Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία έως το 2050
Μάθετε ποιο είναι το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία και τι πρόσθετα μέτρα ζητά το ΕΚ για τη μείωση των αποβλήτων και την παραγωγή οικολογικότερων προϊόντων.
Οι πεπερασμένοι πόροι και τα κλιματικά ζητήματα έχουν καταστήσει αναγκαία τη μετάβαση από μια κοινωνία που βασίζεται στο μοντέλο "κατασκευή-κατανάλωση-απόρριψη" προς μια κλιματική ουδέτερη, περιβαλλοντικά βιώσιμη και πλήρως κυκλική οικονομία, απαλλαγμένη από τοξικούς ρύπους, έως το 2050.
Η πανδημία του Covid-19, ανέδειξε αδυναμίες στις εφοδιαστικές και αξιακές αλυσίδες, πλήττοντας μικρομεσαίες επιχειρήσεις και βιομηχανίες. Η μετάβαση σε κυκλική οικονομία θα περιορίσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, θα δώσει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.
Διαβάστε περισσότερα για τον ορισμό και τα πλεονεκτήματα της κυκλικής οικονομίας.
Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία
Τον Μάρτιο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την πρώτη δέσμη μέτρων για την επιτάχυνση της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία, που συνάδει με τον στόχο της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 στα πλαίσια της Πράσινης Συμφωνίας. Τα προτεινόμενα μέτρα, όπως ανακοινώθηκαν στο Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία, περιλαμβάνουν τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής των κανόνων οικολογικού σχεδιασμού, την ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση, καθώς και μια στρατηγική για βιώσιμα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα.
Τον Νοέμβριο του 2022, η Επιτροπή δημοσίευσε μια δεύτερη δέσμη, συμπεριλαμβανομένης μιας πρότασης για νέους κανόνες για τις συσκευασίες σε επίπεδο ΕΕ, και πρόταση για πιστοποίηση ΕΕ για την αφαίρεση άνθρακα.
Ένα τρίτο πακέτο παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2023, συμπεριλαμβανομένης μιας πρότασης για τη ρύθμιση των πράσινων αξιώσεων από εταιρείες και τη διασφάλιση του δικαιώματος επισκευής προϊόντων.
Τον Ιούλιο του 2023, η Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση της οδηγίας πλαισίου για τα απόβλητα, για την προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των απορριμμάτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και τροφίμων.
Τον Οκτώβριο του 2022, το Κοινοβούλιο ενέκρινε την αναθεώρηση των κανόνων για τους έμμονους οργανικούς ρύπους (POP) με στόχο τον περιορισμό της ποσότητας επιβλαβών χημικών ουσιών στις διαδικασίες παραγωγής προϊόντων και διαχείρισης αποβλήτων. Οι νέοι κανόνες προβλέπουν τη θέσπιση αυστηρότερων ορίων, την αφαίρεση έμμονων ρύπων από την αλυσίδα ανακύκλωσης και την κατάργηση της χρήσης ορισμένων χημικών ουσιών.
Τον Απρίλιο του 2024, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέσπιση συστήματος πιστοποίησης σε επίπεδο ΕΕ για την αφαίρεση άνθρακα. Θα διασφαλίσει ότι οι δραστηριότητες αφαίρεσης άνθρακα μετρώνται με ακρίβεια, ενώ ο άνθρακας αποθηκεύεται για όσο το δυνατόν περισσότερο.
Μετάβαση προς βιώσιμα προϊόντα
Η διαδικασία παραγωγής ξεκινά με τις πρώτες ύλες, και η πανδημία του COVID-19 έπληξε σοβαρά τις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες. Το 2021, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν την κατάρτιση μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής στρατηγικής για τις πρώτες ύλες που να βασίζεται σε υψηλά περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα και πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με παράλληλη συνεκτίμηση της έλλειψης των ορυκτών στη φύση. Στόχος τους η μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από εισαγόμενες κρίσιμες πρώτες ύλες, η συντήρηση και επαναχρησιμοποίηση πολύτιμων πρώτων υλών. Ο νόμος περί κρίσιμων πρώτων υλών, που επιδιώκει αυτούς τους στόχους, εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2023.
