθούν πέραν από τη σχέση χορηγού-αποδέκτη", τονίζουν οι ευρωβουλευτές.

Η πανδημία του κορονοϊού, ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η κλιματική αλλαγή και η μετανάστευση είναι ορισμένες μόνο από τις κοινές προκλήσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπες οι χώρες της Αφρικής και της Ευρώπης, δημιουργώντας την ανάγκη δημιουργίας μιας στενότερης και πιο ισότιμης συνεργασίας.

Στις 25 Μαρτίου 2021, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν τις προτάσεις του Κοινοβουλίου για μια νέα στρατηγική ΕΕ-Αφρικής που θέτει τα θεμέλια μιας συνεργασίας μεταξύ ισοτίμων μερών και δίνει τα μέσα για την επίτευξη μιας βιώσιμης ανάπτυξης.

Διαβάστε περισσότερα σχετικά με τις σχέσεις ΕΕ και Αφρικής.

Η ανθρώπινη ανάπτυξη στον πυρήνα της μελλοντικής συνεργασίας

Η Αφρική φιλοξενεί τον νεότερο πληθυσμό στον κόσμο, λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε μήνα περίπου ένα εκατομμύριο Αφρικανοί εισέρχονται στην αγορά εργασίας. Ωστόσο, πάνω από 390 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν επί του παρόντος κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ λιγότερο από το 10% των ατόμων ηλικίας μεταξύ 18 και 24 ετών έχει αποκτήσει τριτοβάθμια εκπαίδευση ή επαγγελματική κατάρτιση.

Η επένδυση στους ανθρώπους αποτελεί επομένως βασικό πυλώνα της μελλοντικής συνεργασίας μεταξύ ΕΕ και Αφρικής, με προτεραιότητα στην καταπολέμηση των ανισοτήτων, στους νέους ανθρώπους και στη χειραφέτηση των γυναικών.

Οι αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας θεωρούνται ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη διασφάλιση προοπτικών απασχόλησης σε έναν ταχέως αναπτυσσόμενο πληθυσμό. Θεμελιώδους σημασίας θεωρείται επίσης η κατοχύρωση μέτρων κοινωνικής προστασίας, η καταπολέμηση της καταναγκαστικής και παιδικής εργασίας καθώς και η επισημοποίηση της άτυπης οικονομίας, η οποία αντιπροσωπεύει σχεδόν το 86% των θέσεων εργασίας.

Προτεραιότητα αποτελεί επίσης η βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης και των εθνικών συστημάτων υγείας, ώστε να είναι ανθεκτικότερα σε μελλοντικές κρίσεις. Οι ευρωβουλευτές θέλουν να ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ των δύο ηπείρων όσον αφορά την καινοτομία και έρευνα για την υγεία, στηρίζοντας την τοπική παραγωγή φαρμάκων και ιατρικού εξοπλισμού.

Μειώνοντας την εξάρτηση της Αφρικής από ξένες εισαγωγές

Οι σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και της Αφρικής “πρέπει να κινηθούν πέραν από τη σχέση χορηγού-αποδέκτη”, υπογραμμίζει η έκθεση του Μαρτίου 2021, τονίζοντας την ανάγκη στήριξης της εγχώριας παραγωγής της Αφρικής μέσω βιώσιμων επενδύσεων.

Προτείνει επίσης την προώθηση του ενδοαφρικανικού εμπορίου μέσω της αφρικανικής ηπειρωτικής ζώνης ελεύθερων συναλλαγών (AfCFTA), επενδύσεων στις υποδομές μεταφορών και της βελτιωμένης πρόσβασης στις διεθνείς αγορές.

Οι συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα και η χρηματοδότηση μικρομεσαίσων επιχειρήσεων θεωρούνται επίσης θεμελιώδους σημασίας, καθώς οι ΜμΕ εκπροσωπούν το 95% των επιχειρήσεων στην Αφρική ενώ ο ιδιωτικός τομέας αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για την ανάκαμψη από την κρίση του κορονοϊού.

Όλες οι συμφωνίες πρέπει να τηρούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα περιβαλλοντικά και εργασιακά πρότυπα, συμβαδίζοντας με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, προειδοποιούν οι ευρωβουλευτές.

Η έκθεση καλεί επίσης τους διεθνούς δανειστές, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα, να προβούν σε περισσότερες ενέργειες για την ελάφρυνση του χρέους των αφρικανικών χωρών, που έχει διογκωθεί λόγω της κρίσης του κορονοϊού.

Τον Ιούνιο του 2022, οι ευρωβουλευτές συζήτησαν τρόπους προώθησης ηθικών και βιώσιμων εμπορικών σχέσεων με αφρικανικές χώρες και κάλεσαν την ΕΕ να τις βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τον αντίκτυπο της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία, τις παράνομες χρηματοοικονομικές ροές, το υψηλό χρέος και τη φοροδιαφυγή. Την προέτρεψαν επίσης να στηρίξει περαιτέρω την ένταξη της Αφρικής στην παγκόσμια οικονομία.

