ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με τη σύλληψη του Alexei Navalny στη Μόσχα

B9‑0093/2021

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη σύλληψη του Alexei Navalny στη Μόσχα

(2021/2513(RSP))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με τη Ρωσία και τις σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας, ιδίως το ψήφισμα της 17ης Σεπτεμβρίου 2020 με τίτλο: «Η κατάσταση στη Ρωσία: η δηλητηρίαση του Alexei Navalny»[1],

– έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών (ΕΣΔΑ),

– έχοντας υπόψη τη δήλωση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 18ης Ιανουαρίου 2021, σε συνέχεια της κράτησης του Alexei Navalny την προηγούμενη ημέρα στη Μόσχα,

– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Αντιπροέδρου της Επιτροπής/Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας (ΑΠ/ΥΕ) εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 18ης Ιανουαρίου 2021, σχετικά με τη σύλληψη του Alexei Navalny κατά την επιστροφή του στη Ρωσία,

– έχοντας υπόψη τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στις υποθέσεις Navalny κατά Ρωσίας της 17ης Οκτωβρίου 2017, Navalny κατά Ρωσίας της 15ης Νοεμβρίου 2018 και Navalny κατά Ρωσίας (αριθ. 2) της 9ης Απριλίου 2019,

– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Alexei Navalny, ως δικηγόρος, πολιτικός και ακτιβιστής για την καταπολέμηση της διαφθοράς, έχει αποκαλύψει πολυάριθμες υποθέσεις διαφθοράς στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις και Ρώσοι πολιτικοί, έχει ηγηθεί δημόσιων διαμαρτυριών σε ολόκληρη τη Ρωσία και έχει αναδειχθεί σε έναν από τους λίγους αποτελεσματικούς ηγέτες της ρωσικής αντιπολίτευσης·

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Navalny στο παρελθόν έχει συλληφθεί, φυλακιστεί και καταδικαστεί, προκειμένου να αναγκαστεί να εγκαταλείψει την πολιτική και δημόσια δράση του· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΕΔΔΑ έχει κηρύξει ορισμένες από αυτές τις διαδικασίες καταχρηστικές και αντίθετες προς την αρχή του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη και την αρχή της «μη επιβολής ποινής άνευ νόμου» (άρθρα 6 και 7 της ΕΣΔΑ), συμπεριλαμβανομένης της καταδίκης που σχετίζεται με την τρέχουσα κράτησή του και την οποία οι ρωσικές αρχές επιδιώκουν τώρα να μετατρέψουν από ποινή με αναστολή σε φυλάκιση· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 29 Δεκεμβρίου 2020, η ρωσική εξεταστική επιτροπή απήγγειλε νέες κατηγορίες κατά του Navalny, κατηγορώντας τον για εικαζόμενη υπεξαίρεση 356 εκατομμυρίων RUB σε δωρεές προς το ίδρυμα του για την καταπολέμηση της διαφθοράς και σε συνδεδεμένες μη κερδοσκοπικές οργανώσεις·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν γίνει πολλές απόπειρες κατά της ζωής του Navalny, η πιο πρόσφατη εκ των οποίων έλαβε χώρα στις 20 Αυγούστου 2020, οπότε και δηλητηριάστηκε με νευροτοξικό παράγοντα της ομάδας Novichok· λαμβάνοντας υπόψη ότι σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις οι δράστες δεν οδηγήθηκαν ενώπιον της δικαιοσύνης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, χάρη στις κοινές προσπάθειες ενός δικτύου ερευνητών δημοσιογράφων, στο οποίο περιλαμβάνεται και η ερευνητική ομάδα Bellingcat, εντοπίστηκαν αρκετοί από τους δράστες που συμμετείχαν στη δηλητηρίαση, όλοι τους πράκτορες που συνδέονται με τις μυστικές υπηρεσίες ασφαλείας·