Για τη δημιουργία μιας αγοράς βιώσιμων, κλιματικά ουδέτερων και αποδοτικών από πλευρά πόρων προϊόντων, η Επιτροπή προτείνει την επέκταση του πεδίου των προϊόντων της οδηγίας οικολογικού σχεδιασμού (Ecodesign) ώστε να καλύπτει και μη συνδεόμενα µε την ενέργεια προϊόντα και τη δημιουργία ψηφιακών διαβατηρίων προϊόντων για την κοινοποίηση των σχετικών πληροφοριών καθ’όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των προϊόντων. Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε συμφωνία για τους νέους κανόνες, τους οποίους ενέκρινε το Κοινοβούλιο τον Απρίλιο του 2024.
Οι ευρωβουλευτές στήριξαν επίσης πρωτοβουλίες που έχουν ως στόχο την αντιμετώπιση της προγραμματισμένης απαξίωσης (planned obsolescence), τη βελτίωση της ανθεκτικότητας και δυνατότητας επισκευής προϊόντων και την ενίσχυση των δικαιωμάτων του καταναλωτή μέσω της θέσπισης του "δικαιώματος στην επισκευή". Το Κοινοβούλιο ενέκρινε την οδηγία τον Απρίλιο του 2024. Οι νέοι κανόνες θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι είναι ευκολότερο και φθηνότερο να επισκευάζονται προϊόντα αντί να αγοράζονται νέα.
Τον Ιανουάριο του 2024, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν μια συμφωνία με το Συμβούλιο για την επικαιροποίηση των κανόνων της ΕΕ για τους καταναλωτές, οι οποίοι απαγορεύουν την ψευδοοικολογική σήμανση και θα παρέχουν περισσότερες πληροφορίες στους καταναλωτές σχετικά με την ανθεκτικότητα των προϊόντων.
Το Κοινοβούλιο ενέκρινε επίσης μια θέση τον Μάρτιο του 2024 σχετικά με ένα σύστημα επαλήθευσης των περιβαλλοντικών ισχυρισμών των εταιρειών. Το νέο Κοινοβούλιο θα συνεχίσει να επεξεργάζεται τη νομοθεσία.
Εφαρμόζοντας τις αρχές της κυκλικής οικονομίας στους κρίσιμους τομείς
Οι αρχές της κυκλικής οικονομίας και της βιωσιμότητας πρέπει να εφαρμοστούν σε όλα τα στάδια μιας αλυσίδας αξίας για την επίτευξη μιας πλήρως κυκλικής οικονομίας: από το στάδιο του σχεδιασμού και της παραγωγής μέχρι τον καταναλωτή. Το σχέδιο δράσης Επιτροπής ορίζει τους παρακάτω επτά τομείς ως κρίσιμους για την επίτευξη μιας κυκλικής οικονομίας.
Πλαστικές ύλες
Οι ευρωβουλευτές στηρίζουν την ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες σε μια κυκλική οικονομία, που στοχεύει στη σταδιακή κατάργηση της χρήσης μικροπλαστικών.
Μάθετε περισσότερα σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τη μείωση πλαστικών αποβλήτων.
Κλωστοϋφαντουργία
Η κλωστοϋφαντουργία χρησιμοποιεί πολλές πρώτες ύλες και νερό, εκ των οποίων ανακυκλώνεται λιγότερο από το 1%.
H ευρωπαϊκή στρατηγική για βιώσιμα και κυκλικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, την οποία η Επιτροπή παρουσίασε τον Μάρτιο του 2022, στοχεύει να διασφαλίσει ότι έως το 2030 τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα που θα διατίθενται στην αγορά της ΕΕ θα έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, θα είναι ανακυκλώσιμα, κατασκευασμένα όσο το δυνατόν περισσότερο από ανακυκλωμένες ίνες και απαλλαγμένα από επικίνδυνες ουσίες.
Ανακαλύψτε πώς η παραγωγή υφασμάτων και αποβλήτων επηρεάζει το περιβάλλον.
