ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 540/2011 όσον αφορά την παράταση των περιόδων έγκρισης των δραστικών ουσιών benfluralin, dimoxystrobin, fluazinam, flutolanil, mancozeb, mecoprop-P, mepiquat, metiram, oxamyl και pyraclostrobin

B9‑0230/2019

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 540/2011 όσον αφορά την παράταση των περιόδων έγκρισης των δραστικών ουσιών benfluralin, dimoxystrobin, fluazinam, flutolanil, mancozeb, mecoprop-P, mepiquat, metiram, oxamyl και pyraclostrobin

(D064213/02 – 2019/2925(RSP))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη το σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 540/2011 όσον αφορά την παράταση των περιόδων έγκρισης των δραστικών ουσιών benfluralin, dimoxystrobin, fluazinam, flutolanil, mancozeb, mecoprop-P, mepiquat, metiram, oxamyl και pyraclostrobin (D064213/02),

– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, σχετικά με τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά και την κατάργηση των οδηγιών 79/117/ΕΟΚ και 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου[1], και ιδίως το άρθρο 17 πρώτο εδάφιο και το άρθρο 21,

– έχοντας υπόψη τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2015/408 της Επιτροπής, της 11ης Μαρτίου 2015, για την εφαρμογή του άρθρου 80 παράγραφος 7 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά και τον καθορισμό καταλόγου υποψηφίων προς υποκατάσταση[2],

– έχοντας υπόψη τα άρθρα 11 και 13 του κανονισμού (ΕE) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή[3],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Σεπτεμβρίου 2018 σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 για τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα[4],

– έχοντας υπόψη το άρθρο 112 παράγραφοι 2 και 3 του Κανονισμού του,

– έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,

A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η dimoxystrobin καταχωρίστηκε στο παράρτημα I της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου[5] στις 1 Οκτωβρίου 2006 με την οδηγία 2006/75/ΕΚ της Επιτροπής[6] και θεωρήθηκε ότι εγκρίθηκε δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009·

B. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία ανανέωσης της έγκρισης της dimoxystrobin με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 844/2012 της Επιτροπής[7] βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2013·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η περίοδος έγκρισης της δραστικής ουσίας dimoxystrobin, η οποία επρόκειτο αρχικά να λήξει στις 30 Σεπτεμβρίου 2016, έχει ήδη παραταθεί κατά 16 μήνες με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1136/2013 της Επιτροπής[8], στη συνέχεια κατά ένα έτος με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2018/84 της Επιτροπής[9], και πάλι κατά ένα έτος με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2018/1796 της Επιτροπής[10], και τώρα εκ νέου κατά ένα έτος με το εν λόγω σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής, με τον οποίο παρατείνεται η περίοδος έγκρισης έως τις 31 Ιανουαρίου 2021·

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η mancozeb καταχωρίστηκε στο παράρτημα I της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ στις 1 Ιουλίου 2006 με την οδηγία 2005/72/ΕΚ της Επιτροπής[11] και θεωρήθηκε ότι εγκρίθηκε δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009·

E. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία ανανέωσης της έγκρισης της mancozeb με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 844/2012 βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2013·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η περίοδος έγκρισης της δραστικής ουσίας mancozeb , η οποία επρόκειτο αρχικά να λήξει στις 30 Ιουνίου 2016, έχει ήδη παραταθεί κατά 19 μήνες με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 762/2013 της Επιτροπής[12], στη συνέχεια κατά ένα έτος με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2018/84, και πάλι κατά ένα έτος με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2018/1796, και τώρα εκ νέου κατά ένα έτος με το εν λόγω σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής, με το οποίο παρατείνεται η περίοδος έγκρισης έως τις 31 Ιανουαρίου 2021·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή δεν εξηγεί τους λόγους για τις παρατάσεις, παρά μόνο δηλώνει: «Επειδή η αξιολόγηση των εν λόγω ουσιών έχει καθυστερήσει για λόγους ανεξάρτητους από τη θέληση των αιτούντων, οι εγκρίσεις αυτών των δραστικών ουσιών ενδέχεται να λήξουν προτού ληφθεί απόφαση σχετικά με την ανανέωσή τους».