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Navalny έφτασε στη Ρωσία στις 17 Ιανουαρίου 2021 και τέθηκε υπό κράτηση από τις ρωσικές αρχές πριν περάσει από τον συνοριακό έλεγχο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πτήση του είχε επαναδρομολογηθεί στον αερολιμένα Sheremetyevo της Μόσχας από τον αερολιμένα Vnukovo της Μόσχας, όπου εκατοντάδες άνθρωποι είχαν συγκεντρωθεί για να τον υποστηρίξουν· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αστυνομία συνέλαβε μεγάλο αριθμό ατόμων που περίμεναν τον Navalny να φτάσει στον αερολιμένα Vnukovo, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων και προσωπικού από το ίδρυμα του Navalny για την καταπολέμηση της διαφθοράς·

Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη ρωσική ομοσπονδιακή σωφρονιστική υπηρεσία, ο Navalny κρατείται λόγω «πολλαπλών παραβιάσεων» των όρων της ποινής του με αναστολή σε σχέση με καταδικαστική απόφαση του 2014 για απάτη και λόγω του γεγονότος ότι απέφυγε σωφρονιστικούς επιθεωρητές, και θα συνεχίσει να κρατείται έως ότου εκδοθεί δικαστική απόφαση επί του θέματος· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εικαζόμενες παραβιάσεις των όρων αυτών οφείλονταν στην ανάγκη του Navalny να παραμείνει στη Γερμανία κατά τη διάρκεια ιατρικής περίθαλψης στο νοσοκομείο Charité στο Βερολίνο και να ανακτήσει τις δυνάμεις του μετά τη δηλητηρίασή του· λαμβάνοντας υπόψη ότι, βάσει της ρωσικής νομοθεσίας, δεν συντρέχουν λόγοι για την 30ήμερη κράτησή του·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα δικαιώματα της ελευθερίας της σκέψης και του λόγου, του συνεταιρίζεσθαι και του συνέρχεσθαι ειρηνικώς κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ρωσική Ομοσπονδία έχει υπογράψει την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και την ΕΣΔΑ, ενώ είναι μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, και έχει, ως εκ τούτου, δεσμευθεί να τηρεί τα διεθνή πρότυπα και τις αρχές που διέπουν το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αρχές αυτές αποτελούν βασικούς πυλώνες μιας ανθεκτικής και πλουραλιστικής κοινωνίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελευθερία και η ανεξαρτησία της αντιπολίτευσης, των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των μέσων ενημέρωσης αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο μιας δημοκρατικής κοινωνίας που βασίζεται στο κράτος δικαίου·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου εξακολουθεί να επιδεινώνεται στη Ρωσία, καθώς οι αρχές καταβάλλουν συστηματικές προσπάθειες να φιμώσουν την ελευθερία του λόγου, να περιορίσουν την ελευθερία του συνέρχεσθαι, να παρεμποδίσουν τις δραστηριότητες της αντιπολίτευσης, να αντιδράσουν με κατασταλτικά μέτρα σε κάθε δραστηριότητα που αποσκοπεί στην αποκάλυψη υποθέσεων διαφθοράς και να περιορίσουν τις δραστηριότητες της ρωσικής κοινωνίας των πολιτών· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτές οι συνεχιζόμενες πράξεις καταστολής σε βάρος των κοινωνικών αντιφρονούντων ενισχύεται από την ατιμωρησία των αστυνομικών δυνάμεων και των δυνάμεων ασφαλείας, καθώς και από την απροθυμία των δικαστικών αρχών να ασκήσουν διώξεις κατά των πραγματικών δραστών των εγκλημάτων αυτών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κυβέρνηση ή τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης συστηματικά εξαπολύουν λεκτικές επιθέσεις κατά των εκπροσώπων της αντιπολίτευσης και πραγματοποιούν εκστρατείες συκοφάντησης και απανθρωποποίησής τους·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα εκφράσει την ανησυχία του για την κατάσταση της δημοκρατίας στη Ρωσία, τη συστηματική παράλειψη τήρησης του κράτους δικαίου και σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αρχών, καθώς και για τη συρρίκνωση του χώρου των ανεξάρτητων και αντιφρονούντων παραγόντων στη χώρα· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ρωσικές αρχές δημιουργούν κλίμα φόβου μέσω της τρέχουσας καταστολής της αντιπολίτευσης, της κοινωνίας των πολιτών και τυχόν επικριτικών φωνών, εν αναμονή των επικείμενων εκλογών για τη Δούμα τον Σεπτέμβριο του 2021·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευρωπαϊκή κατανάλωση φυσικού αερίου έχει κορυφωθεί και ότι επί του παρόντος δεν αξιοποιείται το πλήρες δυναμικό του υφιστάμενου αγωγού Nord Stream· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αμφιλεγόμενη απόφαση ορισμένων κρατών μελών σχετικά με την κατασκευή του αγωγού Nord Stream 2 δεν συνάδει με τις αξίες της αλληλεγγύης και της εμπιστοσύνης στην Ενεργειακή Ένωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αγωγός Nord Stream 2 είναι ασύμβατος με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030 και την εξάλειψη των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050·