Ηλεκτρονικά απόβλητα
Τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά απόβλητα (e-waste) αποτελούν την ταχύτερα αναπτυσσόμενη ροή αποβλήτων στην ΕΕ. Οι ευρωβουλευτές καλούν την ΕΕ να προωθήσει τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής των προϊόντων μέσω της επαναχρησιμοποίησης και επισκευής τους.
Δείτε ορισμένα στοιχεία και αριθμούς σχετικά με τα ηλεκτρονικά απόβλητα.
Τρόφιμα, νερό & θρεπτικές ουσίες
Υπολογίζεται ότι το 20% της συνολικής παραγωγής τροφίμων χάνεται ή σπαταλάται στην ΕΕ. Οι ευρωβουλευτές ζητούν τη μείωση της σπατάλης τροφίμων έως το 2030, στα πλαίσια της στρατηγικής "Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο,"
Συσκευασίες
Τα απορρίμματα συσκευασίας στην Ευρώπη αυξάνονται. Κάθε άτομο στην ΕΕ παρήγαγε κατά μέσο όρο 189 κιλά απορριμμάτων συσκευασίας το 2021. Τον Απρίλιο του 2024, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη συμφωνία που επιτεύχθηκε με το Συμβούλιο σχετικά με την αναθεώρηση της ΕΕ των κανόνων για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, προκειμένου να μειωθεί η ποσότητα τους και να βελτιωθεί η κατάσταση.
Μπαταρίες και οχήματα
Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν νέους κανόνες που ορίζουν υποχρεωτικές προδιαγραφές για όλες τις μπαταρίες που διατίθενται στην ευρωπαϊκή αγορά. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι οι μπαταρίες θα πρέπει να παράγονται με τις μικρότερες δυνατές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τη χρήση υλικών που λαμβάνονται με πλήρη σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, καθώς και των κοινωνικών και οικολογικών προτύπων.
Ανακαλύψτε τους νέους κανόνες της ΕΕ για πιο βιώσιμες και "ηθικές" μπαταρίες.
Κτίρια και κατασκευές
Ο κατασκευαστικός τομές αντιπροσωπεύει πάνω από το 35% των συνολικών αποβλήτων της ΕΕ. Η Επιτροπή ανακοίνωσε την αναθεώρηση του κανονισμού για τα προϊόντα του κατασκευαστικού τομέα για να εκσυγχρονίσει τους κανόνες που ισχύουν από το 2011.
Οι ευρωβουλευτές ζητούν την αύξηση της διάρκειας ζωής των κτιρίων, τη θέσπιση στόχων μείωσης του αποτυπώματος άνθακα των κατασκευαστικών υλικών και αυστηρότερες απαιτήσεις ελάχιστης ενεργειακής απόδοσης και απόδοσης πόρων.
Τον Μάρτιο του 2024, το Κοινοβούλιο ενέκρινε επικαιροποίηση των κανόνων για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, οι οποίοι στοχεύουν στη δημιουργία ενός κλιματικά ουδέτερου κτιριακού τομέα έως το 2050.
Διαχείριση και μεταφορά αποβλήτων
Η ΕΕ παράγει από 2,1 δισ. τόνους αποβλήτων ετησίως. Το 2022, οι εξαγωγές αποβλήτων της ΕΕ προς τρίτες χώρες ανήλθαν σε 32,1 εκατομμύρια τόνους. Η πλειονότητα συνιστά σιδηρούχα απορρίμματα μετάλλων, καθώς και απορρίμματα από χαρτί, πλαστικό, ύφασμα και γυαλί, και εξάγεται στην Τουρκία, την Ινδία και την Αίγυπτο.
Τον Φεβρουάριο του 2024, το Κοινοβούλιο ενέκρινε αυστηρότερους κανόνες για τις αποστολές απορριμμάτων σε χώρες εκτός ΕΕ. Οι κανόνες θα απαγορεύσουν τις εξαγωγές πλαστικών απορριμμάτων σε χώρες εκτός του ΟΟΣΑ και θα θεσπίσουν αυστηρότερους όρους για τις εξαγωγές σε χώρες του ΟΟΣΑ. Η αποστολή απορριμμάτων σε άλλη χώρα της ΕΕ θα είναι δυνατή μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Ανακαλύψτε στατιστικά στοιχεία για την ανακύκλωση στην ΕΕ.