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι σκοπός του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 είναι η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας τόσο της υγείας των ανθρώπων και των ζώων όσο και του περιβάλλοντος, και ταυτόχρονα η εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας της Ένωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των εγκύων, των βρεφών και των παιδιών·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να εφαρμόζεται η αρχή της προφύλαξης, και ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 προβλέπει ότι τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα θα πρέπει να περιέχουν ουσίες μόνον όταν έχει αποδειχθεί ότι αυτές ωφελούν σαφώς τη φυτική παραγωγή και δεν αναμένεται να έχουν επιβλαβείς συνέπειες στην υγεία των ανθρώπων ή των ζώων ή να έχουν μη αποδεκτές επιδράσεις στο περιβάλλον·

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 αναφέρει ότι, για λόγους ασφάλειας, η περίοδος της έγκρισης των δραστικών ουσιών θα πρέπει να περιορίζεται χρονικά· λαμβάνοντας υπόψη ότι η περίοδος της έγκρισης θα πρέπει να είναι ανάλογη με τυχόν εγγενείς κινδύνους που ενέχει η χρήση των ουσιών αυτών, αλλά και ότι εν προκειμένω είναι σαφές ότι δεν υφίσταται τέτοια αναλογικότητα·

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα και την ευθύνη να ενεργούν σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, όταν εντοπίζεται η πιθανότητα επιβλαβών επιπτώσεων στην υγεία αλλά εξακολουθεί να υπάρχει επιστημονική αβεβαιότητα, με τη θέσπιση μέτρων διαχείρισης των κινδύνων που είναι απαραίτητα για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της ανθρώπινης υγείας·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, ειδικότερα, το άρθρο 21 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 προβλέπει ότι η Επιτροπή μπορεί να επανεξετάσει την έγκριση μιας δραστικής ουσίας ανά πάσα στιγμή, ιδίως όταν, με βάση τις νέες επιστημονικές και τεχνικές γνώσεις, κρίνει ότι υπάρχουν ενδείξεις σύμφωνα με τις οποίες η ουσία δεν πληροί πλέον τα κριτήρια έγκρισης του άρθρου 4, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η επανεξέταση αυτή μπορεί να οδηγήσει στην ανάκληση ή τροποποίηση της έγκρισης της ουσίας·

Ουσίες που διαθέτουν ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής και είναι τοξικές για την αναπαραγωγή κατηγορίας 1Β

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2015 η dimoxystrobin καταχωρίστηκε στον κατάλογο των υποψηφίων για υποκατάσταση ουσιών με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2015/408, διότι η οξεία δόση αναφοράς (ARfD) της εν λόγω δραστικής ουσίας είναι πολύ χαμηλότερη από την αντίστοιχη της πλειονότητας των εγκεκριμένων δραστικών ουσιών εντός των αντίστοιχων ομάδων ουσιών, και διότι θεωρείται ως έχουσα ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής η οποία μπορεί να προκαλέσει δυσμενείς επιπτώσεις στον άνθρωπο·

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το σημείο 3.6.5 του παραρτήματος II του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009, δεν εγκρίνονται δραστικές ουσίες όταν θεωρείται ότι διαθέτουν ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής που μπορεί να έχουν μη αντιστρεπτές επιπτώσεις στον άνθρωπο, εκτός εάν η έκθεση του ανθρώπου σε αυτή τη δραστική ουσία, το αντιφυτοτοξικό ή το συνεργιστικό που περιέχεται σε φυτοπροστατευτικό προϊόν είναι, σε ρεαλιστικές προτεινόμενες συνθήκες χρήσης, αμελητέα, δηλαδή το προϊόν χρησιμοποιείται σε κλειστά συστήματα ή υπό άλλες συνθήκες που αποκλείουν την επαφή με τον άνθρωπο και όπου τα υπολείμματα των σχετικών δραστικών ουσιών, αντιφυτοτοξικών και συνεργιστικών στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές δεν υπερβαίνουν την προκαθορισμένη τιμή που καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 18 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 396/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου[13]·

