ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την κλιμάκωση των εντάσεων στα Βαρώσια έπειτα από τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας και την επείγουσα ανάγκη για επανέναρξη των συνομιλιών

B9‑0358/2020

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την κλιμάκωση των εντάσεων στα Βαρώσια έπειτα από τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας και την επείγουσα ανάγκη για επανέναρξη των συνομιλιών

(2020/2844(RSP))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του για την Τουρκία, και ιδίως εκείνα της 13ης Μαρτίου 2019 σχετικά με την έκθεση της Επιτροπής του 2018 για την Τουρκία[1] και της 17ης Σεπτεμβρίου 2020 σχετικά με την προετοιμασία του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που θα επικεντρωθεί στην επικίνδυνη κλιμάκωση και στον ρόλο της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο[2],

– έχοντας υπόψη την προηγούμενη δήλωσή του της 14ης Φεβρουαρίου 2012 σχετικά με την επιστροφή του αποκλεισμένου τμήματος της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους του[3],

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Αναφορών της 21ης Νοεμβρίου 2018 σε συνέχεια της διερευνητικής επίσκεψης στην πόλη της Αμμοχώστου στην Κύπρο στις 7 και 8 Μαΐου 2018, στο πλαίσιο της αναφοράς 733/2004 που υποβλήθηκε από τον Λοΐζο Αυξεντίου εξ ονόματος του Κινήματος Προσφύγων της Αμμοχώστου·

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 6ης Οκτωβρίου 2020, σχετικά με την πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ (COM(2020)0660), και τη συνοδευτική έκθεση του 2020 για την Τουρκία (SWD(2020)0355),

– έχοντας υπόψη το διαπραγματευτικό πλαίσιο της 3ης Οκτωβρίου 2005 για την Τουρκία,

– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 16ης Οκτωβρίου 2020 σχετικά με την Τουρκία,

– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας εκ μέρους της ΕΕ, της 13ης Οκτωβρίου 2020, σχετικά με τις εξελίξεις όσον αφορά τα Βαρώσια,

– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Αντιπροέδρου της Επιτροπής/Ύπατου Εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας (ΑΠ/ΥΕ) σχετικά με τα Βαρώσια,

– έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση του ΑΠ/ΥΕ και της Επιτρόπου Ferreira, της 20ής  Οκτωβρίου 2020, σχετικά με την εκλογική διαδικασία στην τουρκοκυπριακή κοινότητα,

– έχοντας υπόψη τις βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου και τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και τα συναφή ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ιδίως τα ψηφίσματα 550 (1984) και 789 (1992),

– έχοντας υπόψη τις δηλώσεις του Προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών στις 9 Οκτωβρίου 2019 και 9 Οκτωβρίου 2020 σχετικά με την κατάσταση στην Κύπρο,

– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πόλη της Αμμοχώστου στην Κυπριακή Δημοκρατία δέχτηκε εισβολή από τουρκικές δυνάμεις τον Αύγουστο του 1974 και έκτοτε τελεί υπό παράνομη κατοχή·

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι τότε ένα τμήμα της Αμμοχώστου σφραγίστηκε και παραμένει ακατοίκητο, υπό τον άμεσο έλεγχο του τουρκικού στρατού·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η ευθύνη για το status quo των Βαρωσίων βαρύνει την Τουρκία και, συνεπώς, Η Τουρκία φέρει επίσης την ευθύνη για κάθε προσπάθεια αλλαγής του καθεστώτος τους κατά παράβαση της συμφωνίας υψηλού επιπέδου του 1979 και των ψηφισμάτων 550 (1984) και 789 (1992) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών·

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στο ψήφισμα 550 (1984), το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών «θεωρεί τις απόπειρες για εποικισμό οποιουδήποτε τμήματος των Bαρωσίων από άτομα άλλα από τους κατοίκους τους ως απαράδεκτες και ζητά τη μεταβίβαση της περιοχής αυτής στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών», και λαμβάνοντας υπόψη ότι στο ψήφισμα 789 (1992) το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ζητεί, με σκοπό την εφαρμογή του ψηφίσματος 550 (1984), τα Βαρώσια να μεταβιβαστούν, ως μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης, στους νόμιμους κατοίκους τους «υπό τον έλεγχο της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο»·

Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 8 Οκτωβρίου 2020, μετά την ανακοίνωση που έγινε στην Άγκυρα στις 6 Οκτωβρίου 2020, μέρος των Βαρωσίων κηρύχθηκε εν μέρει «ανοικτό», κατά παράβαση προηγούμενων συμφωνιών και των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Τουρκία έχει δηλώσει ότι θα προβεί μονομερώς σε διάφορα έργα στα Βαρώσια, απειλώντας να προετοιμάσει την περιοχή για τον παράνομο εποικισμό της·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επίσκεψη του Προέδρου της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην κατεχόμενη περιοχή της Κύπρου για να «πραγματοποιήσει πικ νικ» στα Βαρώσια στις 15 Νοεμβρίου 2020 ήταν μια προκλητική ενέργεια που προκάλεσε αντιδράσεις και από Τουρκοκυπρίους·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι σε όλες τις προηγούμενες διαπραγματεύσεις, συμπεριλαμβανομένης της τελευταίας διάσκεψης για την Κύπρο στο Crans-Montana το 2017, τα Βαρώσια συμπεριλαμβάνονταν μεταξύ των περιοχών που επρόκειτο να επιστραφούν στην ελληνοκυπριακή διοίκηση μετά τη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού επί της συμφωνημένης βάσεως της δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας·

1. καταδικάζει τις παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στα Βαρώσια, και ιδίως το μερικό «εκ νέου άνοιγμά» τους· τονίζει ότι η δημιουργία ενός νέου τετελεσμένου γεγονότος υπονομεύει την αμοιβαία εμπιστοσύνη και τις προοπτικές για μια συνολική επίλυση του Κυπριακού, καθώς τροποποιεί επί το αρνητικότερο την κατάσταση στην περιοχή, βαθαίνει τη διαίρεση του νησιού και εδραιώνει τη μόνιμη διχοτόμηση της Κύπρου· προειδοποιεί για τυχόν αλλαγή του status quo στα Βαρώσια κατά παράβαση των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών·

2. παροτρύνει την κυβέρνηση της Τουρκίας να ανακαλέσει την απόφαση αυτή και να αποφύγει οποιαδήποτε μονομερή ενέργεια θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω εντάσεις στο νησί, σύμφωνα με την πρόσφατη έκκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών· καλεί την Τουρκία να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο, να μεταβιβάσει την περιοχή των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους της υπό την προσωρινή διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με το ψήφισμα 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και να απόσχει από κάθε ενέργεια που αλλοιώνει τη δημογραφική ισορροπία του νησιού μέσω της εφαρμογής πολιτικής παράνομων εποικισμών· τονίζει την ανάγκη να εφαρμοστεί το κεκτημένο της ΕΕ σε ολόκληρη τη νήσο, σε συνέχεια της λύσης του κυπριακού προβλήματος·

3. υπογραμμίζει ότι οι απευθείας συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ παραμένουν η μόνη επιλογή για την επίτευξη λύσης επανένωσης του νησιού της Κύπρου και του λαού της, οδηγώντας, μεταξύ άλλων, στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας, στη βελτίωση των προοπτικών για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας και στην ενίσχυση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας· ζητεί να ξεκινήσουν εκ νέου το συντομότερο δυνατόν διαπραγματεύσεις για την επανένωση της Κύπρου υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, και παροτρύνει περαιτέρω την Τουρκία να αναλάβει συγκεκριμένη δέσμευση για τον σκοπό αυτό·

4. καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο στην επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και να συντονίσουν τις προσπάθειές τους με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να πείσουν την Τουρκία να ανακαλέσει τις παράνομες δραστηριότητές της στα Βαρώσια·

5. επαναλαμβάνει ότι υποστηρίζει μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη διευθέτηση με βάση μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία και ενιαία ιθαγένεια και με πολιτική ισότητα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το κεκτημένο της ΕΕ και με βάση τον σεβασμό των αρχών στις οποίες εδράζεται η Ένωση· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι ανώτατες τουρκικές αρχές έχουν ενστερνιστεί τη λύση των δύο κρατών·

6. εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για τις δηλώσεις του Προέδρου της Τουρκίας κατά την επίσκεψή του στα Βαρώσια, οι οποίες αποκάλυψαν κατάφωρα τον «χάρτη πορείας» της Άγκυρας για τον παράνομο εποικισμό της περίκλειστης πόλης και την υποστήριξή του στη μόνιμη διχοτόμηση της Κύπρου·

7. είναι απόλυτα πεπεισμένο ότι η βιώσιμη επίλυση της σύγκρουσης μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω διαλόγου, διπλωματίας και διαπραγματεύσεων σε πνεύμα καλής θέλησης και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο·

8. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, την Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και στον Πρόεδρο, την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Τουρκίας.