ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με το σχέδιο κανονισμού της Επιτροπής για την τροποποίηση των παραρτημάτων II, III και IV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τα ανώτατα όρια καταλοίπων για τις ουσίες acequinocyl, acibenzolar-S-methyl, Bacillus subtilis στέλεχος IAB/BS03, emamectin, flonicamid, flutolanil, fosetyl, imazamox και oxathiapiprolin μέσα ή πάνω σε ορισμένα προϊόντα

B9‑0222/2021

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το σχέδιο κανονισμού της Επιτροπής για την τροποποίηση των παραρτημάτων II, III και IV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τα ανώτατα όρια καταλοίπων για τις ουσίες acequinocyl, acibenzolar-S-methyl, Bacillus subtilis στέλεχος IAB/BS03, emamectin, flonicamid, flutolanil, fosetyl, imazamox και oxathiapiprolin μέσα ή πάνω σε ορισμένα προϊόντα

(D063854/04 – 2021/2608(RPS))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη το σχέδιο κανονισμού της Επιτροπής για την τροποποίηση των παραρτημάτων II, III και IV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τα ανώτατα όρια καταλοίπων για τις ουσίες acequinocyl, acibenzolar-S-methyl, Bacillus subtilis στέλεχος IAB/BS03, emamectin, flonicamid, flutolanil, fosetyl, imazamox και oxathiapiprolin μέσα ή πάνω σε ορισμένα προϊόντα (D063854/04),

– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 396/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Φεβρουαρίου 2005, για τα ανώτατα όρια καταλοίπων φυτοφαρμάκων μέσα η πάνω στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές φυτικής και ζωικής προέλευσης και για την τροποποίηση της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου[1], ιδίως δε το άρθρο 5 παράγραφος 1 και το άρθρο 14 παράγραφος 1 στοιχείο α),

– έχοντας υπόψη τη γνώμη που εξέδωσε, στις 18 Φεβρουαρίου 2020, η μόνιμη επιτροπή φυτών, ζώων, τροφίμων και ζωοτροφών,

– έχοντας υπόψη την οδηγία 2009/128/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, σχετικά με την κοινή θέση του Συμβουλίου που αφορά τον καθορισμό πλαισίου κοινοτικής δράσης με σκοπό την επίτευξη ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων[2],

– έχοντας υπόψη την αιτιολογημένη γνώμη που εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) στις 27 Μαΐου 2019 και δημοσιεύθηκε στις 2 Αυγούστου 2019[3],

– έχοντας υπόψη την αιτιολογημένη γνώμη που εκδόθηκε από την EFSA στις 17 Αυγούστου 2018 και δημοσιεύθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2018[4],

– έχοντας υπόψη την αιτιολογημένη γνώμη που εκδόθηκε από την EFSA στις 29 Αυγούστου 2018 και δημοσιεύθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2018[5],

– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα που εκδόθηκαν από την EFSA στις 18 Δεκεμβρίου 2009 και δημοσιεύθηκαν στις 7 Μαΐου 2010[6],

– έχοντας υπόψη τη γνώμη που εξέδωσε στις 5 Ιουνίου 2013[7] η Επιτροπή αξιολόγησης κινδύνων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων,

– έχοντας υπόψη το άρθρο 5α παράγραφος 3 στοιχείο β) και παράγραφος 5 της απόφασης 1999/468/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 1999, για τον καθορισμό των όρων άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων που ανατίθενται στην Επιτροπή[8],

– έχοντας υπόψη το άρθρο 112 παράγραφοι 2, 3 και 4 στοιχείο γ) του Κανονισμού του,

– έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,

A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανακοίνωση της Επιτροπής, της 20ης Μαΐου 2020, με τίτλο «Από το αγρόκτημα στο πιάτο — Μια στρατηγική για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων»[9] προωθεί την «παγκόσμια μετάβαση σε βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα σύμφωνα με τους στόχους της εν λόγω στρατηγικής και τους ΣΒΑ»·

B. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ουσία flonicamid είναι ένα επιλεκτικό, συστημικό εντομοκτόνο που διαταράσσει τη διατροφή, τις κινήσεις και άλλες συμπεριφορές των εντόμων, με αποτέλεσμα αυτά να λιμοκτονούν, να αφυδατώνονται και εν τέλει να εξοντώνονται[10]·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η περίοδος έγκρισης της flonicamid ως δραστικής ουσίας έχει παραταθεί με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2017/2069 της Επιτροπής[11]·

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στη γνωμοδότησή της της 5ης Ιουνίου 2013[12], η Επιτροπή αξιολόγησης κινδύνων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων περιγράφει τα αποτελέσματα των πειραμάτων σε αρουραίους που είχαν ως αποτέλεσμα αύξηση του βάρους του πλακούντα, καθυστερημένο άνοιγμα του κόλπου, μείωση του βάρους της μήτρας και των ωοθηκών, μείωση των επιπέδων οιστραδιόλης και αύξηση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH), αλλά θεωρεί ότι δεν σχετίζονται ή δεν είναι συναφή· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρμόδια αρχή της Δανίας παρατηρεί «σαφείς επιπτώσεις στις σπλαχνικές δυσπλασίες που εκδηλώνονται σε δόσεις μη τοξικές για τη μητέρα στα κουνέλια»[13]·

E. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (εφεξής EPA) στην προκαταρκτική απόφασή της, της 14ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με την επανεξέταση της καταχώρισης της ουσίας flonicamid (υπόθεση αριθ. 7436), διαπιστώνει ότι «δεν ήταν δυνατή η διενέργεια λεπτομερέστερης αξιολόγησης κινδύνου για τις μέλισσες χωρίς δεδομένα για τους επικονιαστές ανώτερης βαθμίδας», ότι «η διαθέσιμη μελέτη οξείας τοξικότητας από το στόμα βαθμίδας Ι δεν επαρκεί για ποσοτική χρήση, ενώ δεν υπάρχουν επί του παρόντος μελέτες για τους επικονιαστές των βαθμίδων ΙΙ και III όσον αφορά την ουσία flonicamid» και ότι «τα δεδομένα για την οξεία τοξικότητα από το στόμα δεν ήταν κατάλληλα για την ποσοτική χρήση, και οι μελέτες για τους επικονιαστές των βαθμίδων ΙΙ και ΙΙΙ δεν είναι διαθέσιμες για την ουσία flonicamid αυτή τη στιγμή» και ότι «εξακολουθούν να μην πληρούνται οι απαιτήσεις για τον έλεγχο οξείας τοξικότητας από το στόμα ενώ δεν υπάρχουν δεδομένα για τις μέλισσες για τις βαθμίδες ΙΙ και ΙΙΙ (ήτοι δοκιμές σε συνθήκες προσομοίωσης και σε φυσικές συνθήκες)»[14]·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Γενικός Εισαγγελέας της Καλιφόρνια, Xavier Becerra, σε γνωμοδότησή που εξέδωσε στις 2 Νοεμβρίου 2020[15] σχετικά με την προτεινόμενη προκαταρκτική απόφαση επανεξέτασης της καταχώρισης της ουσίας flonicamid, παρουσιάζεται επικριτικός καθώς θεωρεί ότι η EPA δεν διαθέτει επαρκείς πληροφορίες για να περιγράψει τους κινδύνους που ενέχει η ουσία flonicamid για τους επικονιαστές·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, παραπέμποντας στην εκτίμηση οικολογικού κινδύνου της EPA, ο Γενικός Εισαγγελέας διευκρινίζει ότι μια νέα μακροχρόνια μελέτη για τις ενήλικες μέλισσες περιλάμβανε μια παρατεταμένη περίοδο παρατήρησης με σκοπό την ανίχνευση της καθυστερημένης τοξικότητας της ουσίας flonicamid, καθώς η επίδραση συχνά παρατηρείται πολλές ημέρες αργότερα, μετά την εξόντωση των εντόμων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη νέα μελέτη, η ουσία flonicamid είναι εξαιρετικά τοξική για τις ενήλικες μέλισσες· λαμβάνοντας υπόψη ότι, με βάση τα πορίσματα αυτά, η EPA διαπίστωσε ότι, για τις καταχωρισμένες χρήσεις της flonicamid, οι μέλισσες εκτίθενται σε δόση της εν λόγω δραστικής ουσίας 17 έως 51 φορές υψηλότερη από τη δόση που προκαλεί σημαντική βλάβη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η θνησιμότητα συνέχισε να αυξάνεται, ανάλογα με τη δόση, σε όλες τις συγκεντρώσεις που εφαρμόστηκαν στις δοκιμές κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης περιόδου παρατήρησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο βαθμός θνησιμότητας, όσον αφορά το σκέλος της μελέτης για την ουσία flonicamid, δεν σταθεροποιήθηκε μέχρι το τέλος της παρατεταμένης περιόδου παρατήρησης·