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η 47η συνεδρίαση της επιτροπής αξιολόγησης κινδύνων (RAC), της 27ης Φεβρουαρίου 2019, συμφώνησε να ταξινομηθεί η mancozeb ως ουσία τοξική για την αναπαραγωγή κατηγορίας 1Β·

ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το σημείο 3.6.4 του παραρτήματος II του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009, δεν εγκρίνονται δραστικές ουσίες όταν είναι τοξικές για την αναπαραγωγή κατηγορίας 1Β, εκτός εάν, βάσει τεκμηριωμένων στοιχείων που περιλαμβάνονται στην αίτηση, μια δραστική ουσία είναι απαραίτητη για τον έλεγχο σοβαρού κινδύνου για την υγεία των φυτών που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με άλλα διαθέσιμα μέσα, περιλαμβανομένων μη χημικών μεθόδων, και επομένως η χρήση της υπόκειται σε μέτρα άμβλυνσης του κινδύνου για να εξασφαλισθεί η ελαχιστοποίηση της έκθεσης ανθρώπων και περιβάλλοντος στη δραστική ουσία·

ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκθεση στη mancozeb συνδέεται με αύξηση του κινδύνου να αναπτύξουν νόσο του Πάρκινσον οι γεωργοί και άλλα άτομα στις αγροτικές περιοχές των Κάτω Χωρών και της Γαλλίας[14]·

ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η mancozeb αποτελεί συνδυασμό δύο άλλων διθειοκαρβαμικών ουσιών, συγκεκριμένα των maneb και zineb, οι οποίες δεν εγκρίνονται πλέον για χρήση στην Ένωση λόγω των κινδύνων που εγκυμονούν για την υγεία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος·

ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η mancozeb είναι πολύ τοξική για τους υδρόβιους οργανισμούς, ότι υπάρχουν υποψίες ότι είναι επιζήμια για το ανθρώπινο έμβρυο, και ότι ενδέχεται να προκαλεί αλλεργική δερματική αντίδραση·

Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι απαράδεκτο να τίθεται σε κίνδυνο η δημόσια υγεία και η υγεία του περιβάλλοντος επειδή εξακολουθεί να επιτρέπεται στην Ένωση η χρήση ουσιών που είναι γνωστό ότι πληρούν τα κριτήρια αποκλεισμού για δραστικές ουσίες που είναι μεταλλαξιογόνες, καρκινογόνες και/ή τοξικές για την αναπαραγωγή, ή που έχουν ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής, τα οποία έχουν θεσπιστεί για την προστασία της υγείας του ανθρώπου και του περιβάλλοντος·

ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αιτούντες μπορούν να παρέχουν ελλιπή δεδομένα και να ζητούν περισσότερες παρεκκλίσεις και ειδικούς όρους, προκειμένου να παρατείνουν εσκεμμένα τη διαδικασία επαναξιολόγησης, με σκοπό να εκμεταλλευτούν το αυτόματο σύστημα που έχει ενσωματωθεί στις μεθόδους εργασίας της Επιτροπής, το οποίο παρατείνει αμέσως τις περιόδους έγκρισης των δραστικών ουσιών όταν δεν έχει ολοκληρωθεί η επαναξιολόγηση του κινδύνου, γεγονός που οδηγεί σε απαράδεκτους κινδύνους για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, δεδομένου ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής συνεχίζεται η έκθεση στην επικίνδυνη ουσία·

ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στο ψήφισμά του της 13ης Σεπτεμβρίου 2018 σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 για τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, το Κοινοβούλιο κάλεσε την Επιτροπή και τα κράτη μέλη «να διασφαλίσουν ότι η διαδικαστική παράταση της περιόδου έγκρισης κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, σύμφωνα με το άρθρο 17 του κανονισμού, δεν θα χρησιμοποιείται για δραστικές ουσίες που είναι μεταλλαξιογόνες, καρκινογόνες, τοξικές για την αναπαραγωγή, και ως εκ τούτου ανήκουν στην κατηγορία 1Α ή 1Β, ή δραστικές ουσίες που έχουν ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής και είναι επιζήμιες για τον άνθρωπο ή τα ζώα, όπως είναι επί του παρόντος η φλουμιοξαζίνη, η θειακλοπρίδη, η χλωροτολουρόνη και η διμοξυστροβίνη»·

ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το κοινοβούλιο των Κάτω Χωρών έχει εκφράσει την ανησυχία του για την παράταση των περιόδων έγκρισης και έχει ζητήσει να δοθεί τέλος στις παρατάσεις ουσιών που είναι γνωστό ότι συνιστούν σημαντική απειλή για τη βιοποικιλότητα, ιδίως για τις μέλισσες και τις αγριομέλισσες, που είναι καρκινογόνες, μεταλλαξιογόνες ή τοξικές για την αναπαραγωγή, ή που διαθέτουν ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής[15]·

ΚΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων σχετικά με τη mancozeb έληξε στις 28 Απριλίου 2018· λαμβάνοντας υπόψη ότι, με βάση τις πληροφορίες που διατίθενται επί του παρόντος στην ενωσιακή αξιολόγηση κινδύνου, το Συμβούλιο των Κάτω Χωρών για την Έγκριση Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων και Βιοκτόνων (Ctgb) εκτιμά ότι είναι επαρκή τα δεδομένα για τη λήψη ταχείας απόφασης σχετικά με την ανανέωση ή μη της έγκρισης της mancozeb[16]·

1. εκτιμά ότι το σχέδιο κανονισμού της Επιτροπής υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009·

2. εκτιμά ότι το σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής δεν τηρεί την αρχή της προφύλαξης·

3. εκτιμά ότι η απόφαση για την παράταση των περιόδων έγκρισης των ουσιών dimoxystrobin και mancozeb δεν είναι σύμφωνη με τα κριτήρια ασφάλειας που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 και δεν βασίζεται ούτε σε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι ουσίες αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια, ούτε σε αποδεδειγμένη επείγουσα ανάγκη για αυτές για την παραγωγή τροφίμων στην Ένωση·

4. καλεί την Επιτροπή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού και να υποβάλει νέο σχέδιο στην επιτροπή που θα λαμβάνει υπόψη τα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με τις επιβλαβείς ιδιότητες όλων των σχετικών ουσιών, ιδίως εκείνων που αφορούν τις ουσίες dimoxystrobin και mancozeb·

5. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για τη μη ανανέωση των ουσιών dimoxystrobin και mancozeb κατά την προσεχή συνεδρίαση της μόνιμης επιτροπής φυτών, ζώων, τροφίμων και ζωοτροφών·

6. καλεί την Επιτροπή να υποβάλλει σχέδια εκτελεστικών κανονισμών για την παράταση των περιόδων έγκρισης μόνον ουσιών για τις οποίες η τρέχουσα κατάσταση της επιστήμης δεν αναμένεται να οδηγήσει σε πρόταση της Επιτροπής για μη ανανέωση της έγκρισης της εν λόγω δραστικής ουσίας·

7. καλεί την Επιτροπή να ανακαλέσει τις εγκρίσεις που αφορούν ουσίες για τις οποίες υπάρχουν αποδείξεις ή εύλογες αμφιβολίες ότι δεν θα πληρούν τα κριτήρια ασφάλειας που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1107/2009·

8. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την ορθή και έγκαιρη επαναξιολόγηση των εγκρίσεων των δραστικών ουσιών για τις οποίες είναι τα κράτη μέλη παροχής στοιχείων, και να διασφαλίσουν ότι οι τρέχουσες καθυστερήσεις θα επιλυθούν αποτελεσματικά το συντομότερο δυνατόν·

9. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.