Συνέταιροι για μια πράσινη και ψηφιακή μετάβαση

Παρότι η Αφρική φέρει τη λιγότερη ευθύνη για την κλιματική αλλαγή, επωμίζεται το μεγαλύτερο βάρος των επιπτώσεών της. Σύμφωνα με την έκθεση του 2021 του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, ως το 2030 πάνω από 118 εκ. άνθρωποι στην Αφρική που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας πρόκεται να εκτεθούν σε φαινόμενα ξηρασίας, πλημμύρας και ακραίας ζέστης εάν δεν ληφθούν έγκαιρα τα κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισης.

Το Κοινοβούλιο ζητά τη μετάβαση σε μια κυκλική και καθαρή οικονομία μέσω της διενέργειας επενδύσεων σε βιώσιμες μεταφορές, πράσινες υποδομές και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τονίζει επίσης την ανάγκη προστασίας της μοναδικής βιοποικιλότητας της Αφρικής και των αυτόχθονων κοινοτήτων της, αλλά και διασφάλισης της δίκαιης και βιώσιμης εκμετάλλευσης των πρώτων υλών που αντιπροσωπεύουν το 49 % των συνολικών εισαγωγών της ΕΕ από την Αφρική.

Η προώθηση της βιώσιμης γεωργίας πρέπει να βρίσκεται στον πυρήνα των σχέσεων μεταξύ των γειτονικών ηπείρων, λένε οι ευρωβουλευτές, με στόχο τη στήριξη φιλικών προς το περιβάλλον γεωργικών πρακτικών, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αγροτών και την αντιμετώπιση της επισιτικής ανασφάλειας, που έχει επιδεινωθεί λόγω του κλεισίματος των συνόρων εξαιτίας της κρίσης του κορονοϊού.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αναμένεται επίσης να παίξει κεντρικό ρόλο στον εκσυγχρονισμό του γεωργικού τομέα, αλλά και του τομέα της εκπαίδευσης, της υγείας και της απασχόλησης.

Μια μεταναστευτική πολιτική που βασίζεται στην αλληλλεγύη και τον επιμερισμό ευθυνών

Από το 2015, η ΕΕ και οι αφρικανικές χώρες έχουν αναπτύξει μια κοινή προσέγγιση για τη διαχείριση της μετανάστευσης και της κινητικότητας που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των παράτυπων αφίξεων στην Ευρώπη και τη βελτίωση της συνεργασίας όσον αφορά την καταπολέμηση της λαθραίας μεταφοράς μεταναστών.

Ωστόσο, εξακολουθούν ακόμη να υφίστανται σημαντικές προκλήσεις. Η υποσαχάρια Αφρική φιλοξενεί πάνω από το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού προσφύγων. Τα επικίνδυνα ταξίδια και οι απόπειρες διάσχισης της Μεσογείου εξακολουθούν να προκαλούν απώλειες ζωών και να τροφοδοτούν εγκληματικές επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν ότι η ανανεωμένη συνεργασία μεταξύ ΕΕ και Αφρικής πρέπει να θέσει στο επίκεντρο την ανθρώπινη αξιοπρέπεια των προσφύγων και των μεταναστών και να βασίζεται στις αρχές της αλληλεγγύης, της κοινής ευθύνης και του πλήρους σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Τονίζουν επίσης την ανάγκη να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια της παράτυπης μετανάστευσης και της εκτόπισης πληθυσμών, να εξασφαλιστούν δίκαιες διαδικασίες ασύλου και να αναπτυχθεί μια πολιτική μετανάστευσης που θα δίνει στους ειδικευμένους και μη ειδικευμένους εργαζόμενους τη δυνατότητα να επωφεληθούν από την ανταλλαγή επαγγελματικής εμπειρογνωμοσύνης και την κινητικότητα μεταξύ των δύο ηπείρων.

6η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ-Αφρικής: κοινό όραμα για το 2030


Η μελλοντική εταιρική σχέση μεταξύ ΕΕ-Αφρικής συζητήθηκε κατά την έκτη σύνοδο κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης - Αφρικανικής Ένωσης στις 17 και 18 Φεβρουαρίου 2022 στις Βρυξέλλες. Η προηγούμενη σύνοδος κορυφής είχε πραγματοποιηθεί το 2017.

Οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων της ΕΕ και της ΑΕ συμμετείχαν στις συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, μαζί με επίλεκτη ομάδα εξωτερικών προσκεκλημένων, οι οποίοι είναι εμπειρογνώμονες στους αντίστοιχους τομείς δραστηριότητάς τους.

Οι συμμετέχοντες εξέδωσαν κοινή δήλωση σχετικά με ένα κοινό όραμα για το 2030. Εγκρίθηκε επενδυτικό πακέτο τουλάχιστον 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη χρηματοδότηση του ψηφιακού μετασχηματισμού, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της εκπαίδευσης και άλλων σε όλη την αφρικανική ήπειρο. Όσον αφορά τα εμβόλια κατά του Covid, η ΕΕ επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της να παράσχει εκατοντάδες εκατομμύρια δόσεις εμβολίων στην Αφρική. Αναφερόμενοι στις αυξανόμενες κοινές προκλήσεις ασφαλείας, και οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν για την "καταπολέμηση της αστάθειας, της ριζοσπαστικοποίησης, του βίαιου εξτρεμισμού και της τρομοκρατίας".