H. λαμβάνοντας υπόψη, ότι στο άρθρο 191 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), η αρχή της προφύλαξης ορίζεται ως μία από τις θεμελιώδεις αρχές της Ένωσης·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 168 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ ορίζει ότι «κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή όλων των πολιτικών και δράσεων της Ένωσης, εξασφαλίζεται υψηλού επιπέδου προστασία της υγείας του ανθρώπου»·

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία 2009/128/ΕΚ έχει ως στόχο την επίτευξη ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων στην Ένωση, με τη μείωση των κινδύνων και των επιπτώσεων της χρήσης γεωργικών φαρμάκων στην υγεία του ανθρώπου και στο περιβάλλον και με την προώθηση της χρήσης ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας και εναλλακτικών προσεγγίσεων ή τεχνικών, όπως οι μη χημικές εναλλακτικές λύσεις, αντί των γεωργικών φαρμάκων·

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τον καθορισμό ανώτατων ορίων καταλοίπων (ΑΟΚ) πρέπει να συνεκτιμώνται οι σωρευτικές και συνεργιστικές επιδράσεις, και ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να αναπτυχθούν επειγόντως κατάλληλες μέθοδοι για την αξιολόγηση αυτή·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το σχέδιο κανονισμού της Επιτροπής, τα ΑΟΚ για την ουσία flonicamid θα αυξηθούν από 0,03 mg/kg, που αντιστοιχεί στο τρέχον όριο ανίχνευσης, σε 0,7 mg/kg για τις φράουλες, σε 1 mg/kg για τα βατόμουρα και τα σμέουρα, σε 0,7 mg/kg για τους καρπούς αγριοτριανταφυλλιάς, τα μούρα, τον αζαρόλο/μεσογειακά μούσμουλα, τους καρπούς κουφοξυλιάς και για άλλα μικρά φρούτα και μούρα, σε 0,8 mg/kg για τα μύρτιλα, τα κράνα, τα φραγκοστάφυλα και τα πράσινα φραγκοστάφυλα, σε 0,03 mg/kg για ριζωματώδη και κονδυλώδη λαχανικά εν γένει, σε 0,6 mg/kg για τα ραπανάκια, σε 0,07 mg/kg για τα μαρούλια και άλλα πράσινα λαχανικά για σαλάτα και σε 0,8 mg/kg για τα όσπρια·

1. αντιτίθεται στην έκδοση του σχεδίου κανονισμού της Επιτροπής·

2. θεωρεί ότι το εν λόγω σχέδιο κανονισμού της Επιτροπής δεν συνάδει με τον σκοπό και το περιεχόμενο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005·

3. αναγνωρίζει ότι η EFSA επεξεργάζεται μεθόδους για την αξιολόγηση των σωρευτικών κινδύνων, αλλά σημειώνει επίσης ότι το πρόβλημα της αξιολόγησης των σωρευτικών επιπτώσεων των γεωργικών φαρμάκων και των καταλοίπων είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες· ζητεί, ως εκ τούτου, από την EFSA και την Επιτροπή να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα ως απολύτως επείγον·

4. συνιστά το ανώτατο όριο καταλοίπων για την ουσία flonicamid να παραμείνει στα 0,03 mg/kg·

5. ζητεί από την Επιτροπή να αποσύρει το σχέδιο κανονισμού της και να υποβάλει νέο σχέδιο στην επιτροπή·

6. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.