1. καταδικάζει απερίφραστα την κράτηση του Alexei Navalny από τις ρωσικές αρχές κατά την επιστροφή του στη Ρωσία στις 17 Ιανουαρίου 2021·

2. ζητεί από τις ρωσικές αρχές να τον απελευθερώσουν αμέσως και να δώσουν εγγυήσεις για την ασφάλειά του, καθώς και να απελευθερώσουν εκείνους που τέθηκαν υπό κράτηση στον αερολιμένα Vnukovo της Μόσχας στις 17 Ιανουαρίου 2021·

3. υπενθυμίζει ότι η κράτηση πολιτικών αντιπάλων είναι αντίθετη με τις διεθνείς δεσμεύσεις της Ρωσίας, και επιμένει ότι πρέπει να αποπολιτικοποιηθεί το δικαστικό σύστημα και να τηρούνται τα δικαιώματα σε δίκαιη δίκη και σε επικούρηση από νομικό παραστάτη· καλεί την Επιτροπή Υπουργών και τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης να κάνουν χρήση των εξουσιών που κατοχυρώνονται στο άρθρο 46 παράγραφος 4 της ΕΣΔΑ και να προσφύγουν στο ΕΔΔΑ κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας λόγω παραβίασης της Σύμβασης·

4. επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων, τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και το Συμβούλιο της Ευρώπης για ανεξάρτητη διεθνή διερεύνηση της δηλητηρίασης του Alexei Navalny· παροτρύνει τις ρωσικές αρχές να συνεργαστούν πλήρως και με διαφανή και αμερόληπτο τρόπο με διεθνείς παράγοντες και να καταλογίσουν ευθύνες στους δράστες·

5. εκφράζει την αλληλεγγύη του προς τις δημοκρατικές δυνάμεις της Ρωσίας, οι οποίες είναι προσηλωμένες σε μια ανοικτή και ελεύθερη κοινωνία, καθώς και την υποστήριξή του προς όλα τα μεμονωμένα άτομα και τις οργανώσεις που αποτελούν στόχο επιθέσεων και πράξεων καταστολής·

6. παροτρύνει τις ρωσικές αρχές να σταματήσουν να παρενοχλούν και να εκφοβίζουν την αντιπολίτευση, την κοινωνία των πολιτών, τα μέσα ενημέρωσης, τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλους ακτιβιστές, ή να επιτίθενται εναντίον τους, και, αντ’ αυτού, να επιτρέψουν στον ρωσικό λαό να ασκεί τις βασικές ελευθερίες του, καθώς και νόμιμες πολιτικές δραστηριότητες και δραστηριότητες της κοινωνίας των πολιτών· καταδικάζει την αδυναμία των ρωσικών αρχών να προστατεύσουν αυτούς τους παράγοντες από επιθέσεις, παρενοχλήσεις και εκφοβισμούς και να διερευνήσουν αμερόληπτα τις εν λόγω επιθέσεις εναντίον τους·

7. καλεί τη ρωσική κυβέρνηση και την Κρατική Δούμα να αναθεωρήσουν το νομικό πλαίσιο για τις εκλογές, καθώς και τη νομοθεσία για τους ξένους πράκτορες και τις ανεπιθύμητες οργανώσεις, προκειμένου να ενδυναμωθεί ο πλουραλισμός και να διασφαλιστεί η διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, καθώς και να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τους υποψηφίους της αντιπολίτευσης· ζητεί από τη ρωσική κυβέρνηση να εγγυηθεί σε όλα τα δημοκρατικά κόμματα ίση πρόσβαση και ίσες ευκαιρίες κατά τις προσεχείς εκλογές για τη Δούμα, καθώς η μη καταχώριση κομμάτων συνιστά κατάχρηση της διαδικασίας καταχώρισης που καταστρέφει τον πολιτικό ανταγωνισμό και την πλουραλιστική δημοκρατία·

8. καλεί τον ΑΠ/ΥΕ και το Συμβούλιο να εκπονήσουν μια νέα στρατηγική για τις σχέσεις της ΕΕ με τη Ρωσία, η οποία θα πρέπει να στηρίζει καλύτερα τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που προωθούν τις δημοκρατικές αξίες, το κράτος δικαίου, τις θεμελιώδεις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου του ιδρύματος του Navalny για την καταπολέμηση της διαφθοράς, και να ενισχύσουν τις διαπροσωπικές επαφές με τους πολίτες της Ρωσίας·

9. ζητεί από το Συμβούλιο και τον ΑΠ/ΥΕ να επιβάλουν το συντομότερο δυνατόν στοχευμένες κυρώσεις κατά ατόμων ή οντοτήτων που διαπιστώνεται ότι παραβιάζουν σοβαρά τα ανθρώπινα δικαιώματα ή τις βασικές ελευθερίες – ιδίως σε σχέση με την καταστολή της κοινωνίας των πολιτών, ακτιβιστών της αντιπολίτευσης και δημοσιογράφων – καθώς και κατά των διεφθαρμένων συνεργατών και των προπαγανδιστών τους, συμπεριλαμβανομένων ενδεχομένως των Roman Abramovich, Denis Bortnikov, Andrey Kostin, Mikhail Murashko, Dmitry Patrushev, Igor Shuvalov, Vladimir Solovyov και Alisher Usmanov·

10. παροτρύνει τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και όλα τα κράτη μέλη να σταματήσουν την κατασκευή του αγωγού Nord Stream 2 και παροτρύνει την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα νομικά και πολιτικά μέσα για να παρεμποδίσει την ολοκλήρωσή του, προκειμένου να αποφευχθεί η αύξηση της εξάρτησης της Ευρώπης από τον ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό· ζητεί τη συστηματική επανεξέταση παρόμοιων διμερών έργων στην ΕΕ που υπονομεύουν την αρχή της αλληλεγγύης, στηρίζουν τη διαφθορά ή οδηγούν σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του ιδρύματος που ίδρυσε πρόσφατα η κυβέρνηση του ομόσπονδου κρατιδίου του Μεκλεμβούργου-Δυτικής Πομερανίας για να συμβάλει στην ολοκλήρωση της κατασκευής του αγωγού Nord Stream 2·

11. ενθαρρύνει την ΕΕ να καλεί συνεχώς τη Ρωσία να καταργήσει ή να τροποποιήσει όλους τους νόμους που δεν συμβιβάζονται με τα διεθνή πρότυπα· υπογραμμίζει ότι οποιοσδήποτε διάλογος με τη Ρωσία πρέπει να βασίζεται στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου·

12. επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσική Ομοσπονδία, και καλεί την αντιπροσωπεία της ΕΕ στη Ρωσία και τις πρεσβείες των κρατών μελών να συνεχίσουν να παρακολουθούν δικαστικές υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, πολιτικοί της αντιπολίτευσης και ακτιβιστές, συμπεριλαμβανομένης της υπόθεσης του Alexei Navalny·

13. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στον ΑΠ/ΥΕ, στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών, στον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης και στον Πρόεδρο, την κυβέρνηση και την Κρατική Δούμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας.